Peruklar, Korseler, Şövalyeler: En İyi 15 Dönem Filmi!

İsviçre halkı Habsburgların baskısı yüzünden resmen nefes alamaz hale gelmiş; vergiler ağır, cezalar saçma, umutlar tükenmiş. Tam bu sırada, okçuluğu efsane olan William Tell sahneye çıkıyor. Sinema, meşhur “oğlunun başındaki elma” sahnesini yalnızca bir ayrıntı olarak değil, öncesindeki tansiyon ve sonrasında patlayan isyanın başlangıcı olarak anlatıyor. Dağlarda yapılan baskınlar, zımnî köy toplantıları, halkın “yeter artık” dediği anlar… Hepsi temposu yüksek sahnelerle bir ortada. Hem tarihi olayın dramını hem de o özgürlük ateşini hissettiriyor.

Yıllar süren savaşın akabinde efsanevi kahraman Odysseus, sonunda konutuna dönüyor… lakin işler hiç bıraktığı üzere değil. Kraliçe Penelope, sarayını istila eden taliplerle başa çıkmaya çalışıyor, oğlu Telemachus ise babasını neredeyse hiç tanımıyor. Sinema, Odysseus’un kimliğini gizleyerek konuta sızmasını, taliplerle oynadığı zeka oyunlarını ve ailesini tekrar kazanma çabasını anlatıyor.

II. Dünya Savaşı’nın yıkımından kaçan göçmen mimar László Toth, Amerika’ya adım atar atmaz hayatını sıfırdan kurmaya çalışıyor. Elinde yalnızca yeteneği ve hayalleri var. Sinema, onun savaşın gölgesinden çıkıp çağdaş mimarinin parlak yüzüne gerçek uzanan seyahatini anlatıyor. Lakin bu, yalnızca bir “başarı hikâyesi” değil; yeni ülkede karşılaştığı önyargılar, sanat dünyasındaki güç oyunları ve kendi geçmişiyle hesaplaşması da işin içinde. Büyük, gösterişli binalar kadar László’nun iç dünyası da sinemanın odak noktası. Hem görsel hem duygusal manada etkileyici bir devir draması diyebilirim.

II. Dünya Savaşı sırasında Kuzey Kutbu’nun buz üzere sularında geçen tehlikeli bir yolculuk… Müttefik kuvvetler, Sovyetler’e hayati gereçler ulaştırmak için kargo gemileriyle yola çıkıyor. Fakat rota, yalnızca dondurucu soğukla değil; Alman denizaltıları, uçak hücumları ve fırtınalarla da dolu. Sinema, bu konvoyun mürettebatının hem tabiatla hem de düşmanla verdiği çabayı anlatıyor. Geminin dar koridorlarındaki gerginlik, güvertede kopan fırtınalar ve her an gelebilecek bir torpido tehlikesi, seyirciyi resmen her saniye diken üstünde tutuyor.

II. Dünya Savaşı sonrası İtalya… Ülke yıkımın ortasında, fakirlik her yerde. Güneydeki fakir ailelerin çocukları, kuzeydeki daha varlıklı ailelerin yanına gönderilerek hayata tutunmaya çalışıyor. Sinema, bu tren seyahatine binen çocukların gözünden hem umut hem de hasret dolu bir öykü anlatıyor. Kimi yeni bir aile bulmanın heyecanını yaşarken, kimi geride bıraktığı konutunu ve sevdiklerini özlüyor. İstasyonda vedalaşma sahneleri, tren camından bakarken akıp giden görüntüler ve yeni hayatın birinci adımları… Hepsi hem duygusal hem de tarihî bir art planla işlenmiş.

Japon işgali altındaki Kore’de geçen bu kıssa, çocukluk arkadaşı iki gencin yazgılarını anlatıyor. Biri sessiz ve içe dönük, başkası daha asi ve cesur… Savaş, ikisini de zorla Japon ordusuna katılmaya mecbur bırakıyor. Lakin dostlukları, farklı yollar seçmek zorunda kaldıklarında büyük bir imtihandan geçiyor. Sinema, hem işgal devrinin baskısını hem de şahsî sadakatin ne kadar ağır bir bedel gerektirebileceğini gösteriyor.

I. Dünya Savaşı’nın acımasız cephelerinde geçen bu sinema, genç bir askerin gözünden savaşın hem fizikî hem de ruhsal yıkımını anlatıyor. Siperlerde geçen günler, çamur, yağmur ve daima gelen hücum tehlikesi… Savaşın “kahramanlık” öykülerinden çok, gerçek yüzünü gösteriyor. Ana karakter, hayatta kalmak için yalnızca düşmanla değil, açlık, hastalık ve ümitsizlikle da gayret ediyor.

Keşifler Çağı’nın en savlı seyahatlerinden biri: Ferdinand Magellan’ın dünyayı dolaşma hayali. Sinema, Portekizli denizcinin İspanyol tacı ismine çıktığı Güneydoğu Asya seferini, hem denizdeki zorluklar hem de politik entrikalar üzerinden anlatıyor. Fırtınalarla boğuşan gemiler, yiyecek kıtlığı, isyan teşebbüsleri ve farklı kültürlerle yapılan birinci karşılaşmalar… Tüm bu anlar, Magellan’ın imkansız görünen rotasını tamamlamak için göze aldığı riskleri gözler önüne seriyor.

