Metali Bile Eritebilen Mide Asidi Midemizi Nasıl Aşındırmıyor?
Gastrit, reflü ya da mide yanması yaşadıysan, mide asidinin ne kadar kuvvetli olabileceğini az çok biliyorsundur. Lakin asıl şaşırtan olan, bu asidin yalnızca yediğimiz yemekleri değil, metal yüzeyleri bile eritebilecek kadar güçlü olması. O vakit neden kendi midemizi delip geçmiyor, değil mi? Aslında midenin içinde bu asitle daima bir savaş halinde olan gözetici bir sistem var.
Kaynak 1, Kaynak 2
Midemizi bu kadar güçlü bir asitten ne koruyor olabilir?
Cevap kolay: Mukus. Evet, kulağa biraz garip geliyor lakin midemizin içini kaplayan bu kalın ve kaygan katman, adeta görünmez bir kalkan misyonu görüyor. Mide astarını kaplayan mukus, içinde bulunan “mucin” isimli büyük glikoproteinler sayesinde hem kaygan hem de sindirime karşı dirençli bir yapı oluşturuyor.
Bu mukuslar, biri kalın ve mide duvarına yapışık, oburu ise daha gevşek ve kaygan olmak üzere iki farklı katman halinde birleşiyor. Bilhassa gevşek katman, bağırsak mikrobiyotamızı oluşturan yararlı bakterilerin yaşadığı alanı oluşturuyor ve onları da mide asidinden koruyor.
Ne kadar güçlü ki bu mide asidi?
Asit, paryetal hücreler tarafından üretiliyor ve pH düzeyi 0.8’e kadar düşebiliyor ki bu, neredeyse saf asit düzeyine denk. Olağanda mide sıvısıyla karışınca pH 1 ila 3 ortasında dengeleniyor lakin bu haliyle bile hala epeyce aşındırıcı. Bu yüzden mukus sırf fizikî bir kalkan değil tıpkı vakitte içinde barındırdığı bikarbonat sayesinde asidi nötrleyen kimyasal bir savunma çizgisi da oluşturuyor.
Bu ortada, mide yanması ilaçlarının içinde de ekseriyetle bikarbonat bulunur zira asit istikrarı bozulduğunda devreye giren doğal bir tamirci üzere çalışır. Yani midemiz, kendi içinde küçük fakat epey zeki bir laboratuvar üzere işliyor.
Peki ya bu savunma sistemi çökerse ne olur?
Eğer mide mukus katmanı zayıflarsa, işler hiç de düzgün gitmez. Birtakım bakteriler ve parazitler bu esirgeyici bariyeri aşabilir ve direkt mide dokusuna ulaşarak iltihaplanmalara ve çeşitli mide hastalıklarına yol açabilir. Örneğin, mide ülserleri damarların olduğu bölgede oluşursa iç kanamalara neden olabilir ya da delinirse, mide asidinin karın boşluğuna sızması üzere acil müdahale gerektiren hayati durumlar ortaya çıkabilir.
Ancak en yaygın problemlerden biri; mide asidinin mideyi değil, yemek borusunu maksat alması yani reflü. Alt yemek borusu kapakçığı gereğince sağlam değilse, mide asidi üst kaçar ve o tanıdık yanma hissini yaşatır. Sigara, alkol üzere etkenler de bu durumu daha makûs hale getirir.
