Deniz canlılarının çıkardığı sesler daima gizemli gelmiştir lakin en çok da yunuslarınkiler… Zira onlar yalnızca ses çıkarmıyor, adeta konuşuyorlar. Yeni geliştirilen bir yapay zeka sayesinde bu gizemli konuşmalar artık daha anlaşılır hale geliyor. Google’ın katkılarıyla geliştirilen sistem; yunusların çıkardığı ıslık ve titreşimleri tahlil edip manalı desenlere dönüştürüyor. Tahminen de birinci kere öbür bir canlı tipiyle manalı bir diyalog kurmamız mümkün olacak.
DolphinGemma: Yunus dostu bir yapay zeka modeli!
Google, Georgia Tech ve Wild Dolphin Project (WDP) iş birliğiyle geliştirilen DolphinGemma, yunusların karmaşık irtibat sistemini çözmek için özel olarak tasarlandı. Büyük lisan modeli, insan yazısını anlamaya çalışan sistemlere emsal formda, yunusların çıkardığı ses dizilerini inceliyor ve içerdikleri desenleri çözmeye çalışıyor. Bilhassa Atlantik benekli yunusları üzerine ağırlaşan bu yapay zeka, annelerle yavruların birbirini bulmasına yarayan özel ıslıklar, çiftleşme devrinde çıkarılan süratli tıklamalar ya da arbede anındaki çığlıklar üzere sesleri tahlil ediyor.
Asıl gaye ise bu seslerin yalnızca kaydını tutmak değil, ne işe yaradıklarını, ne vakit ve neden kullanıldıklarını ortaya çıkarmak.
Peki bu sesler nitekim bir lisan mi?
Bilim insanları, DolphinGemma’nın yardımıyla yalnızca sesleri değil, bu seslerin ne manaya geldiğini de çözmeye çalışıyor. Tıpkı bizim cümlelerimizdeki tonlama ve bağlam üzere, yunusların da kimi sesleri muhakkak durumlarda ve manalarla eşleştirdiği görülüyor.
Onların da kendi ortalarında yapılandırılmış bir bağlantı sistemi kullanabileceğini düşündürüyor. Amaç, yalnızca onları dinlemek değil; tahminen de gelecekte onlarla karşılıklı konuşmak. Fakat bu noktaya gelmeden evvel aşılması gereken kimi değerli pürüzler var. Tıpkı bizim farklı aksanlarımız ya da dillerimiz üzere, yunusların da bölgelere nazaran değişen ses yapıları var.
Yani Karayipler’deki bir yunusun sesiyle, Atlantik’in kuzeyindeki bir başkasının sesi birebir değil. Bu da üniversal bir yunus lisanı geliştirmenin epey sıkıntı olabileceği manasına geliyor. Ayrıyeten şimdi bu canlıların bizimle bağlantı kurmak isteyip istemediği bile net değil.