1943 Nazi Almanyası… Hitler’in yemeğini tatmak zorunda bırakılan bir küme genç bayan, her öğünde vefatla burun buruna geliyor. Misyonları kolay üzere görünüyor: Yemeği evvel onlar yiyecek, zehir varsa bunu onlar fark edecek. Lakin bu “basit” misyon, endişe, paranoya ve birbirine güvenememe haliyle tam bir ruhsal savaşa dönüşüyor. Sinema, bu bayanların ortalarındaki dayanışmayı, kapalı çatışmaları ve hayatta kalmak için geliştirdikleri küçük stratejileri gösteriyor. Bir yanda Nazi rejiminin sert kuralları, öbür yanda hayatta kalma içgüdüsü… Her sahnede tansiyon hissediliyor.

19. yüzyıl Rusya’sında geçen bu sinema, edebiyatın dahi ismi Alexander Pushkin’in hayatına odaklanıyor. Şiirleriyle imparatorluğu sarsan Pushkin, bir yandan yaratıcılığını besleyen tutkulu aşklarının peşinde koşuyor, başka yandan sansür ve politik baskılarla çaba ediyor. Sinema, onun yazı masasındaki yalnız anlarından balo salonlarında geçen ışıltılı gecelere, düellolarla sonuçlanan onur sıkıntılarından ilham aldığı tabiat görünümlerine kadar uzanıyor. Hem edebiyat meraklılarına hem de güçlü karakter öykülerini sevenlere hitap eden, şık ve ağır bir devir sineması.

1930’ların Mississippi’sinde geçen bu kıssa, küçük bir kasabada ahlak, sırlar ve günah kavramlarının nasıl iç içe geçtiğini gösteriyor. Dışarıdan sakin görünen bu yer, aslında dedikodular, zımnî alakalar ve geçmişten gelen hesaplaşmalarla kaynıyor. Sinema, periyodun Güney Amerika atmosferini; ahşap meskenler, tozlu yollar ve kilise toplantılarıyla birebir yansıtıyor.

19. yüzyıl İngiltere’sinde geçen bu üretim, Jane Austen’ın kardeşi Cassandra’nın gözünden anlatılıyor. Kıssa, Cassandra’nın yıllar sonra eski mektupları bulmasıyla başlıyor ve bu mektuplar, Jane’in aşkları, hayal kırıklıkları ve müelliflik seyahatine dair saklı anıları ortaya çıkarıyor. Sinema, Regency devrinin şık kıyafetlerini, şatafatlı balolarını ve o periyoda mahsus toplumsal kuralları tüm ihtişamıyla yansıtıyor. Ancak en hoşu, Jane Austen’ı sırf ünlü bir müellif olarak değil; kırılgan, tutkulu ve hayatın iniş çıkışlarını yaşayan bir bayan olarak da görmemizi sağlıyor.

Wes Anderson’ın imzasını taşıyan bu stilize casusluk-komedisi, 1960’ların sonlarında Soğuk Savaş atmosferinde geçiyor. Öykü, büyük bir sanayi imparatorluğunun sahibi Zsa-Zsa Korda’nın ani vefatıyla başlıyor. Miras, genç ve tecrübesiz kızı Liesl’e kalıyor… ancak bu miras yalnızca fabrikalar ve servetten ibaret değil; devletler ortası tansiyonda kritik ehemmiyete sahip saklı dokümanlar de onun elinde. Bu durum, Liesl’i memleketler arası casusların, ikiyüzlü siyasetçilerin ve gölgelerde dolaşan suikastçıların gayesi haline getiriyor.

Fransız direktör Cédric Klapisch’ten, vakitte geriye açılan bir pencere üzere hissettiren bir hikâye… Dört kuzen, Normandiya’daki aile meskenlerini miras alır. Konutun duvarları, eski eşyalar ve unutulmuş fotoğraflar derken, hepsi 19. yüzyıl Paris’ine uzanan bir aile geçmişinin izlerini keşfetmeye başlar. Sinema, günümüz sahneleriyle geçmişi ustalıkla iç içe geçiriyor. Bir sahnede kuzenlerin çağdaş mutfakta kahve içtiğini görürken, sonraki sahnede birebir yerde, 1800’lerin şatafatlı mobilyaları ve devrin modası canlanıyor.

I. Dünya Savaşı’nın gölgesinde, 1917 Boston’unda başlayan bu öyküde Lionel ve David, Boston Müzik Konservatuvarı’nda tanışır. Savaş sonrası Amerika kırsalına gerçek çıktıkları seyahatin gayesi, halk müziklerini kaydedip arşivlemektir. Ancak bu seyahat yalnızca müzik toplamakla kalmaz; dostluk, aşk ve kayıplar üzerine de derin bir keşfe dönüşür. Sinema, tren seyahatleri, küçük kasaba durakları, tarlalarda yapılan kayıtlar ve periyodun müzik aletlerinin büyüleyici ayrıntılarıyla dolu. Ayrıyeten Johnny Flynn ve Josh O’Connor’ın canlandırdığı karakterler, hem duygusal yoğunluk hem de samimi kimya ile izleyiciyi içine çekiyor.