Bir kavram, toplumda geniş bir yankı uyandırmışsa ve beşerler bu kavramı ortak tecrübe ve hislerle içselleştirmişse, o kavram bir mana tabir eder.
Eğer bir terim, üzerinde önemli fikirler, müşahedeler ve tecrübeler biriktirilerek halk ortasında yaygınlaşmışsa, bu kavramın ötesine geçmek gerekebilir.
Bir şeyin yaygınlığı, onun doğruluğunu yahut geçerliliğini garantilemese de kabul edilme biçimini gözler önüne serer. Bu noktada, “toplumsal çürüme” kavramı, günümüzün sıkça karşılaşılan bir terimi haline gelmiş ve geniş kitleler tarafından benimsenmiştir.
“Toplumsal çürüme” terimi, vakitle insanların gündelik hayatlarındaki tahribatları ve belirsizlikleri tanımlamak için kullandıkları bir lisan haline gelmiştir.
İş yerindeki haksızlıklar, toplumun çeşitli kısımlarında artan adaletsizlikler, bireylerin birbirlerine karşı duyarsızlaşması üzere olgular bu kavramın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bilhassa toplumsal bağlantılardaki bozulmalar, devletin işleyişindeki aksaklıklar, eğitimdeki ve sıhhatte gelinen noktalar üzere pek çok faktör, bu kavramın hayat bulmasını sağlamıştır.
Ancak toplumsal çürümeyi yalnızca bir etiket olarak ele almak aldatıcı olabilir. Toplumsal yapının bozulduğuna dair bir kavramın, toplumun ruh halini yansıtıyor olması, bu olgunun yalnızca bir etiket olmanın ötesinde daha derin bir meseleye işaret ettiğini gösterir. Bir manada, bu kavram sadece bir durumun tarifi değil, birebir vakitte toplumsal bir çözülmenin tabir bulmuş formudur. Bu çürüme, halkın ruh halini ve bilinçaltındaki dehşetleri somutlaştıran bir lisan haline gelmiştir.
Çürüme: Bir yansıma
Toplumların işleyişindeki bozulma, sırf kuralların ihlal edilmesi değil, toplumun bireylerinin birbirlerine duyduğu itimadın kaybolmasıyla daha da barizleşir. “Toplumsal çürüme”yi tanımlarken, bu kavram bir yalnızca bozulma değil, birebir vakitte kuralların işlemez hale geldiği bir evreyi anlatır. Bir manada, toplumun ortak bedellerinin ve normlarının giderek zayıflaması, bu çürümenin en bariz göstergelerindendir. İnsanın birbirine karşı sorumluluğunun kaybolması, kamu kaynaklarının ferdî çıkarlar uğruna kullanılmaya başlanması, toplumsal dayanışmanın yerini kişisel çıkarcılığa bırakması bu çürümenin diğer yüzleridir.
Bu bağlamda, toplumsal çürüme, bilhassa iktisat ve siyaset alanındaki eşitsizliklerin derinleşmesiyle ilişkilidir. Bu kavram, yalnızca bir sistemin iflasını değil, tıpkı vakitte bu iflasın halk üzerindeki yansımasını tabir eder. Kurumlar, toplumun gereksinimlerine yanıt veremez hale geldikçe, beşerler, kıymetlerin kaybolduğuna, itimadın sarsıldığına ve sistemin adaletsizleştiğine dair daha fazla dert duymaya başlarlar. Toplumun genelini etkileyen bu bozulma, bir çürümeye benzetilebilir.
Toplumsal çürümenin kökleri
Kapitalizmin artan gücü, bu çürümenin temel nedenlerinden biridir. Kapitalizm, toplumu giderek daha fazla ferdi kar arayışına yönlendirirken, bu arayış toplumsal bağların zayıflamasına, dayanışma ruhunun yok olmasına neden olur. Ekonomik eşitsizliklerin derinleşmesi, halkın birbirine olan itimadının zedelenmesi ve devletin toplumsal sorumluluklarının erimesi, çürümeyi hızlandıran esas faktörlerdir. Bu faktörler, bilhassa düşük gelirli sınıfların daha fazla dışlanmasına, toplumda sınıfsal uçurumların büyümesine yol açar.
Bu durum, yalnızca bir ekonomik çöküş değil, birebir vakitte toplumsal dokunun zayıflamasıdır. Kapitalist sistemin güç kazandığı her noktada, toplumdaki bireyler ortasındaki bağlar zayıflar ve toplumsal bir bütünlük oluşturma eforları daha da güçleşir. İnsanın ferdî olarak ayakta durması ve sistemin dışına itilmesi, çürümeyi bir içsel gerçeklik haline getirir.
