İstanbul 6.2 Büyüklüğünde Depremle Sarsıldı: Deprem Anında Yapılması Gerekenler, Uyulacak Kurallar Nelerdir?

23 Nisan 2025’te İstanbul’da meydana gelen sarsıntının büyüklüğü 6,2 olarak ölçüldü. Depremin merkez üssü, Marmara Denizi’nde, Silivri’nin yaklaşık 23 kilometre açıklarında bulunuyor ve sarsıntı İstanbul’un yanı sıra etraf vilayetlerde de hissedildi.

Depremin akabinde, saat 12:51’de Büyükçekmece açıklarında 4,4 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı daha kaydedildi.Her ne kadar büyük bir yıkıma neden olmasa da, sarsıntı birçok şahısta tedirginlik yarattı ve beklenen İstanbul sarsıntısı kaygısını yine gündeme taşıdı. Uzmanlar, bu tıp küçük zelzelelerin ihtar niteliğinde olduğunu vurgularken, vatandaşların sarsıntı anında ne yapması gerektiğini bilmelerinin hayati kıymet taşıdığını söylüyor. Pekala bu türlü bir durumda nasıl davranmalıyız?

AFAD resmi web sitesinde yer alan bilgiler aşağıdaki üzere:Deprem anında bina içindeyseniz:

• Kesinlikle panik yapmayınız.

• Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durunuz.

• Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına yahut dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık üzere müdafaa sağlayabilecek eşya yanına çömelerek yahut uzanarak kendinize hayat üçgeni oluşturun. Başınızı iki elinizin ortasına alarak yahut bir kollayıcı (yastık, kitap vb) materyal ile koruyun. Sarsıntı geçene dek bekleyin. İnançlı bir yer bulup, diz üstü ÇÖK, baş ve enseyi koruyacak halde KAPAN, düşmemek için sabit bir yere TUTUN hareketini yapın. Sarsıntı sırasında sarsıntı durana kadar olduğunuz yerde kalın.

• Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı yahut armatürü üzere üzerinize düşecek her cins eşyadan uzak durun.

• Sarsıntı başladığında yataktaysanız orada kalın. Üzerinize düşecek ağır bir eşya yoksa bir yastıkla başınızı koruyun; varsa en yakındaki inançlı alana geçin.

• Size yakın çok sağlam ve yüke sağlam bildiğiniz bir kapı değilse, kapıyı kullanmayın. Birden fazla iç yer kapısı basitçe inşa edilmiştir ve sizi korumaktan uzaktır.

• Merdivenlere ya da çıkışlara yanlışsız koşmayın. Sarsıntı bitene kadar içeride kalın, lakin sarsıntı bitince dışarı çıkmak inançlıdır. Sarsıntı sırasında binayı terk etmeye çalışmayın.

• Araştırmalar, birden fazla yaralanmanın bina içinde hareket ederken yahut dışarı çıkmaya çalışırken oluştuğunu göstermektedir.

• Balkona çıkmayın.

• Balkonlardan ya da pencerelerden atlamayın.

• Asansör kullanmayın.

• ACİL DURUMLARI ve YANGINLARI bildirmek dışında telefonları KULLANMAYIN. Kibrit ve çakmak YAKMAYIN, elektrik düğmelerine DOKUNMAYIN.

• Elektriklerin kesilebileceğinin; yangın alarmlarının çalışabileceğinin ve yangın söndürme sistemlerinin devreye girebileceğinin farkında olun

• Tekerlekli sandalyede iseniz tekerlekleri kilitleyerek başınızı ve boynunuzu muhafazaya alın.

• Mutfak, imalathane, laboratuvar üzere iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın vb. aygıtları kapatın. Dökülebilecek materyal ve hususlardan uzaklaşın.

• Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın; soba ve ısıtıcıları söndürün. Öteki güvenlik tedbirlerini alın; daha evvelden hazırlanmış acil durum çantası ile gerekli olan eşya ve malzemeyi yanınıza alarak binayı daha evvel tespit ettiğiniz yoldan derhal terk edip toplanma bölgesine gidin.

• Her büyük sarsıntıdan sonra kesinlikle artçı sarsıntı olur. Artçı sarsıntılar vakit içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı sarsıntılar hasarlı binalarda ziyana yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar büsbütün bitene kadar hasarlı binalara girmeyin.

• Artçı sarsıntılar sırasında da ana zelzelede yapmanız gerekenleri yapın.

Deprem esnasında bina dışı açık alandaysanız:

• Dışarıda kalın.

• Enerji sınırlarından, öteki binalardan, direklerden, ağaçlardan ve duvar tabanlarından uzaklaşın.

• Açık yerde çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olun.

• Deniz kıyısından uzaklaşın.

• Toprak kayması, taş yahut kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunmayın. Bu türlü bir ortamda bulunuyorsanız, en seri formda inançlı bir ortama geçin.

• Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olun.

• Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz çizgilerinden gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.

• En büyük tehlike binaların dış duvarlarının yıkılmasıdır. Sarsıntılardaki ölümlerin kıymetli bir kısmını bina içinden dışarı kaçarak enkaz altında kalanlar oluşturabilmektedir. Sarsıntı sırasındaki yer hareketi nadiren vefata yahut yaralanmaya sebep olur. Sarsıntıyla ilgili birden fazla mevt çöken duvarlar, parçalanan camlar ve düşen eşyalardan kaynaklanmaktadır.

Deprem esnasında araç kullanıyorsanız:

• Araç kara yolunda seyir halindeyken sarsıntı olursa ve bulunduğunuz yer inançlı ise ( bina, ağaç, direkler yanında, üst geçit altlarında durmaktan sakınarak) yolu kapatmadan, sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde kalın.

• Sarsıntının geçmesini ihtiyatla bekleyin. Zelzelede hasar gören yol, köprü ve rampaları kullanmayın.

• Normal trafikten, ağaçlardan, direklerden ve güç nakil çizgilerinden mümkün olduğu kadar uzaklaşın. Fakat sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.

• Araç meskun mahallerde ise ya da inançlı bir yerde değilse aracı durdurun; kontak anahtarını üzerinde bırakarak aracı terk edin ve açık alanlara gidin.

• Bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, aracınızı durdurup aşağıya inin ve aracınızın yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekin, ellerinizi de başınızın üstüne kavuşturun.

• Kapalı bir otoparkta iseniz; otomobilinizin dışına çıkıp yanına yatın. Üzerinize yıkılacak tavan, tünel üzere büyük kitleler aracı tahminen ezecek, lakin yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, üzerinize düşen bir kesim ile ezilmenize sebep olabilir.

Deprem esnasında metro ya da toplu taşımadaysanız:

• Gerekmedikçe, katiyetle metro ve trenden inmeyin. Elektriğe kapılabilir yahut başka bir trenin çarpması ile ziyan görebilirsiniz.

• Trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk yahut rastgele bir yere tutunun.

• Metro yahut tren işçisi tarafından verilen talimatları izleyin.

• Kibrit ve çakmak yakmayın.

• Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın.

• Ağzınızı ve burnunuzu mendil ya da kıyafetinizle kapatın.

• Borulara ya da duvarlara vurarak yerinizi arama kurtarma gruplarına bildirmeye çalışın ve ıslık çalın. Bağırmayı son deva olarak kullanın. Zira bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmanıza neden olabilir.

Bu yüzden zelzele anında yapılması gerekenleri bilmek, yalnızca ferdi değil toplumsal bir sorumluluk. Unutmayın, gerçek bilgi ve hakikat refleksler hayat kurtarır!