Orta Çağ Döneminde Kalelerin Merdivenleri Neden Dar İnşa Edilirdi?
Orta Çağ masallarında daima o sarmal merdivenlerden süzülerek inen prensesleri görürüz. Gerçekte ise o merdivenler masallardaki kadar romantik değildi. Kalelerin içindeki dar ve saat tarafında kıvrılan merdivenler, aslında savunma emelli yapılmıştı. Düşmanı yavaşlatmak, savunmacıya avantaj sağlamak ve kaleyi korumak için bu mimari tercih edilmişti. Görünüşte kolay bir ayrıntı olan bu dar basamaklar, aslında savaşın seyrini değiştirecek kadar stratejik kıymete sahipti.
Kaynak 1, Kaynak 2
Dar ve saat istikametinde sarmal merdivenlerin temel emeli savunmaydı.
Kaleler öncelikli olarak askeri yapılar olarak inşa edildi. Merdivenlerin saat tarafında sarmal yapılmasının sebebi, çoğunluğu sağ elini kullanan düşman askerlerini dezavantajlı hale getirmekti.
Yukarı çıkan saldırganlar kılıçlarını rahatça savuracak alan bulamazken, aşağıdan savunan askerler geniş tarafta oldukları için daha rahat saldırabiliyordu. Merdivenin orta sütunu, tıpkı vakitte saldırgan için önemli bir engeldi.
Dar basamaklar ve karanlık ortam saldırganı yavaşlatıyordu.
Merdivenler yalnızca dar değil, karanlık ve sistemsizdi. Basamakların yükseklikleri eşit yapılmazdı. Kalede yaşayanlar buna alışıkken, saldırganlar savaşın ortasında sık sık sendeleyip düşebilirdi.
Zaten dar alanda ilerleyen düşman askerleri, istikrarını kaybettiğinde savunmacının işini kolaylaştırıyordu. Bu nedenle merdivenler saldırıyı yavaşlatan doğal bir tuzak üzereydi.
Az askerle çok bireye karşı koymanın yolu merdivenlerdi.
Açık bir alanda atak olduğunda iki taraf da topluca çarpışabilirdi. Lakin dar sarmal merdivenler buna müsaade vermiyordu. Saldırganlar tek sıra hâlinde üst çıkmak zorundaydı. Savunmacılar ise üstten ok atıyor, mızrak sallıyor ya da kılıç kullanarak gelen askerleri tek tek durdurabiliyordu. Böylelikle az sayıda asker, çok sayıda saldırgana karşı avantaj kazanabiliyordu.
Bugün spiral merdivenler daha çok estetik yahut yer tasarrufu sağlamak için tercih ediliyor. Lakin Orta Çağ’da bu yapılar büsbütün stratejik bir savunma aracıydı. Dar, karanlık, istikrarsız ve saat tarafında kıvrılan bu merdivenler, kaleyi koruyan askerlerin en büyük müttefiki olmuştu.
