Marie Curie’nin I. Dünya Savaşı’nda 1 Milyon Kişiyi Kurtardığı Araç: Petites Curies
Marie Curie denince akla çoklukla iki Nobel Mükafatı, radyoaktivite keşifleri ve laboratuvar çalışmaları gelir. Lakin onun savaş meydanlarında cepheye taşıdığı bilimsel dehası, çok daha az bilinen bir öykü. I. Dünya Savaşı sırasında geliştirdiği taşınabilir X-ray araçları, savaş yaralılarının tedavisinde ihtilal yarattı. Gelin birlikte bakalım.
I. Dünya Savaşı başladığında Paris, Alman istilası tehdidi altındaydı. Günlük hayat durma noktasına gelmiş, bilimsel çalışmalar askıya alınmıştı. Fransız hükümeti Bordeaux’ya taşındı, Marie Curie ise en kıymetli hazinesi olan bir gram radyumu kurşun bir kasada saklayarak bankaya emanet etti.
Ancak Curie, Bordeaux’da kalmak yerine Paris’e geri döndü. Savaş uğraşlarına katkıda bulunmak isteyen Curie, savaş tahvilleri satın aldı ve iki Nobel madalyasını devlete bağışlamak istedi. Lakin bağış kabul edilmedi.
Bunun yerine Marie Curie, bilimi direkt cephe sınırına taşımaya karar verdi. O devirde X-ışınları, cerrahlar için büyük bir kolaylık sağlamıştı lakin bu aygıtlar yalnızca büyük hastanelerde bulunuyordu.
Curie’nin gayesi, bu hayati teknolojiyi cepheye taşımaktı.
Proje kolay olmadı. Marie Curie bir araştırmacıydı, doktor değil. X-ışınlarının klinik kullanımını bilmiyordu ve hatta otomobil sürmeyi dahi öğrenmesi gerekiyordu.
Curie, Union des Femmes de France ve Kızıl Haç’tan takviye alarak birinci taşınabilir X-ray aracını donatmayı başardı. Araç, İspanyol mucit Mónico Sánchez Moreno tarafından geliştirilen taşınabilir X-ray aygıtlarıyla donatıldı.
Curie, aracın motoruna bir dinamo entegre ederek gerekli elektriği sağladı. Araç birebir vakitte fotoğraf ekipmanları ve X-ray plakalarını geliştirmek için bir karanlık odayla donatıldı.
1914 yılında birinci taşınabilir X-ray aracı, Marne Muharebesi’ne hakikat yola çıktı. Vakitle, arkadaşlarının maddi takviyesiyle Curie toplamda 20 aracı donatmayı başardı. Ayrıyeten, kızı Irène Curie’nin yardımıyla 150 bayanı bu taşınabilir X-ray ünitelerini kullanmak için eğitti.
Sadece taşınabilir ünitelerle kalmadı, Curie ayrıyeten 200 sabit radyoloji merkezi kurarak cephe hastanelerine dayanak oldu. Bu üniteler ve sabit merkezler sayesinde 1 milyondan fazla yaralı askerin hayatı kurtarıldı.
Marie Curie’nin “Petites Curies” ismini verdiği bu taşınabilir X-ray araçları, insanlık için büyük bir fedakarlık örneğiydi. Savaşın ortasında bilimin ışığını cepheye taşıyan Curie, bir sefer daha bilimin hudutlarının olmadığını gösterdi.
