Dümdüz üst uçan bir uçağın, gereğince devam ederse uzaya ulaşacağını sanıyorsanız üzgünüz fakat işler o kadar kolay değil. Çünkü uçakların çalışma prensibi, onları Dünya atmosferine sıkı sıkıya bağlı tutuyor! Gelin sebeplerine teker teker bakalım!
Kaynak 1, Kaynak 2
NASA’nın açıkladığına nazaran uçakların uçmasını sağlayan en değerli şey “kaldırma kuvveti” (lift). Uçak kanatları, havanın üst tarafta daha süratli, alt tarafta ise daha yavaş hareket etmesine sebep olacak formda tasarlanmıştır.
Bu sürat farkı bir basınç farkı yaratır ve bu sayede uçak üst yanlışsız kaldırılır.
Ancak burada çok kritik bir nokta var. Kaldırma kuvveti sadece hava varken oluşabilir! Yani uçakların havada kalabilmesi için kâfi hava yoğunluğuna gereksinimleri vardır.
Ama yükseğe çıktıkça hava yoğunluğu azalır ve bir noktadan sonra uçak artık kendini havada tutamaz.
Büyük ticari uçaklar çoklukla 31.000 ila 35.000 fit yükseklikte seyir eder. NASA’ya nazaran, bu uçakların en fazla çıkabileceği irtifa ise yaklaşık 12 kilometre civarındadır.
Çünkü bu noktadan sonra havadaki oksijen ve hava yoğunluğu, uçağı havada tutacak kadar güçlü değildir.
Şimdi bir de uzayı düşünelim: Uzayda hava hiç yok! Münasebetiyle uçaklar ne kadar üst gitmeye çalışırsa çalışsın, belli bir noktadan sonra kaldırma kuvveti büsbütün yok olur ve uçak geri düşer.
Çünkü kanatların altına takviye verecek hiçbir hava kalmaz.
Peki, jet motorlarıyla çıkabilir mi? Maalesef hayır. Zira uçak motorları da havaya bağımlı! Tıpkı otomobillerdeki içten yanmalı motorlar üzere uçak motorları da çalışmak için oksijene muhtaçlık duyar.
Jet motorları, yakıtı yakmak için havayı kullanır ve bu yanma süreci sonucunda itme gücü üretir. Fakat uzayda hava olmadığı için uçaklar motorlarını çalıştıracak oksijeni bulamaz. Yani bir uçak uzaya çıkmaya kalkışırsa, motorları durur ve uçak atmosferin içine geri düşer.
