Geçtiğimiz günlerde Kartalkaya’da meydana gelen otel yangını, yalnızca can kayıpları ve maddi yıkım değil, birebir vakitte Türkiye’nin eğitim ve liyakat sistemindeki çarpıklıkların da acı bir yansıması oldu. Yangın sırasında yaşananlar ve sonrasında ortaya çıkan ihmaller zinciri, ülkemizin uzun müddettir görmezden geldiği bir gerçekle bizi bir defa daha yüzleştirdi: Eğitimsizlik ve liyakatsizlik, insan hayatını tehlikeye atmaya devam ediyor.
Eğitim sistemindeki boşluklar
Yangın öncesinde ve sırasında otel çalışanlarının kriz idaresinde başarısız olması, temel eğitim eksikliğini gözler önüne seriyor. Çalışanlar, yangın söndürme tekniklerinden habersiz, tahliye sürecinde ise büsbütün yetersizdi. Bu, yalnızca ferdi bir ihmalle açıklanamaz. Bu olay, otelcilik kesiminde çalışanların gereğince eğitilmediğini, bu tıp eğitimlerin ya göz arkası edildiğini ya da kağıt üzerinde bırakıldığını gösteriyor. Halbuki yangın üzere acil durumlara hazırlık, kesimde çalışan herkes için zarurî bir standart olmalıdır.
Bir ülkenin eğitim sistemi, yalnızca kişisel başarıyı değil, toplumsal güvenliği de sağlamalıdır. Yangınla uğraşta yetersiz kalınmasının nedeni, sadece otel çalışanlarının eğitimsizliği değil; birebir vakitte bu eğitimi mecburî kılması gereken sistemin eksikliğidir. Mesleksel eğitimden uzak, yüzeysel bilgiyle donatılmış bir iş gücü, felaketlerde çaresiz kalmaya mahkumdur.
Liyakat yerine kayırmacılık
Otelin yangın güvenliği kontrollerini yapan bireylerin yeterlilikleri ve atama süreçleri de başka bir tartışma hususudur. Liyakat yerine kayırmacılık temel alındığında, teknik bilgi ve yetkinlikten mahrum şahıslara kritik vazifeler verilmesi kaçınılmaz hale gelir. Yangından sonra ortaya çıkan raporlar, kontrollerin yetersiz olduğunu ve birçok eksikliğin göz gerisi edildiğini gösteriyor. Pekala, bu kontrollerden sorumlu şahıslar bu misyona nasıl geldi? Gereksinim duyulan teknik bilgiye hakikaten sahipler miydi? Yoksa bir tanıdık referansı ile mi o koltuklara oturdular? Bu soruların cevabı, yalnızca bu olay için değil, ülke genelinde misal trajedilerin önüne geçmek için de değerlidir.
Liyakat sistemi, bir ülkenin kalkınmasının temel taşıdır. Lakin liyakatin yerini nepotizm, siyasi kontaklar ve çıkar bağlantıları aldığında, bu durumun bedelini en ağır halde sıradan beşerler öder. Kartalkaya’daki yangın, liyakatsizliğin bir toplumun güvenliği üzerindeki direkt tesirini gözler önüne sermiştir.
Bundan sonra ne yapılmalı?
Bu tıp faciaların bir daha yaşanmaması için hem eğitim hem de liyakat alanında esaslı ıslahatlara muhtaçlık vardır:
1. Mesleki Eğitim Zaruriliği: Otelcilik kesimi başta olmak üzere, riskli alanlarda çalışan herkesin tertipli ve kapsamlı bir formda kriz idaresi ve acil durum eğitimi alması mecburî hale getirilmelidir.
2. Liyakat Temelli Atamalar: Kontrol ve güvenlik üzere kritik konumlara atamalarda, siyasi ve ferdî bağlar değil, bilgi ve maharet temel alınmalıdır.
3. Bağımsız Kontrol Sistemleri: Otellerin ve öbür işletmelerin yangın güvenliği kontrolleri, bağımsız ve ehil kuruluşlar tarafından tertipli olarak gerçekleştirilmelidir.
4. Toplumsal Farkındalık: Halkın genel yangın güvenliği ve acil durumlarda ne yapması gerektiği konusunda bilinçlendirilmesi için kamu kampanyaları düzenlenmelidir.
Kartalkaya’daki yangında kaybettiğimiz beşerler, sırf birer istatistik değil; her biri birer hayat, birer öyküydü. Bu trajediyi unutmamak ve birebir kusurları tekrar etmemek için eğitimde kaliteyi, liyakatta ise adaleti sağlamak bir zorunluluktur. Aksi takdirde, eğitimsizliğin ve liyakatsizliğin yarattığı bu tıp trajedilere yenilerini eklemekten öbür bir şey yapmış olmayız.
Unutmayalım: İnsan hayatı, ihmallerin bedelini ödeyecek kadar ucuz değildir.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
