Son yıllarda eğitimde yapay zeka (YZ) uygulamaları süratle yaygınlaşıyor. Akıllı asistanlardan, şahsileştirilmiş öğrenme platformlarına kadar birçok alanda YZ, eğitim süreçlerini dönüştürmeye başladı. Lakin bu dönüşümde en kıymetli aktörlerden biri olan öğretmenler, bu değişime ne kadar hazır? Eğitimde YZ kullanımı, öğretmenlerin rolünü nasıl değiştiriyor? Klasik öğretmenlik maharetleri kâfi mi, yoksa yeni dijital pedagojik yaklaşımlara muhtaçlık mı var?
YZ takviyeli eğitim sistemleri, öğrenciye özel teklifler sunarak, öğretmenlerin iş yükünü azaltıyor ve öğrencilerin kişisel muhtaçlıklarını daha âlâ karşılamaya yardımcı oluyor.
Örneğin, adaptif öğrenme sistemleri, öğrencinin eksik olduğu mevzuları tahlil ederek ona özel bir öğrenme planı sunabiliyor. Lakin, bu teknolojinin sınıf içi kullanımı öğretmenlerin teknik bilgiye sahip olmasını gerektiriyor. Öğretmenler, artık yalnızca bilgi aktaran değil, YZ araçlarını yöneten, bilgileri yorumlayan ve öğrencileri bu süreçte yönlendiren mentorlar haline gelmek zorundalar.
Öğretmenlerin bu dönüşüme ayak uydurabilmesi için hizmet içi eğitim programları büyük ehemmiyet taşıyor. Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), EYUDER Eğitim Yöneticileri ve Uzmanları Derneği üzere sivil toplum kuruluşları ve çeşitli eğitim teknolojileri teşebbüsleri bu bahiste kıymetli adımlar atıyor. Lakin, öğretmenlerin YZ okuryazarlığını artıracak programlar hâlâ yetersiz. Geleceğin öğretmeni, teknolojiyi sadece kullanan değil, onu anlayan ve geliştirebilen bir eğitimci olmalı. Aksi takdirde, YZ takviyeli eğitim sistemleri beklenen başarıyı sağlayamayacaktır.
Eğitimde büyük bilgi ve öğrenci analitiği: Şahsileştirilmiş öğrenme mümkün mü?
Geleneksel eğitim sistemleri ekseriyetle tüm öğrenciler için tıpkı öğrenme planını uygular. Fakat her öğrencinin öğrenme suratı, ilgi alanları ve güçlü tarafları farklıdır. İşte tam da bu noktada büyük data (big data) ve öğrenci analitiği devreye giriyor. Pekala, büyük data kullanılarak şahsileştirilmiş öğrenme mümkün mü?
Büyük data, eğitim süreçlerinde öğrencilerin akademik performansını ayrıntılı bir biçimde tahlil ederek öğrenme sürecini daha tesirli hâle getirmeye yardımcı oluyor. Bir öğrenci hangi hususlarda zorlanıyor, hangi derslerde daha başarılı, hangi öğrenme usulleri ona daha uygun üzere sorular büyük bilgi analitiğiyle cevaplanabiliyor. Bilhassa yapay zeka dayanaklı öğrenme platformları, öğrencinin ilerlemesini anlık olarak takip ederek ona uygun içerikler sunabiliyor.
Örneğin, öğrencinin makul bir bahse daha fazla vakit ayırması gerektiğini tahlil eden bir YZ sistemi, o hususa yönelik ekstra sorular ve alıştırmalar önererek öğrenme sürecini destekleyebilir. Tıpkı vakitte, öğretmenler de bu datalara ulaşarak sınıflarındaki öğrencilerin gelişimini daha yakından takip edebilirler.
Ancak, bu süreç birtakım etik ve teknik soruları da beraberinde getiriyor. Öğrenci bilgilerinin kapalılığı nasıl korunacak? Data temelli eğitim sistemleri öğrenciyi etiketleme riskini taşıyor mu? Büyük bilgi tahliline dayalı sistemlerin aktif olabilmesi için öğretmenlerin de bu süreçleri hakikat bir formda yönetmesi gerekiyor. Hasebiyle, öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı kazanması, bu sistemleri şuurlu bir formda kullanabilmesi ve öğrencilere rehberlik edebilmesi büyük kıymet taşıyor.
