Eğitim, insanlığın evrimine rehberlik eden en temel öge olmuştur. Fakat bugün, klâsik yaklaşımların yerini dijitalleşen ve şahsileşmiş bir öğrenme periyodu almış durumda. Bu yeni paradigmada, ‘maarif model’ fakat ‘marifetli öğretmenlerle’ mana kazanabilir. Teknolojinin, bilhassa yapay zekânın, eğitim sürecine entegre edilmesi bir tercih değil, zorunluluktur.
Matematik ve yapay zekâ: Soyut teorilerden kozmik gerçekliklere uzanırken eğitimde dijital dönüşüm
• Matematik, sırf soyut formüllerden ibaret değildir; bir köprünün dayanıklılığında, bir gökdelenin sağlamlığında yahut kozmostaki yıldızların hareketlerinde somutlaşır. Yapay zekâ dayanaklı uygulamalar, bu soyut kavramları öğrencilerin anlayabileceği, hatta kendi elleriyle deneyimleyebileceği bir düzleme taşımaktadır. Bu araçlar, öğrencilere sırf sorunu çözmeyi değil, sorunun kökenindeki manası keşfetmeyi öğretir.
Örneğin, ‘finite element analysis’ (sonlu eleman analizi) ile bir yapının dayanıklılığını simüle etmek yahut Kepler maddelerini temel alarak bir gök cisminin yörüngesini modellemek, soyut teorilerin somut uygulamalara dönüşümüne imkan sağlar. ‘EdTech’ tahlilleri, bu bağlamda matematiği öğrencilerin hayatlarına dokunan bir tecrübeye dönüştürür. Matematik, bu cins teknolojilerle sırf bir ders değil, bir ömür pratiği haline gelir.
Eğitimciler için dijital yetkinlik: Zorunluluğun ötesinde bir strateji
• Eğitimcilerin dijital pedagojik yeterliklere sahip olması, bugün sadece bir yetkinlik değil, bir mecburilik haline gelmiştir. ‘Blended learning’ modelleri, adaptif öğrenme sistemleri ve doğal lisan sürece tabanlı içerik teklifleri üzere araçların tesirli kullanımı, fakat bu teknolojilere hâkim bir eğitmen profiliyle mümkündür.
Eğitimcilerin, pedagojik süreçlerini teknolojiyle harmanlayabilmesi için dijital hünerlerin profesyonel gelişim programlarına entegre edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, ’21. yüzyıl eğitim siyasetlerinin yapay zekâya adaptasyonu’ öğretmen yetiştirme programları için kaçınılmaz bir gereklilik haline gelmiştir. ‘Digital pedagogy’ yetkinlikleri, eğitimin niteliğini artıran stratejik ögeler olarak ele alınmalıdır.
Yapay zekâ: Eğitimde yeni bir altın standart mı?
• Yapay zekâ, eğitimde yanlışsız kullanıldığında sırf bir asistan değil, eğitmenin stratejik bir ortağı haline gelir. ‘Learning analytics’ sayesinde, yapay zekâ dayanaklı sistemlerin sunduğu ‘öğrenci muvaffakiyet analizleri’ ve ‘bireysel öğrenme profili oluşturma’ üzere özellikler, eğitmenlerin stratejik planlarını güçlendirir.
Bir öğrencinin soyut bir matematik sorununu gerçek dünyaya uyarlama marifetini kazanması, yapay zekânın sağlayabileceği en kıymetli katkılardan biridir. Örneğin, bir gökdelenin dizaynında dayanıklılık hesapları yapmak yahut bir köprü dizaynını algoritmik modelleme ile tahlil etmek, teorik bilgilerin deneyimsel öğrenme ile birleştiği ülkü bir pedagojik ortam yaratır. Bu, eğitimin yeni altın standardıdır.
Eleştirel perspektif: Teknolojinin sonları ve eğitimde riskler
• Her ne kadar yapay zekâ ve dijital araçlar eğitimde muazzam fırsatlar sunsa da bu araçların yanlış kullanımı, pedagojik aktiflikte olumsuz tesirlere neden olabilir. Teknolojinin sadece araçsal bir role indirgenmesi, eğitimcilerin pedagojik denetimini zayıflatabilir. Ayrıyeten, kişiselleştirilmiş öğrenme sistemlerinin çok bağımlılığı, öğrenciler ortasında empati ve iş birliği üzere toplumsal hünerlerin gelişimini sekteye uğratabilir.
Sonuç olarak, dijital araçların faal kullanımını ve pedagojik süreçlere entegrasyonunu sağlamak, eğitimin başarısı için kritik kıymettedir.
Eğitimciler, öğrenme süreçlerini teknolojiyle yine tasarlayarak, öğrencilerde derinlemesine bir mana arayışı ve ömür uzunluğu öğrenme maharetleri oluşturmalıdır. Bu dönüşüm, fakat eğitimcilerin hem teknolojiyi hem de insan odaklı öğretim yollarını eş vakitli bir formda ustalıkla harmanlamasıyla mümkün olacaktır.
Bu nedenle, yapay zekâ uygulamaları eğitimde sadece destekleyici bir öge değil, pedagojik sürecin ayrılmaz bir modülü olarak düşünülmelidir. Eğitimciler, teknolojiyi pedagojik maksatlarına ulaşmak için stratejik bir halde kullanmalı, öğrencilerin sırf bilgiye erişimini değil, birebir vakitte etik ve eleştirel düşünme maharetlerini de geliştirmelidir.
X
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’
