Kimi vakit dışarıda gördüğümüz, az evvel mama verdiğimiz o tatlı kedinin bir sonraki gün halsizce bir köşede yattığını fark edebiliyoruz. Ateşi var üzere görünür, iştahsız olur, bazen karnı olağandışı halde şişer. Birkaç gün içinde daha kötüleşir ve ne yazık ki birden fazla vakit biz ne olduğunu bile anlayamadan kaybolur ya da hayatını kaybeder. İşte bu üzere durumların altında yatan en yaygın ve tehlikeli nedenlerden biri “FIP” yani kedilerde enfeksiyöz peritonit hastalığı olabilir. Son periyotlarda sıkça duyulmaya başlanan bu hastalık, aslında yıllardır kedilerin hayatını sessizce tehdit ediyor.
Kaynak 1, Kaynak 2
Bu hastalık nereden çıktı ve kediler FIP’i nasıl kapıyor?
FIP’in ardında yatan virüs aslında kedilerde çok sık rastlanan, çoklukla zararsız bir tıp olan kedi koronavirüsü. Lakin bazen bu virüs mutasyona uğruyor ve ölümcül hale gelen FIP virüsüne dönüşüyor. Virüs kediler ortasında genelde dışkı yoluyla, tıpkı tuvaleti kullanmalarıyla, mama ve su kaplarını paylaşmalarıyla ya da birbirlerini yalarken çarçabuk yayılabiliyor.
Özellikle yavru kedilerde ya da yaşlı olanlarda bağışıklık sistemi gereğince güçlü değilse bu virüs süratle tesirli olabiliyor. O denli ki kimi uzmanlara nazaran bu virüs, anne kedi tarafından doğmamış yavrulara bile bulaşabilir ama hala araştırma evresinde. Yani FIP tek bir temasla bulaşmıyor ancak bir ortada yaşayan kediler ortasında yavaş yavaş yayılma ihtimali var.
Belirtileri ne? Nasıl anlarız? Ne yazık ki birden fazla vakit anladığımızda geç kalmış oluyoruz.
FIP hastalığının sinsiliği burada devreye giriyor zira belirtileri başta çok genel: ateş, halsizlik, iştahsızlık… Hatta kimi kedilerde hiçbir belirti bile görünmeyebiliyor. Hastalık ilerledikçe iki farklı form ortaya çıkıyor: kuru ve ıslak FIP. Kuru formda kedi sinirsel belirtiler göstermeye başlıyor, bedeni uyumunu kaybediyor, sarılık, kilo kaybı, kusma üzere belirtiler görülüyor.
Islak formda ise karın bölgesinde yahut göğüste sıvı birikmesi başlıyor ve kedi bir anda tombullaşıyor üzere görünüyor fakat aslında iç organları baskı altında kalıyor. Nefes almakta zorlanmaları, yavaş yavaş halsizleşmeleri işte bu yüzden. Ne yazık ki her iki formda da belirtiler vakitle kötüleşiyor ve tedavi edilmezse durum birden fazla vakit vefatla sonuçlanıyor.
Teşhisi bile sıkıntı olan bu hastalık artık tedavi edilebiliyor mu?
Eskiden FIP neredeyse bir mevt fermanı üzereydi zira elimizde işe fayda bir tedavi seçeneği yoktu. Lakin artık umut var. GS-441524 ismi verilen ve FDA onayı alan bir ilaç sayesinde birçok kedi hayatta kalmayı başarıyor. Tedavi süreci genelde 84 gün sürüyor ancak kimi durumlarda daha kısa periyodik tedaviler de işe yarayabiliyor.
Üstelik muvaffakiyet oranı hayli yüksek. Son datalar, bu ilaçla tedavi edilen kedilerin yaklaşık %85’inin birinci 6 ayı sağlıklı geçirdiğini gösteriyor. Tedaviye ek olarak kimi destekleyici uygulamalar da süreci kolaylaştırabiliyor. Lakin her vakit veteriner denetimi kural zira hastalık her kedide tıpkı formda ilerlemiyor.
Peki, tedbir alabilir miyiz? Ya da daha değerlisi, bu hastalık öteki kedilere bulaşır mı?
Aslında uzmanlar, FIP’in kendisinin bulaşıcı olmadığını söylüyor. Fakat FIP’e dönüşme potansiyeli olan koronavirüs bulaşıcı. Bu yüzden hijyen çok kıymetli. Bilhassa birden fazla kediniz varsa, mama kaplarını ve kum kutularını farklı tutmak, ortamı kalabalıklaştırmamak gerekiyor.
Her odada en fazla üç kedi olması öneriliyor. Ayrıyeten kedilerin bağışıklığını güçlü tutmak, gerilimden uzak bir ortamda yaşamalarını sağlamak hastalık riskini azaltabilir. FIP aşısı da mevcut fakat tesiri konusunda bilim insanları hala kesin konuşamıyor, bu yüzden veterinerinize istişareden bu aşıyı yaptırmak çok önerilmiyor.
Bu hastalık yalnızca kedileri etkiliyor, köpekleri ya da insanları değil fakat bu onu değersiz yapmıyor. Bilhassa sokakta yaşayan minik dostlarımız için bu hastalığı tanımak, belirtilerine dikkat etmek ve gerektiğinde süratli davranmak hayati ehemmiyet taşıyor. Zira onlar konuşamıyor ancak vücutları bize çok şey söylüyor. Ayrıyeten sıcak aylara girdiğimiz şu vakitlerde kapınızın önüne bir kap su, bir kap mama bırakmayı lütfen unutmayın…
