Günlük hayatta kedilerin apansız tısladığını kesinlikle görmüşsünüzdür. Kimi vakit bir köpeğe, kimi vakit sahibine karşı bu yansıyı verirler. Bu davranış aslında kedilere has değil, hayvanlar aleminde epeyce yaygın. Yılanlardan kuşlara, hatta kimi böceklere kadar birçok çeşit tıslar.
Peki kedilerin yılanlara bu kadar misal bir ses çıkarmasının arkasında nasıl bir sır yatıyor?
Tıslama, omurgalı hayvanlarda en yaygın savunma seslerinden biridir.
Vücut büyüklüğü ya da çeşit fark etmeksizin birçok hayvanda tıpkı biçimde duyulur. Tıslama sesleri teneffüs sistemi üzerinden, havanın kuvvetli bir formda dışarı itilmesiyle ortaya çıkar. Yılanlarda bu ses, ağız tabanındaki glottis ismi verilen tüp gibisi yapının kullanılmasıyla çıkar.
Kedilerde de benzeri formda daraltılmış bir hava yolundan süratle hava verildiğinde bu ses ortaya çıkar. Kazlarda bu fonksiyon gagadan yapılırken, Madagaskar tıslayan hamamböceği ise bedeni boyunca sıralanan spiracle ismi verilen küçük delikleri kullanır. Yani ister sürüngen, ister göğüslü, ister böcek olsun, sistem farklı olsa da ortaya çıkan ses şaşırtan derecede benzeridir.
Peki kediler neden yılanı taklit ediyor olabilir?
Tıslamanın en kıymetli hedefi karşı tarafı korkutmak ve uzaklaştırmaktır. Yılanların savunmadaki başarısı düşünüldüğünde, bu sesi taklit etmek kediler için avantajlıdır. Bilim insanları direkt bir ispat bulamamış olsa da kedilerin tıslamasının yılanlardan esinlenmiş olabileceği düşünülüyor. Zira kediler beş kıtada, yılanlarsa Antarktika dışında tüm kıtalarda yaşıyor.
Yani kediler ve yılanların habitatları sık sık kesişiyor. Dahası; yılanların tarihi 100 milyon yıl öncesine, kedilerin ataları ise sadece 10-12 milyon yıl öncesine uzanıyor. Bu da kedilerin evrimsel süreçte yılanların tesirli savunma sesini kendi davranışlarına uyarlamış olabileceğini düşündürüyor.
Kediler ve yılanların çok eski bir ortak ataları bulunuyor.
Yaklaşık 300 milyon yıl evvel yaşamış olan Amniota kümesinden hem memeliler hem de sürüngenler türedi. Kediler Synapsida kolunda, yılanlar ise Sauropsida kolunda gelişim gösterdi. Bu noktadan sonra yolları büsbütün ayrıldı. Lakin tabiatta emsal gereksinimlere verilen emsal reaksiyonlar, yani yakınsak evrim, ortaya çıktı.
Tıslama sesi de bu reaksiyonlardan biri oldu. Enteresandır ki birtakım zehirli ve zehirsiz yılan çeşitleri bile birbirini taklit ederek birebir frekansta tıslayabiliyor. Yani kedilerin tıslaması, milyonlarca yıldır süregelen evrimsel bir bağlantı aracının günümüzdeki yansıması olarak karşımıza çıkıyor.
