İnsan Beyni Gerçekten Sınırlarını Zorlayabilir mi? Zihinsel Kapasitemizi Aşmanın Yolları
İnsan beyni, evrim sürecinin tahminen de en karmaşık ve hala tam olarak çözülmemiş organı. ‘Beynimizin yalnızca %10’unu kullanıyoruz’ üzere klişe telaffuzlar olsa da, aslında beynimizin nasıl çalıştığını anlamak, potansiyelimizi daha verimli kullanabilmemiz için hayli değerli. Pekala sahiden, beynimizin hudutlarını zorlamak mümkün mü? Nöroplastisite, odaklanma teknikleri ve zihinsel antrenmanlar üzere yaklaşımlar zihinsel kapasitemizi artırmamıza yardımcı olabilir mi?
Gelin, beyin yapısının derinliklerine daima bir arada inelim…
Kaynak 1
Kaynak 2
Sizler de takdir edersiniz ki beyin en hayati organımız.
Duyularımız, hislerimiz aslında büsbütün beynimize bağlı.
Hayati olmasının yanı sıra bilgileri de burada depoluyoruz. Bilim insanları yıllardır beyin üzerine birbirinden farklı araştırma yapıyor.
Milyonlarca yürek akıllarda tek bir soru: Beyin kapasitesi artar mı? Beyin sonlarını aşabilir miyiz?
Öncelikle şunu söyleyelim: “Beynimizin yalnızca %10’unu kullanıyoruz” efsanesi, bilimsel olarak gerçek değil.
Aslında, beynimizin tamamı farklı vakitlerde ve farklı fonksiyonlarda faal olarak çalışır.
Nörolog Barry Gordon, “Beynimizin hepsini kullanabiliyoruz ve beynin büyük bir kısmı neredeyse daima aktiftir.” diyor.
Beynin her bölgesi muhakkak bir fonksiyonu yerine getirir ve bu bölgeler farklı vakitlerde faal olur.
Yani beynin hudutlarını kısmen zorlayabiliriz. Hatta dünyada bunun örnekleri bile var.
Hafıza şampiyonu Joshua Foer, hafıza teknikleriyle beyin kapasitesini artırmayı başarmıştır. Foer, ‘Moonwalking with Einstein’ isimli kitabında, hafızayı geliştirmek için kullandığı usulleri bile anlatıyor.
Dahiler de beyinlerini farklı formlarda kullanıyorlar.
Mesela Albert Einstein’ın beyin yapısı üzerine yapılan araştırmalar, birtakım alanların daha fazla gelişmiş olduğunu ortaya koymuştur.
Ancak bu Einstein’ın sırf beyin yapısının farklı olduğu manasına gelmiyor.
Aynı vakitte tecrübeleri, etrafı ve öğrenme usulleri de büyük bir rol oynamıştır.
İsterseniz bir de beynin “fiziksel” olarak büyümesinden bahsedelim. Yani, ‘nöroplastisite’den.
Nöroplastisite, beynin kendini tekrar şekillendirme yeteneği demek. Bu fenomen, yeni hünerler öğrenirken ya da alışkanlıkları değiştirirken devreye giriyor. Sinirbilimci Michael Merzenich, nöroplastisiteyi geniş bir halde incelemiş ve beynin nasıl esnek bir yapıya sahip olduğunu göstermiştir.
Beynin verimli bir halde çalışabilmesi için dikkat ve odaklanma çok değerli. Bilhassa günümüzde, dış uyaranlar ve daima gelen bildirimler, beynin odaklanma yeteneğini zayıflatabiliyor.
Beyninizi daha keskin odaklanabilmesi için meditasyon, dikkat antrenmanları ve vakit idaresi teknikleri kullanılabilir.
Birçok bilimsel araştırma, meditasyonun beyindeki gri maddeyi artırdığını ve bunun da zihinsel yeteneklerin gelişmesine katkı sağladığını göstermiştir.
Beyin kapasitesi için, alışkanlıklarımız ve hayat usulümüz da büyük ehemmiyet arz ediyor.
Mesela beslenme, uyku nizamı, meditasyon ve bilişsel idmanlar beyin için son derece kıymetli muhtaçlıklar.
Omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve vitaminler, beyin sıhhatini düzgünleştiren faktörlerdir. Bilhassa somon, ceviz üzere besinler, beynin daha verimli çalışmasına yardımcı olabilir.
Uyku da tıpkı formda. Beynin gün boyunca öğrendiği bilgileri işlediği ve hafızayı güçlendirdiği vakittir.
Yeterli uyku, zihinsel performansı artırır.
Düzenli meditasyon ve fizikî idmanlar, beynin sağlıklı ve verimli çalışmasını dayanaklar.
Egzersiz sırasında salınan endorfinler, zihinsel sıhhati da güzelleştirir.
Beyin idmanları, bulmacalar, yeni lisan öğrenme yahut müzik aleti çalma üzere faaliyetler beyin kapasitesini artırabilir.
Yani anlayacağınız…
Evet, beynimizin kapasitesini belli hudutlarla zorlayabiliriz. Beynin nöroplastik yapısı sayesinde yeni marifetler öğrenmek, alışkanlıkları değiştirmek ve zihinsel kapasiteyi artırmak mümkün. Yeniden de beynimizin ‘sınırsız’ bir kapasitesi olmadığı da bir gerçektir. Yani, fizikî ve biyolojik sınırlamalar olsa da hakikat teknikler ve alışkanlıklar ile potansiyelimizi en verimli halde kullanmamız mümkün.
