Günlük Alışkanlıklarınız Bunlarsa Dikkat: Bunama Riskinizi Artırıyor Olabilirsiniz
Yaşlandıkça hepimizin zihnini kurcalayan bir telaş var: Hafızamızı kaybetmek. Demans, yalnızca genetikle değil, günlük alışkanlıklarımızla da yakından bağlı. Uzmanlar, farkında olmadan yaptığımız birtakım davranışların bu riski artırabileceğini söylüyor.
İşte ayrıntılar…
Önemli ihtar: Aşağıda okuyacağınız bilgiler tıbbi açıdan geçerlilik taşımamaktadır. Bu bilgiler farklı kaynaklardan yerelleştirilerek aktarılmıştır. Şayet bunama kuşkusu ile karşı karşıyaysanız doktorunuza danışın.
Yaşlandıkça sıhhatimize dair birçok telaş beliriyor ancak birden fazla insan için bunların en korkutucusu hafıza kaybı.
Jefferson Health’ten geriatri psikiyatristi Dr. James Ellison’a göre, pek çok yaşlı bireyin en büyük korkusu, hafızasını kaybedip etrafına yük olmak.
Bu kaygının temelinde ise ekseriyetle “bunama” yani demans yatıyor. NIH Stanford Alzheimer Hastalığı Araştırma Merkezi Yöneticisi Dr. Victor Henderson’ın açıklamasına nazaran, demans; zihinsel ve bilişsel kayıpların günlük ömrü etkileyecek düzeye ulaşması durumunu söz ediyor.
Demans hastası bir kişi adresini unutabilir, bir işi neden yaptığını hatırlayamayabilir ya da her vakit ödediği faturaları takip edemez hale gelebilir. Genetik yatkınlık kadar hayat usulü alışkanlıkları da bu riskin artmasında rol oynuyor.
İşte uzmanlara nazaran bu alışkanlıklardan kimileri:
1. Beyin sıhhatini etkileyen beslenmeyi ihmal etmek
Kalp için yararlı olan her şey, beyin için de güzeldir. Akdeniz diyeti ve MIND diyeti üzere sağlıklı yağlar, sebzeler, tam tahıllar, balık ve zeytinyağı yüklü beslenme modelleri beyin işlevlerini destekliyor. Fast food, işlenmiş besinler ve çok şeker tüketimi ise tam zıddı tesir yaratıyor.
2. Diyabet, yüksek tansiyon üzere sıhhat problemlerini önemsememek
Diyabet, hipertansiyon, kolesterol üzere kronik hastalıkların denetim altında tutulması yalnızca kalp sıhhati değil, beyin sıhhati için de kritik. Bilhassa damar tıkanıklığı kaynaklı vasküler demans riskini azaltmak için bu çeşit hastalıkların faal biçimde yönetilmesi gerekiyor.
3. Kaliteli uykudan yoksun kalmak
Derin uyku sırasında beyin, Alzheimer’a neden olan toksik beta amiloid proteinini temizliyor. Bu yüzden uykusuzluk ya da uyku apnesi üzere meseleler, zihinsel fonksiyonlarda bozulmalara yol açabiliyor. Uyku hapları da bu süreci sekteye uğratabiliyor.
4. Sosyal bağları ihmal etmek
Yalnızlık yalnızca moral bozmaz, beyin sıhhatini da tesirler. Araştırmalara nazaran izolasyon ve depresyon, demans riskini artırıyor. Sevdiklerinizle vakit geçirmek, sohbet etmek ve toplumsal etkileşimde bulunmak hafızayı güçlendiriyor.
5. Aşırı alkol tüketimi
Alkol, hem karaciğere hem beyne ziyan veren direkt bir toksin. Ayrıyeten uyku kalitesini de düşürüyor. Uzmanlara nazaran, bilhassa 65 yaş üstü bireylerde alkol tüketimi haftada yedi standard içkiyi geçmemeli. Zihinsel telaşları olanların ise büsbütün bırakması öneriliyor.
6. Hareketsiz bir hayat usulü benimsemek
Egzersiz yalnızca kaslar için değil, beyin için de yararlı. Haftada beş gün, en az 30 dakika aerobik idman yapmak öneriliyor. Yürüyüş, bisiklet ya da dans üzere aktiviteler hem kan deveranını destekliyor hem de zihinsel yaşlanmayı geciktiriyor.
7. Kask kullanmamak
Bisiklet ya da elektrikli scooter kullanırken kask takmamak, baş travmalarına ve dolaylı olarak demansa yol açabilir. Bilhassa düşmelerin sıklaştığı yaşlılıkta, alınan bir darbe ileride büyük hasarlara neden olabilir.
8. Depresyonu görmezden gelmek
Depresyon, yaşlılıkta her ne kadar gençlere oranla daha az görülse de, hafif seviyedeki depresif belirtiler bile toplumsal izolasyon, yetersiz beslenme ve hareketsizlikle birleşince demans riskini tetikleyebiliyor. Ruhsal takviye almak, bu açıdan da değer taşıyor.
