Tarihte Zihinsel Hastalıkların Tedavisinde Kullanılmış 5 İnanılmaz Yöntem
Zihinsel hastalıkların nasıl tedavi edileceği konusu, yüzyıllar boyunca deneme yanılmayla ilerledi. Bilimden uzak usuller birden fazla vakit hastalara daha fazla ziyan verdi. Kafatası delmekten şeytan çıkarmaya kadar birçok uygulama yaygın formda kullanıldı. Sanat ise yeri geldiğinde bir ilaç üzere görüldü. İşte geçmişte akıl hastalıkları için kullanılan beş ürkütücü tedavi tekniği…
Ruh Paklığı Yapıldığına İnanılıyordu: Trepanasyon
Tarihin en ilkel ve en yaygın ruhsal tedavi usullerinden biri olan trepanasyon, hastanın kafatasına delik açılması aslına dayanıyordu. Uygulamanın temel maksadı, kişinin içine girdiğine inanılan makus ruhları hür bırakmaktı. Taş aletlerle yahut dairesel kesilerle yapılan bu süreç, beyin zarına ziyan vermeden kafatasının bir kısmını çıkarmayı içeriyordu.
Trepanasyon, epilepsi ve melankoli üzere farklı ruhsal sıkıntılarda da kullanılıyordu. Süreç sonrası çıkarılan kemik kesimi bazen muska niyetine hastaya ya da ailesine verilirdi. En çarpıcısıysa, bu sistem Avrupa’da 18. yüzyıla kadar varlığını sürdürdü. Mevt riski ise yüzde 25 civarındaydı.
İnançla Acıyı Birleştiren Prosedür: Şeytan Çıkarma
Antik Mezopotamya’dan Orta Çağ Avrupa’sına kadar uzanan şeytan çıkarma uygulamaları, uzun müddet boyunca zihinsel hastalıkların en önemli tedavisi olarak görüldü. İnsanların içine berbat varlıkların girdiğine inanılıyor ve bu ruhların kovulması için dini ritüellere başvuruluyordu.
Eğer dualar işe yaramazsa rahipler iblise hakaret eder, akabinde hastayı fizikî olarak zorlamaya başlardı. Kimi vakit sıcak suya batırma, kimi vakit kükürt gazına maruz bırakma üzere usuller uygulanırdı. Tüm bu süreçte düzgünleşme ihtimali hastanın inancına bağlıydı. Bu nedenle de uzun vadeli bir tahlil olarak kabul edilmesi pek mümkün değildi.
Vücudu Boşalt, Aklı Dengele: Kan Alma ve Kusma
Orta Çağ ve sonrasında Avrupa tıbbının temel inançlarından biri, bedendeki dört sıvının istikrarda olması gerektiğiydi. Akıl sağlığındaki bozulmalar da bu sıvıların fazlalığına bağlanırdı. Bu inanç doğrultusunda hastalardan makus kanı almak için damar kesme, sülük yapıştırma ve hatta mideyi zorlayarak kusturma üzere süreçler yapılırdı.
Yunanlar hellebore bitkisini kullanırken, Araplar müshil tesirli karışımlar tercih ederdi. Tütün, acı elma ve çeşitli otlarla yapılan bu uygulamalar, hastaların vücudunu yorsa da ruh sıhhatine neredeyse hiçbir olumlu tesir yapmazdı. Tekrar de bu teknikler 19. yüzyıla kadar yaygın formda uygulandı.
Sanatla Sakinleşmek: Antik Dünyanın En İnsani Tedavisi
Bazı periyotlarda sanat, ruh sıhhatine uygun gelen bir uğraş olarak kabul edildi. Antik Mısır’da fotoğraf yapmak, dans etmek ve müzik dinlemek zihinsel hastalıkların hafifletilmesinde öneriliyordu. Babil ve Asur üzere medeniyetler, müziğin hisleri etkilediğine inanarak bunu bir terapi aracı olarak kullanıyordu.
Rönesans devrindeyse sanat, kişiyi meczupluktan koruyan bir güç sayıldı. Sanayi İhtilali sırasında ise moral terapi ismi altında hastalar kırsal alanlara götürülüyor, fotoğraf ve el işi üzere faaliyetlerle meşgul ediliyordu. Bu yaklaşım, geçmişe nazaran hayli insaniydi ve çağdaş sanat terapisinin öncüsü sayılabilir. Bugün bile sanat terapisi, depresyon ve anksiyete tedavisinde bilimsel olarak desteklenen bir formül.
Zihinsel Problemlere Fizikî Yanıt: Arındırma (Purge) Yöntemleri
Kan alma kadar yaygın olan bir öbür tedavi biçimi de bedeni çeşitli yollarla boşaltma fikrine dayanıyordu. Arındırma (purge) formülüyle hastanın içindeki ziyanlı hususların atılması hedefleniyordu. Bunun için kusturucu ya da müshil tesirli hususlar kullanılırdı.
Antik Yunan’da acı ve toksik tesirli hellebore bitkisi tercih edilirken, Arap doktorlar myrobalan, sinameki ve ravent üzere bitkilerden karışımlar hazırlarlardı. Amerika’da ise tütün kullanılarak hastanın kusması sağlanırdı. Tüm bu süreçlerin ortak hedefi melankoli ve içsel düşünceyi bedenden atmak olsa da aslında hastalar fizikî olarak daha da güçsüz düşerdi.
