Sistem Hatasını da Kendi Düzeltti! Uzaya Giden İlk Kadın Valentina Tereshkova’nın Hikayesi
Tarihe geçen birinci bayan astronot olarak bilinen Valentina Tereshkova, aslında fakir bir çiftçi ailesinden gelen, dokumacılık fabrikasında çalışan sıradan bir gençti. Ta ki paraşütçülük tutkusuyla başlayan seyahati, onu uzaya taşıyana kadar…
1963 yılında Vostok 6 ile uzaya çıkan Tereshkova, sırf dünya yörüngesinde 48 çeşit atmakla kalmadı, birebir vakitte bir sistem yanılgısını da şahsen düzelterek dönüşünü sağladı. Gerçek bir uzay kahramanıydı lakin kıssası pek anlatılmadı. Gelin, gölgede kalmış bu harika muvaffakiyete birlikte bakalım.
1937’de Rusya’nın Yaroslavl bölgesinde doğan Valentina Tereshkova, daha çocuk yaşta ailesine destek olmak için okulu bırakmak zorunda kaldı.
Annesi üzere o da bir dokuma fabrikasında çalışmaya başladı lakin onun kalbi gökyüzünde atıyordu. Genç yaşta paraşütle atlamaya başlayan Tereshkova, bu alandaki yeteneğiyle dikkat çekti. Şimdi 22 yaşındayken sistemli olarak gökyüzüne atlayan bir sportmen olmuştu.
Tam bu sırada Sovyetler ile ABD ortasındaki uzay yarışı alevlenmişti. Sovyetler, bayan kozmonot göndermek istiyordu. Tereshkova, bu tarihi fırsatı yakalayabilmek için istekli oldu. 1962’de yalnızca beş bayan kozmonot adayı seçildi ve Tereshkova ortalarından sıyrılmayı başardı.
16 Haziran 1963’te, Vostok 6 uzay aracıyla uzaya çıkan Tereshkova, dünya yörüngesinde tam 48 çeşit attı.
Uzayda geçirdiği yaklaşık üç gün boyunca, bitkiler ve hayvanlar üzerinde deneyler yaptı, bilgi topladı ve bedeninin değişimlerini gözlemledi. Lakin bu uçuş göründüğü kadar sıkıntısız değildi. Araç yanlış bir yörüngeye girerek dünyadan uzaklaşmaya başladı.
Bu noktada Tereshkova, eğitimde öğrendiklerini devreye soktu. Denetimleri kullanarak yanılgıyı düzeltti ve aracın gerçek yörüngeye oturmasını sağladı. Kritik müdahale, tahminen de hayatını kurtardı. Lakin sistemsel yanılgıyı, 30 yıl boyunca kimseye söylemedi.
Uzaydaki başarısı dünya basınında büyük yankı uyandırdı lakin Amerikan medyası onun gereğince “nitelikli” olmadığını argüman etti.
Hatta bir mecmuada, onun yerine “mavi gözlü sarışın” öteki bir astronotun uzaya gitmesi gerektiği ima edildi. Sovyet basını da çok farklı değildi. Bir bilim insanı, Tereshkova’nın uzayda histerik olduğunu tez etti. Halbuki yaşadığı mide bulantısı, uzayda bulunan herkesin yaşadığı bir durumdu.
Tüm bunlara karşın Tereshkova geri adım atmadı. Uzay vazifesinden sonra, bayan kozmonotların dışlanmasına karşı çıktı ve ‘Dünya’da bayanlar erkeklerle tıpkı riski alıyorsa, uzayda neden almasın?’ diyerek sistemin erkek hükümran yapısına meydan okudu.
Tereshkova, uzay vazifesinden sonra da boş durmadı.
Zhukovsky Hava Kuvvetleri Akademisi’ne girdi, mühendislik alanında doktora yaptı. Sovyetler Birliği periyodunda siyasete atıldı, bayan hakları ve bilimsel gelişmeler ismine faal rol aldı. SSCB’nin dağılmasından sonra bile, ülkede hürmet duyulan bir devlet insanı olarak varlığını sürdürdü.
2007’de, 70. yaş gününde Mars’a gitmeye istekli olduğunu açıkladı:
‘Param olsa, Mars’a gitmek isterdim. Geri dönmesem de olur. Bu birinci kozmonotların hayaliydi.’
