“Zengin Gibi Yaşama” Felsefesi Mantıklı mı Yoksa Tüketim Sistemi Tarafından Oluşturulmuş Bir Tuzak mı?
Görselde kahvesini yudumlayıp Saint-Tropez’de tatil yapıyormuş üzere poz veren biriyle karşılaştığında, aklına sanki bu nitekim mi güçlü, yoksa yalnızca o denli mi yaşıyor sorusu geliyorsa, sen de bu çağın en tartışmalı hayat stillerinden biriyle karşı karşıyasın. Güçlü üzere yaşamak! Lüksü taklit eden lakin cebindeki gerçeklerle çok da örtüşmeyen bu ideoloji, bazılarına nazaran özgüvenli bir vizyon, bazılarına nazaran kapitalizmin cilalı bir tuzağı. Gel, bu yaklaşımı enine uzunluğuna inceleyelim. Zira bazen Gucci gözlüğün arkasında aslında büyük bir kredi borcu bilinmeyen olabiliyor!
Kendini lüks içinde hayal etmek ruhsal olarak motive edici oluyor.
Zengin üzere yaşamak, kimi beşerler için bir tıp motivasyon kaynağı. Daha güzel bir hayat hedefleyen şahıslar, güya o hayatın içindeymiş üzere davranarak olumlu bir psikoloji oluşturuyor. Bu yaklaşım, “fake it till you make it” (oluncaya kadar taklit et) anlayışını da destekleyen nitelikte. Gerçek zenginliği çağıran bir niyet üzere de düşünebilirsiniz. Lakin bu durum daima hale geldiğinde, gerçeklerle yüzleşme kabiliyetimiz çok zayıflıyor. Yani ay sonunda kiranı güç öderken Bali’ye gitme hayali kurmak, bir noktada ruhsal çöküşüne sebep olabiliyor. Hayal kurmak hoş lakin altı boşsa motivasyon, vakitle hayal kırıklığına dönüşüyor.
Sosyal medya bu ideolojiyi körüklüyor fakat gerçeklik algımızı da çarpıtıyor.
Instagram’da her gün bir öbür lüks ömür paylaşımıyla karşılaşıyoruz. Şampanyalı kahvaltılar, özel jet pozları, Gucci çoraplar… Meğer birden fazla insan bu ömür biçimini sürdürecek maddi güce sahip bile değil. Lakin görünüş değerli hale geldiği için beşerler kredi kartlarına yüklenip bu hayatı taklit etmeye başlıyor. Bu da düzmece bir toplumsallaşma ve maddi riskleri beraberinde getiriyor olağan ki. Zira varlıklı görünmeye çalışmak her türlü yıpratıcı bir durum. Toplumsal medya bu illüzyonu normalleştirip herkesin üstünde baskı oluşturuyor.
Zengin üzere yaşamak, ekonomik gerçeklerle çatışıyorsa finansal çöküşe neden oluyor.
Kendine ben buna kıymetim diyerek alınan 10.000 TL’lik bir çanta, bütçe için adeta bir saatli bomba desek yeri. Bu ömür biçimi, kısa vadeli tatminlerle uzun vadeli meseleleri görmezden gelmeye de yol açıyor. Borçla sürdürülen bir lüks ömür illüzyonu, vakitle ödenemez hale geliyor. Kredi kartları dolup taşar, acil durum fonları tükenir ve sonunda yardım istenemeyecek bir yalnızlığa sürükler insanı.
Marka takıntısı, ferdî özgünlüğü öldürüp kitlesel tüketime yönlendiriyor.
Zengin üzere yaşamak çoklukla belli markaları taklit etmekle başlıyor. Louis Vuitton çanta, Rolex saat, Hermès fular… Bu markalar, statü göstergesi olarak sunuluyor etrafa. Lakin herkes tıpkı şeyleri almak istediğinde özgünlük yerini taklitçiliğe bırakıyor kolay kolay. Bu da kişiselliği körelten bir toplumsal kopyalama zinciri yaratıyor kuşkusuz. Kendin ol yerine onlar üzere görün anlayışı hakim olur. Güçlü üzere yaşarken, aslında diğerinin hayatını yaşadığını fark etmiyorsun bile. Parayla satın alınamayan en kıymetli şey muhakkak kendin üzere olabilmek.
Zenginlik hissi süreksiz bir tatmin sağlayabiliyor ancak kalıcı huzuru garanti edemiyor.
Yeni alınan lüks bir modül kısa müddetli bir memnunluk yaratıyor, kabul ediyoruz. Dopamin düzeyleri yükseliyor, kendimizi bedelli hissediyoruz. Lakin bu his süratle geçip, yerini tekrar yetersizliğe bırakacaktır. Bu döngü, daima alışverişe ve tatmin arayışına dönüşüyor. Halbuki huzur, insanın kendi içinde. Varlıklı üzere görünmek gün sonunda yalnızca süreksiz olarak uygun hissettirse de içsel boşluğu dolduramıyor. Huzur, kıyafette değil başta başlıyor!
Tüketim iktisadı, bu ideolojiyi canlı tutmak için daima şahısları dürtüyor.
Reklamlar, influencerlar, dönemlik koleksiyonlar… Hepsi bize bir şeyin eksik olduğunu fısıldıyor. Varlıklı üzere yaşamayı normalleştirip insanları daima bir şeyler almaya yönlendiriyor. Bu da bu bireyleri daima borçlanan, huzursuz lakin daima keyifli görünmek zorunda hisseden biri haline getiriyor. Kapitalist sistem için ülkü tüketici tarifi, kendini daima eksik hisseden kişi. Gerçek gereksinimleri unutturup hayali muhtaçlıklar pazarlıyorlar. Asıl zenginlik, bu manipülasyona karşı farkındalık geliştirebilmekte saklı!
