Sümela Manastırı’nın Orjinal Adının Karadağ’ın Bakiresi Anlamına Geldiğini Biliyor muydunuz?
Trabzon’a yolunuz düşerse Sümela Manastırı’na uğramadan sakın dönmeyin. Tarihi dokusu, mistik atmosferi ve eşsiz pozisyonuyla görenleri büyüleyen bu yapı Altındere Vadisi’nin yeşillikleri ortasında kayalık bir yamaca yaslanmış. Rivayetlere nazaran ‘Sümela’ ismi hem manastırın yaslandığı Karadağlar’dan hem de içinde bulunan eşsiz ikonadan geliyor. Haydi gelin Sümela’nın sırlarla dolu tarihine birlikte bakalım.
Trabzon’un Maçka ilçesinde, Altındere köyü sonları içinde yer alan Sümela Manastırı Karadeniz’in güçlü kültürel mirasının en özel modüllerinden biri.
Deniz düzeyinden 1150 metre, vadi tabanından ise 300 metre yükseklikteki bu manastır sarp bir kayalık yamaç üzerinde büyüleyici bir görünüm sunuyor. Dik bir vadi yamacına inşa edilen yapıya ulaşmak için yaklaşık 70 basamaklı bir merdiven çıkmak gerekiyor.
Giriş kapısı güvenlik emeliyle yüksek bir noktada pozisyonlandırılmış ve kapının akabinde 50 basamaklı bir öteki merdivenle manastırın iç avlusuna ulaşılabiliyor.
Manastır farklı fonksiyonlara sahip birçok yapıdan oluşuyor. İçinde büyük bir kaya kilisesi, şapeller, kutsal ayazma, kütüphane, mutfak ve rahiplerin yanı sıra öğrenci ve konuk odaları bulunuyor. Ayrıyeten buraya su taşıyan kanal sistemi merdivenlerin altındaki kemerlere yaslanarak dikkat çekiyor.
Manastırın özgün ismi Yunanca “Panaghia Tou Melas” yani “Karadağ’ın Bakiresi”. Halk ortasında “Meryem Ana” olarak da anılan bu yapının “Sümela” ismine dönüşmesinin ise iki farklı kıssası var.
İlki manastırın koyu renkli Karadağlar’a yaslanmış olmasından geliyor. Öbür bir rivayete nazaran manastırda bulunan siyah ve koyu tonlarla resmedilmiş gümüş çerçeveli Meryem ikonasından esinlenerek bu isim kullanılmış.
Manastırın tarihi 4. yüzyıla kadar uzanıyor. Rivayete nazaran düşlerinde Meryem Ana’nın buyruğunu alan Atinalı keşişler Barnabas ve Sophronios manastırı inşa etmek için buraya geliyor.
13. yüzyıldan itibaren ise manastırın değeri artıyor. III. Alexios periyodunda (1349-1390) manastıra özel gelirler sağlanıyor ve yapı sonraki yıllarda daha da büyütülüyor. İçindeki freskler bilhassa 14. yüzyıldan kalma katmanlarla dikkat çekiyor.
18. ve 19. yüzyıllarda yapılan yenileme çalışmalarıyla da manastır ihtişamını artırmış. Sümela Manastırı’nın memleketler arası ünü sadece eşsiz mimarisiyle değil, içerisinde saklandığı söylenen İsa’nın çarmıhına ilişkin bir kesim ve eşsiz Meryem ikonasıyla da ilişkili.
Yakın etrafında halk ortasında “Aya Vayvara” olarak bilinen St. Barbara Kilisesi üzere yapılar da var. Trabzon’a bir gün yolunuz düşerse bu büyüleyici yapıyı ziyaret etmeyi ihmal etmeyin.
Sümela Manastırı hem doğal güzellikleriyle hem de tarih ve kıssalarıyla sizi tesiri altına alacak bir rota.
