Oxford’dan Çığır Açan Keşif! Bilim İnsanları, Kuantum Bilgisayarlar Arasında Işınlanmayı Gerçekleştirdi!
Teleportasyon, yani nam-ı öteki ‘ışınlanma’ sizce mümkün mü? Oxford Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, ışınlanmanın kuantum işlemciler ortasında imkansız olmadığını kanıtlayan bir muvaffakiyet elde ettiler. Bilim insanları, kuantum bilgisayarlar ortasında bilgi transferi yaparak ışınlanma konusunda büyük bir atılıma imza attılar. Yaklaşık 2 metre uzaklıktaki iki kuantum işlemcisi ortasındaki başarılı ışınlama bilim dünyasında heyecana da neden oldu. Kuantum interneti mümkün olabilir mi? Pekala, ışınlama nasıl mümkün oldu?
Gelin, öğrenelim…
Kaynak: https://www.dailymail.co.uk/sciencete…
Oxford Üniversitesi’nde gerçekleştirilen araştırma kapsamında, ortasında 1,8 metre uzaklık bulunan kuantum işlemciler ortasında başarılı bir ışınlama gerçekleştirildi!
Araştırmacılar, bilgisayar algoritmalarının temel bileşenleri olan mantıksal kapıları (logical gates), birbirinden yaklaşık olarak 2 metre (1,8 metre) uzaklıktaki iki kuantum işlemcisi ortasında muvaffakiyetle ışınladı. Işık parçacıkları (fotonlar) kullanarak iki farklı aygıt ortasında paylaşılan kuantum kontağı ile iki işlemci uzaktan çalıştırılabildi. Paylaşılan algoritma sayesinde hesaplama misyonları birlikte tamamlandı.
Bilim insanlarının bu keşfi sayesinde, kuantum bilgisayarların inşasını zorlaştıran ‘ölçeklenebilirlik sorununu’ tahlile ulaştırılabilir.
Bildiğiniz üzere günümüzde, milyonlarca kübit (kuantum bitleri) işleyebilen bir bilgisayarın fizikî olarak devasa boyutlara sahip olması gerekiyor. Haliyle bu boyutları ile beşerler için son derece kullanışsız. Lakin araştırmacıların yeni atılımı, verinin büyük bir makine oluşturmak yerine, bir dizi daha küçük aygıt ortasında aktarılması sağlanarak kullanışlı hale getirilebilir.
Bilgi süreç suratını büyük ölçüde artırarak bilgisayar bölümünde ihtilal yaratma potansiyeline sahip olan kuantum aygıtları, üzerinde gerçekleştirilen deneyler ise yıllardır sürüyor!
Bilgisayar biliminde çığır açabilecek ölçüde güce sahip olan kuantum aygıtlar üzerinde yapılan bir öteki çalışma ise ‘kübitleri fizikî olarak hareket ettirmeden datayı bir yerden öteki bir yere aktarmanın mümkün olduğunu’ ispatlamıştı.
Bilim insanları daha evvel fizikî olarak gönderilmeden; ışık kullanarak bir imgeyi teleport etmeyi de başarmışlardı.
2023 yılında elde edilen bu muvaffakiyet ile Oxford takımının gerçekleştirdiği, uzun aralar boyunca birinci defa kuantum kapılarının (algoritmaların temel bileşenleri) ışınlanlanması; ‘kuantum bilişim sistemlerinin, bileşenleri fizikî olarak farklı olsa bile tek bir varlık üzere çalışabileceğini gösteriyor.’
Bu muvaffakiyet, kuantum internet için atılmış temel bir adım olarak gösterilebilir.
Işınlanma ile aktarılan algoritma, yüzde 71 oranında muvaffakiyet sağladı!
Amerikalı bilim insanları kuantum internetini gerçeğe dönüştürmek için ağır bir halde çalışıyor. Bu çalışmalar kapsamında 2024 yılında Harvard’daki bir grup ise ‘kübitlerin uzak pozisyonlar ortasında kuantum ‘dolanıklıklarını’ paylaşmasını sağlamayı’ başarmışlardı.
Yani, ‘dolanıklık’ ile ‘iki parçacığın (örneğin bir çift foton) büyük uzaklıklarla ayrılmış olsalar bile birbirleriyle kontaklı kalabildiği’ görülmüştü.
Projenin baş araştırmacısı Profesör David Lucas, “Deneyimiz, ağ tabanlı kuantum bilgi işlemenin mevcut teknolojiyle mümkün olduğunu gösteriyor.” diyor.
Araştırmacılar, iki başka modül ortasında bir kuantum kapısını yüzde 86 üzere ilham verici bir doğruluk oranıyla ışınlamış olsa da bu oranın sağlam hale gelmesi için muvaffakiyet oranının yüzde 99’un üzerine çıkması gerekiyor.
Tüm bu bilgiler ışığında bilgisayar bilimi ve dünya yeni bir devrin kapılarını açıyor üzere görünüyor.
