Gökkuşağını görmek için hakikat vakit ve yanlışsız şartlar gerekir. Güneş, ardımızda olmalı; havadaysa minik su damlacıkları asılı durmalı. Işık, bu damlacıklara çarptığında bükülür ve içindeki renkler ortaya çıkar. Bu renkleri her gördüğümüzde bir eksiklik fark etmeyiz tahminen lakin gökkuşağında görmediğimiz birtakım renkler aslında hayli dikkat cazibeli. Mesela neden hiçbir gökkuşağında siyah, kahverengi ya da gri yoktur?
Güneş ışığı aslında beyaz görünse de içinde birçok rengi barındırır.
Beyaz ışık, bir su damlasına çarptığında bükülür ve biz buna ‘kırılma’ deriz. Işığın farklı renkleri, farklı dalga uzunluklarına sahiptir. Kırmızı en uzun dalga uzunluğuna sahipken, mor en kısa olanıdır. Her bir dalga uzunluğu damlacık içinde farklı bir halde bükülür ve dışarı çıktığında gökyüzünde yan yana dizilmiş o klasik gökkuşağı imgesi oluşur.
Yani gökkuşağında gördüğümüz renkler, aslında ışığın saf halleri. Kırmızıdan mora kadar uzanan bu yelpaze, bilinen ismiyle görünür spektrum. Fakat bu spektrumun tabiatı gereği birtakım renkleri içinde barındıramıyor.
Peki gelelim sorumuza: Kahverengi neden yok?
Kahverengi aslında direkt bir renk değil, bir karışımdır. Bilhassa kırmızı ile yeşilin muhakkak oranlarda karışmasıyla oluşur. Fakat gökkuşağında kırmızı ve yeşil renkleri yan yana yer almadığı için bu ikisi birbiriyle karışamaz. Spektrumda birbirine uzak duran renkler, direkt bir ortaya gelip yeni bir renk oluşturamazlar. Bu yüzden gökkuşağında kahverengiye yer yoktur.
Aynı durum öbür karışım renkler için de geçerlidir. Örneğin turkuaz üzere kimi tonlar gökkuşağında görülebilir zira mavi ile yeşil yan yana yer aldığı için birbirine geçiş yapabilirler. Lakin kahverengi üzere uzak komşuların karışımı bu görsel şölenin dışında kalır.
Ya siyah? Birebir sebepten mi?
Siyah, aslında bir renk değil, ışığın yokluğudur. Gökkuşağının temelinde ise ışığın su damlaları tarafından kırılarak dağılması yatar. Yani ışığın olmadığı bir yerde gökkuşağı da olamaz. Siyahın bu yüzden gökkuşağında görülmemesi son derece doğaldır.
Beyaz ise işin tam zıddı, tüm renklerin birleşimi. Güneşten gelen beyaz ışık, damlacıklarla karşılaştığında zati renklerine ayrıldığı için artık beyaz olma özelliğini kaybeder. Bu yüzden gökkuşağında beyaz da görülmez.
Gri de tekrar kestirim edebileceğiniz üzere birebir sebepten bulunmuyor.
Gri, siyah ve beyazın karışımıdır. Fakat üstte da gördüğümüz üzere bu iki rengin kendisi bile gökkuşağında yer almazken, ortalarındaki bir karışımın görülmesi de mümkün değil. Gri, gökkuşağının ışık oyununda kendine yer bulamayan bir orta ton olarak dışarıda kalır.
Gökkuşağının renkleri, sadece ışığın dalga uzunluklarına nazaran belirlenir. Renklerin birbirine karışıp yeni tonlar oluşturması üzere bir durum, yalnızca belli geçişlerde mümkün olur. Bu yüzden birtakım renkler gökkuşağının dışında kalır.
