Hepimiz o klasik ‘üzgün köpek bakışı’nı biliriz, değil mi? Köpeğiniz size güya kalbi kırılmış üzere bakar ve siz de dayanamaz, ona ilgi gösterirsiniz. Lakin bilim beşerlerine nazaran, bu günahsız bakışların arkasında epey değişik bir evrimsel kıssa yatıyor. Zira bu bakışlar aslında insanları etkilemek için geliştirilmiş bir irtibat şekli! Yani köpeğiniz üzgün olduğu için değil, sizinle daha uygun bağ kurabilmek için bu türlü bakıyor olabilir. Pekala, bu duygusal bakışların sırrı ne?
Kaynak 1, Kaynak 2
Portsmouth Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya nazaran, köpekler insanların onları izlediğini fark ettiğinde yüz tabirlerini şuurlu olarak değiştiriyor.
Özellikle iç kaşlarını kaldırarak gözlerini büyütüyor ve daha pak bir tabir kazanıyorlar. Araştırmacılar, 24 farklı aile köpeğiyle bir deney yaptı. Köpekler bir odada, tanımadıkları bir beşerle dört farklı senaryoda karşı karşıya getirildi:
-
İnsan köpeğe bakarken elinde ödül maması tutuyordu.
-
İnsan köpeğe bakarken eli boştu.
-
İnsan köpeğe sırtını dönmüştü ancak elinde ödül maması vardı.
-
İnsan köpeğe sırtını dönmüştü ve eli boştu.
Deney sırasında köpeklerin yüz tabirleri kamerayla kaydedildi ve tahlil edildi.
Köpekler, insanın kendilerine baktığını fark ettiğinde çok daha fazla yüz hareketi yapıyorlardı. Bilhassa iç kaşlarını kaldırarak gözlerini büyüttükleri klasik ‘üzgün bakış’ sözünü sergiliyorlardı.
Ancak dikkat cazibeli olan bir ayrıntı vardı. Köpekler, insanın elinde ödül maması olup olmamasına bakmaksızın bu ifadeyi kullanıyordu. Yani bu temiz bakışlar, yalnızca yemek istemekle ilgili değildi!
İnsanlar ve köpekler yaklaşık 30.000 yıldır birlikte yaşıyor.
Süreç boyunca köpeklerin evrimsel olarak beşerlerle daha güzel irtibat kurmak için birtakım özel yetenekler geliştirdiği düşünülüyor.
Bunun en büyük delillerinden biri, köpeklerin yüz kas yapısının kurtlardan farklı olması. Yapılan bir araştırmada, köpeklerin göz etrafında ‘iç kaş kaldırma’ hareketini sağlayan özel kaslara sahip olduğu ancak kurtların bu kaslara sahip olmadığı ortaya çıktı.
Yani “beni sev” bakışı, evrim sürecinde insanların ilgisini çekmek için gelişmiş olabilir!
Hatta barınaklardaki köpeklerle yapılan bir çalışmada, iç kaşlarını daha sık kaldıran köpeklerin çok daha süratli sahiplendirildiği tespit edildi. Peki, köpekler sahiden üzgün oldukları için mi bu türlü bakıyor? Yoksa bu büsbütün içgüdüsel bir manipülasyon mu?
Bilim beşerlerine nazaran, köpekler bu ifadeyi şuurlu olarak denetim edebiliyor.
Ancak bu durum köpeklerin nitekim üzgün olmadığı manasına gelmez. Köpekler, bizim yüz ifadelerimizden ve beden lisanımızdan hislerimizi okuyabildikleri üzere, biz de onların bakışlarını yanlış yorumluyor olabiliriz.
İnsanların, bebeklere karşı gösterdiği içgüdüsel şefkatle de kontaklı olabilir. Büyük gözler, yuvarlak yüz çizgileri ve temiz bakışlar, bizde bakım ve muhafaza içgüdüsünü tetikleyen ögelerdir. İşte köpeklerin iç kaşlarını kaldırarak yüzlerini daha bebeksi ve his yüklü hale getirmesi de tam olarak buna dayanıyor.
