“Ölmek Var, Vazgeçmek Yok- Mickey7’nin Absürt ve Varoluşsal Macerası”
Bilim kurgu, bazen insanı sonsuz cihanın derinliklerine sürükleyen süper bir keşif aracı, bazen de iç dünyamızdaki en karanlık sorularla yüzleşmemizi sağlayan bir ayna. Edward Ashton’ın Mickey7’si ise tam olarak bu iki ögesi harika bir istikrarla harmanlayan hem düşündüren hem de kahkaha attıran bir roman. Yani, ölmekten bıkmayan bir karakterin kıssası nasıl bu kadar eğlenceli olabilir, diyorsanız, işte burada Ashton’ın ustalığı devreye giriyor.
Olay şu: Mickey Barnes, bir Expendable, yani kolonileşme misyonlarında en pis, en ölümcül, en “Aman Mickey baksana şuraya ne olacak?” denecek işlere koşulan bir adam.
Çünkü öldüğünde, hafızası bir sonraki kopyasına aktarılıyor ve Mickey kaldığı yerden devam ediyor. Ne şahane bir sistem, değil mi? Ölmek, bizim için bir son olabilir ancak Mickey için yeni bir iş günü. Ta ki işler biraz sarpa sarana kadar… Zira Mickey7, öldü sanıldıktan sonra yerine Mickey8 üretiliyor. Yani Mickey bir nevi, sabah işe gelirken yerine oburunun alındığını öğrenen çalışan üzere, lakin işten atılmak yerine sözün tam manasıyla yok edilmek isteniyor. Eh, iki Mickey’nin bir kolonide yaşaması da lojistik açıdan pek güzel karşılanmıyor. İdare, Mickey8’i seçmek istiyor zira taze kopya, eski olanın bütün travmalarını taşımıyor. Mickey7 ise çok anlaşılır bir biçimde, yok edilmek istemiyor. Açıkçası, bu noktada hepimiz onun tarafındayız.
Roman, burada yalnızca bilim kurgu olmaktan çıkıp önemli felsefi sorular sormaya başlıyor. Hafızalar transfer ediliyorsa, kim sahiden kimdir? Mickey7 ve Mickey8 birebir kişi mi? Yoksa her yeni versiyon, eskisinden bağımsız bir varlık mı? “Ölüm” dediğimiz şey, sahiden bir son mu, yoksa yalnızca yazılımsal bir güncelleme mi? İşin daha da farklı yanı, Mickey yalnızca hayatta kalmaya çalışmıyor, birebir vakitte kendisini tüketilebilir bir kaynak olarak gören sisteme karşı varlığını kanıtlamaya uğraşıyor. Asıl problem yalnızca klonlanmak değil, birey olarak paha görüp görmemek. Kapitalizmin “yerine yenisini koyarız” mantığının biyolojik bir versiyonuyla karşı karşıyayız.
Ama Mickey7yi bu kadar eğlenceli yapan şey yalnızca bu felsefi sorular değil, Ashton’ın ironik, esprili ve tam manasıyla “Tamam, artık kesin öleceğim.” diye düşünen lakin her kezinde kıl hissesi sıyrılan Mickey karakterini yaratma biçimi. Mickey, tipik bir kahraman değil; bir uzay misyonunda bulunmayı gerçekten istemeyen, işin ciddiyetini tam manasıyla kavrayamayan, ancak bir halde daima hayatta kalmayı başaran biri. Yani, bilim kurgu tarihindeki büyük düşünürlere bakarsak, kendisi katiyetle bir Jean-Luc Picard değil, lakin hayatta kalma içgüdüsüyle bazen yanlış, bazen çok gerçek kararlar veren, çok insani bir karakter. Ve işin hoş tarafı, okuyucu olarak onunla çabucak bağ kuruyoruz. Zira hepimiz, hayatta Mickey kadar şanslı (veya şanssız) anlar yaşamışızdır.
Romanın anlatımı süratli, akıcı ve zekice. Uzayın derinliklerinde geçen bir öykü olmasına karşın, diyaloglar ve karakterlerin içsel monologları inanılmaz gerçekçi ve tanıdık. Ashton burada, bilim kurgu cinsinin en güzel yaptığı şeyi başarıyor: İnsanı bir uzay kolonisinin ortasına bırakıp, aslında en temel insani sıkıntıları konuşturuyor. Kimlik, birey olma, sistem karşısında varlık uğraşı, etik sorular… Hepsi var, lakin bunları o denli kasvetli, ağır bir lisanla değil, pek eğlenceli ve keyifli bir tempoyla veriyor.
Tabii, bu romanı okurken aklınızda tutmanız gereken bir şey var: Şayet bilim kurgudan hiper-realist, büsbütün teknik ayrıntılarla dolu bir anlatım bekliyorsanız, Mickey7 sizi tatmin etmeyebilir. Ancak şayet bilim kurguya biraz kara mizah, biraz varoluşsal kriz, biraz da absürd karakterler eklenirse keyif alırım diyorsanız, bu kitap tam size nazaran.
Ve alışılmış ki, Mickey7 beyaz perdeye de taşınıyor.
Bong Joon-ho’nun direktörlüğünde, Robert Pattinson başrolünde Mickey17 ismiyle sinemaya uyarlanıyor. Sinemanın tonunun ne kadar kitaba sadık kalacağı büyük merak konusu lakin Mickey’nin her versiyonuyla kaotik ve zekice bir öykü sunduğunu bildiğimiz için, en azından izlemeye paha bir imal olacağı kesin.
Mickey7, bilim kurgu seven ancak bunu eğlenceli ve düşündürücü bir anlatımla deneyimlemek isteyenler için şahane bir seçim. Bilim kurgu okumanın uzayda süzülmek üzere hissettirdiği anlar olur ya, işte bu kitap da tam o denli. Ölmek ve tekrar doğmak üzerine bu kadar eğlenceli bir roman yazmak herkesin harcı değil. Şayet şimdi okumadıysanız, bir Mickey tecrübesine atılmak için hoş bir vakit olabilir. Lakin lütfen, kendinizi iki kopya oluşturup sistemden kaçmaya çalışırken bulmayın. En azından henüz…
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
