Okyanusların dev canlıları balinalar da tıpkı beşerler üzere uyumak zorunda. Lakin denizin ortasında yaşayan bir canlının boğulmadan uyuyabilmesi kulağa imkansız geliyor. Zira beşerler istemsiz halde nefes alırken balinalar her nefesi şuurlu almak zorunda. Yani büsbütün uyurlarsa beyinleri onlara nefes almayı hatırlatamaz. İşte bu yüzden balinaların uykusu da bizden çok farklı.
Gelin, bakalım…
Kaynak 1, Kaynak 2
Balinalar, uykuya muhtaçlık duymalarına karşın bunu bizim üzere yapamıyor.
Çünkü nefes almak için beyinlerinin uyanık kalması gerekiyor. Bunun tahlili ise ‘unihemisferik uyku’ ismi verilen inanılmaz bir ahenk sistemi. Bu sırada beynin yalnızca bir yarısı uyuyor, başka yarısı ise uyanık kalıyor. Böylelikle balina hem dinleniyor hem de nefes almayı unutmuyor.
Bu sayede balina, bir yandan yüzeye çıkıp nefes alabiliyor, bir yandan da etrafındaki tehlikelere karşı dikkatli olabiliyor. Araştırmacılar bunun, yunuslarda da görüldüğünü söylüyor. Yani okyanusta yaşayan pek çok göğüslü, hayatta kalabilmek için beynini bu formda bölerek ahenk sağlamak zorunda.
Balinaların uyurken sergilediği en değişik davranışlardan biri “logging” olarak biliniyor.
Bu durumda balina, deniz yüzeyinde hareketsiz formda kalıyor ve dışarıdan bakıldığında adeta suyun üzerinde duran bir kütüğü andırıyor. Blim insanları bu dinlenme biçimine ‘logging’ ismini vermiş.
Logging çoğunlukla gündüz gerçekleşiyor ve gündüz uykusu deniyor. Yavru balinalar ise çoklukla annelerinin yanında uyuyor. Anne balinanın yavaş yüzmesi, yavrunun hem inançlı kalmasını hem de dinlenmesini sağlıyor. Büyük kümelerde ise balinaların birlikte uyuduğu yani adeta senkronize dinlenme nizamına geçtikleri de gözlemlenmiş.
Balinalar, beşerler üzere uzun saatler uyumuyor.
Onlar için uyku kısa aralıklarla yapılan bir mola üzere. Birden fazla çeşit birkaç saatlik dönemlerle dinleniyor. Örneğin araştırmalara nazaran ispermeçet balinaları günün sadece yüzde 7’sini uykuda geçiriyor. Üstelik bu uyku da çoklukla 10-15 dakikalık kısa şekerlemelerden oluşuyor. Bu da onları dünyadaki en az uyuyan canlı çeşitlerinden biri yapıyor.
Türler ortasında büyük farklılıklar olsa da temel prensip birebir, balinalar uyurken büsbütün kendilerini bırakmıyor. Beyinlerinin bir kısmı daima faal kalıyor zira okyanusta hayatta kalmanın en değerli yolu bu.