Kodlama ve robotik eğitiminde yeni trendler: Okullar nasıl adaptasyon sağlıyor?
Kodlama ve robotik eğitimi, artık sırf teknolojiye ilgi duyan öğrenciler için değil, her öğrencinin sahip olması gereken temel bir maharet olarak kabul ediliyor. Dünya genelinde eğitim sistemleri, çocuklara erken yaşta algoritmik düşünme, sorun çözme ve yaratıcılık kazandırmak hedefiyle kodlama ve robotik derslerini müfredata entegre ediyor. Pekala, Türkiye’de okullar bu dönüşüme nasıl ahenk sağlıyor?
Son yıllarda bilhassa ortaokul ve lise düzeylerinde kodlama dersleri yaygınlaşmaya başladı. TÜBİTAK, TEKNOFEST ve çeşitli STEM programları, EYFOR ve UEDFOR kongreleri ile öğrencilere robotik kodlama hünerleri kazandırılmaya çalışılıyor. Lakin, her okulun bu eğitimi tıpkı düzeyde sunabilmesi mümkün değil. Teknik altyapı eksiklikleri, öğretmenlerin kâfi eğitimi almamış olması ve müfredatın esnek olmaması üzere meseleler, bu süreçte en büyük manilerden kimileri.
Kodlama ve robotik eğitimindeki en değerli trendlerden biri, yapay zeka ile entegre edilmiş eğitim sistemleri. Artık çocuklar sırf kolay algoritmalar yazmakla kalmıyor, birebir vakitte makine öğrenmesi ve bilgi bilimi üzere ileri seviye hususlarla da tanışıyorlar. Örneğin, Pictoblox ve Teachable Machine üzere araçlar kullanılarak öğrenciler kendi yapay zeka modellerini eğitebiliyor ve bunları robotik projelerine entegre edebiliyorlar.
Kodlama ve robotik eğitiminin gelecekte daha aktif olabilmesi için eğitim yöneticilerinin şu mevzulara odaklanması gerekiyor:
• Öğretmen Eğitimi: Kodlama eğitimi verecek öğretmenlerin yetkinliğinin artırılması koşul.
• Müfredat Entegrasyonu: Kodlama derslerinin öteki disiplinlerle entegre edilmesi öğrenmeyi daha manalı hâle getirebilir.
• Erişim ve Eşitlik: Her okulda eşit fırsatlar sağlanarak, kırsal bölgelerdeki öğrencilerin de bu teknolojilere erişimi artırılmalı.
Kodlama ve robotik, yalnızca geleceğin meslekleri için bir hazırlık değil, tıpkı vakitte çocuklara eleştirel düşünme ve yaratıcılık kazandıran bir eğitim yaklaşımıdır. Eğitim sistemimiz, bu dönüşüme ayak uydurduğu ölçüde öğrencilerimizin 21. yüzyıl maharetlerine sahip bireyler olarak yetişmesini sağlayacaktır.
Sonuç:
Eğitimde yapay zekâ, büyük data ve kodlama eğitimi, çağdaş eğitimin vazgeçilmez ögeleri hâline geldi. Lakin, bu teknolojik dönüşüm sürecinde öğretmenlerin desteklenmesi, data güvenliğinin sağlanması ve eğitim siyasetlerinin bu istikamette geliştirilmesi kritik değer taşıyor. Şayet bu alanlara kâfi yatırım yapılmazsa, eğitimde dijital dönüşüm yalnızca muhakkak okullarla sonlu kalabilir ve eşitsizlikleri derinleştirebilir. Eğitimde teknolojiyi şuurlu ve yanlışsız kullanarak, öğrencilerimizi geleceğe hazırlamak hepimizin ortak sorumluluğu.
X
İnstagram
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