Çözüm arayışı
Toplumsal çürüme kavramının bu kadar yaygın bir hale gelmesi, aslında bir tahlil arayışının da belirtisidir. Beşerler, toplumlarındaki bozulmayı tanımlarken, tıpkı vakitte bu bozulmanın nasıl durdurulabileceğine dair bir iç görü aramaktadırlar. Bu manada, toplumsal çürüme sadece bir şikayet yahut müşahede değil, tıpkı vakitte toplumu uygunlaştırma isteğinin da bir yansımasıdır.
Fakat bu çürümeyi durdurmanın kolay bir yolu yoktur. Toplumların yine inşa edilmesi, kurumsal ve kişisel seviyede büyük bir sorumluluk gerektirir. Bu, yalnızca devletin reformlarıyla ya da ekonomik sistemin değişmesiyle mümkün olamayacak bir süreçtir. Bireylerin ve toplumların pahaları yine sorgulaması, ortak bir dayanışma duygusu oluşturulması, en temel adımlardan biridir.
Toplumsal çürüme, sadece bir kavram değil, günümüz toplumlarının içinde bulunduğu derin bir kriz halini yansıtır.
Bu kriz, halkın yaşadığı tecrübelerin bir birikimidir ve bu tecrübeler her geçen gün daha fazla toplumsal şuur oluşturur. Toplumsal çürüme, tıpkı vakitte bu çöküşü durdurmanın yollarını arayanların sesidir. Her ne kadar karanlık bir tablo çiziyor olsa da, bu kavram bir ikazdır. Toplumun ortak bedellerini yine inşa etmek ve insanları bir ortada tutacak bağları güçlendirmek, bu çürümenin üstesinden gelmek için atılacak birinci adımdır.
Konuya ait benim aklımı kurcalayan, cevabını bulmakta zarurî hissettiğim noktalara da değinelim;
Toplumsal çürüme günümüzde neden bu kadar değerli bir sorun haline gelmiş olabilir?
Teknolojinin süratle ilerlemesi ve ekonomik eşitsizliğin artması, toplumsal bağları nasıl zayıflatıyor ve bireyler ortasındaki inanç kaybı yalnızlık ve ümitsizlik hissiyatına nasıl yol açıyor?
Kapitalizmin tesiriyle ferdî çıkarlar ön plana çıktıkça toplumsal dayanışma ve kolektif sorumluluk anlayışı yok olurken, toplumsal medya ve dijitalleşme bu süreçte daha mı yakınlaştırıyor yoksa daha çok kutuplaştırıp yüzeysel bağlantılara mi sebep oluyor?
Eğitim bu çürümeyi bilakis çevirebilir mi ve devletin bu sorumlulukta ne kadar tesirli bir rolü vardır?
Son olarak, toplumsal çürüme ferdi yalnızlıkla ve devletin adalet sağlama başarısızlığıyla nasıl bağlantılıdır?
İnsanlar artık birbirine güvenmiyor, dayanışma yok ve devlet tahlilsiz kalıyor; pekala bu durum bir çıkmaz mı, yoksa toplumsal yapıyı yine inşa etmek için bir fırsat mı?
Bugün toplumsal çürüme, yalnızca ferdî ya da küçük topluluk sorunlarının ötesine geçmiş durumda; bu, tüm toplumları etkileyen derin bir kriz halini almış bir olgu. Teknolojinin tesiriyle bireyler daha bağlı üzere görünseler de aslında her geçen gün daha yalnızlaşıyorlar. Toplumsal medya, insanları birbirine yakınlaştırmıyor, tersine kutuplaşmayı ve yüzeysel alakaları teşvik ediyor. Birebir formda, ekonomik eşitsizlik arttıkça toplumsal bağlar giderek kopuyor, sınıf farkları derinleşiyor ve toplumun her kesiti birbirinden yabancılaşıyor.
Eğitim sisteminin sırf ferdî başarıyı ödüllendirdiği ve toplumsal bedelleri yansıtmadığı bir ortamda, bu çürümeyi durdurmak neredeyse imkansız hale geliyor. Devletin adaletsiz siyasetleri, halkın devlete olan inancını erozyona uğratırken, devletin toplumsal sorumluluğu yerine getirmemesi toplumu yalnızlaştırıyor. Lakin burada dikkat edilmesi gereken nokta, toplumsal çürümenin yalnızca bir kriz değil, tıpkı vakitte bir fırsat da olabileceğidir.
Bu, toplumsal yapıyı tekrar inşa etmek ve kolektif sorumluluk anlayışını canlandırmak için bir dönüm noktası olabilir. Şayet toplumlar, eğitimdeki boşlukları doldurur, dijital dünyada daha sağlıklı bağlar kurar ve ekonomik eşitsizliği adil bir halde düzeltirlerse, bu çürüme süreci bilakis çevrilebilir. Bu, tüm insanlık için büyük bir sorumluluk, fakat birebir vakitte umut verici bir fırsat olabilir.
X
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
