Gençler! Boş Verin Üniversiteyi, Influencer Olun!

• Dünyayı geziyor ve gittiği yerlerden YouTube üzerinden kesintisiz 8 saat canlı yayın yapıyor. Oralardaki mahallî influencerlarla buluşup yaşadıklarını, gördüklerini abartılı, komik, absürt olaylar olarak bağıra çağıra anlatıyor.

• İstanbul’a 2. defa gelmiş lakin bu sefer daha çok ses çıktı. Canlı yayını tıpkı anda 500 bin kişi izledi. Evvel yalnızca kendi takipçileri tanıyorken şu anda neredeyse tüm Türkiye kendisinden haberdar. İstanbul görüntüsü şimdiden 10 milyonun üzerinde seyredildi.

• iShowSpeed İstanbul yayınında tarihi ve kültürel zenginlikleri keşfe çıktı. Türk YouTuber arkadaşı CZN Burak ona eşlik etti. Birlikte çay dökme latifesi, Galata Kulesi’nde İngilizce ve tarih bilen kimse olmayışı, ne alaka ise hayvanat bahçesine gitmeleri, dondurmacının ağzına peçete tıkması, Türk influencerlardan biriyle güreş yapması ve dönerin mucidi ülkede Alman dönerini seviyorum demesi üzere, çoğumuza -aslında- abuk sabuk gelen her şeyi… Hepsini de canlı yayında hiç sakınmadan, hatta yeterlice abartarak anlattı, gösterdi. “Türkiye ne biçim ne makûs tanıtıldı, hiç güzel olmadı” dendi. Bağlantı Başkanlığından “Bizim ilgimiz yok” mealinde açıklama bile yapıldı.

• 2016 yılında YouTube kanalını açan fenomen, başlangıçta 1-2 kişi tarafından izlenen NBA 2K ve Fortnite görüntüleri paylaşıyordu. Daima bağırarak, filtresiz, aklına estiği üzere davranmasıyla dikkat çekti. Asıl çıkışını 2021 yılında yaptı. Enerjik, abartılı reaksiyonları ve dramatik yayın üslubu tüm görüntülerini viral hale getirdi. iShowSpeed, FIFA yayınları ve Cristiano Ronaldo hayranlığıyla da biliniyor.

• iShowSpeed’in diğer 3-4 kanalı daha var. Yayınlarından kesilen enteresan short (kısa) görüntüler sayesinde, yalnızca kısa görüntüleri izlenerek bile en çok kazanan YouTuber’lar ortasında. Gelirini YouTube reklamları, izleyici bağışları, abonelikler, sponsorluk mutabakatları ve kendi markasına ilişkin eser satışlarından elde ediyor. Yıllık yararının 5 ila 10 milyon dolar ortasında olduğu varsayım ediliyor. 20 yaşında bir ufaklık ortada mecnun meczup geziyor üzere görünüyor lakin ardında çalışan önemli bir şirket ve takviye grubu var. Velhasıl; o artık yayınlar yapan haylaz bir çocuk değil, çok kazanan bir dijital CEO ve gezici show devi.

Tabii ki dikkati çekmek için. Malum yeniden “üniversite, kısım tercih” mevsimindeyiz. O yüzden gençlere, ebeveynlere ve rehberlik eden akademisyenlere, öğretmenlere bir çift lafım – daha doğrusu pak bir tercih, meslek, iş, işsizlik üzerine bir tavsiye listem, tahlilim olacak. Bu türlü başlık atsam ve hususa dümdüz girsem “ilgi çekmeyecekti.” Ben de iShowSpeed’in örneğini kullanarak yazayım dedim.

Çünkü gençlerin birden fazla iShowSpeed ve benzerleri üzere olmak istiyor. Bilhassa TikTok usulü yayınlar çıktığından beri, pek çok genç şöyle düşünüyor:

‘Açarım ekranı, yaparım bir tanıtım, anlatım, sıra dışılık ya da sanat, spor, makyaj, seksi şeyler… Aşarım bütün edep-adap, ilim-irfan kalıplarını… Toplarım başıma kalabalığı (takipçiyi), beklerim reklam ve iş birliği gelirlerini… Hem eğlenirim hem de mesaisiz, karışan-görüşen olmaksızın, ohh! kolay kolay milyonları kazanırım…’

Ve çok yanılıyorlar!

Gerçekten para kazandıran sayılara, performansa, daima yeni ve enteresan kalmaya ulaşabilmek; aslında o güç görülen kurumsal ya da bilinen işlerden, iş dünyasında olmaktan kat be kat daha sıkıntı. En azından onlar kadar zor!

Çünkü dijital içerik üreticiliği, dışarıdan “eğlenceli ve kolay” görünse de, aslında tam vakitli bir meslek, hatta bir girişimcilik modeli. Bir yayın için saatlerce hazırlık, yüksek donanım yatırımı, teknik bilgi, takım idaresi, stratejik içerik planlama, algoritma okuryazarlığı, kriz anı idaresi, telif ve maddelere ahenk üzere onlarca görünmeyen iş yükü ve gayret, çalışma var.

Üstelik artık bir de yapay zekâyı (YZ) uygun öğrenmek ve makul kullanmak kaide. Zira YZ’yi tesirli kullananlar, klâsik metotlarla içerik üretenlere kıyasla misliyle avantajlı.

Mesela bir influencer binlerce lira ve günler harcayarak Wimbledon’a gidip oradan fotoğraf ve görüntü paylaşacak. Ya da harika lüks bir otomobille California’da okyanus kıyısında piknik yapıyorum diye selam çakacak. Lakin YZ görsel üretme araçlarını güzel kullanan biri, tüm bunları ve fazlasını dakikalar içinde, çok düşük maliyetlerle üretecek ve gerçeğinden ayırt edilemeyecek halde paylaşacak.

Üstelik bu mecralarda tutunmak için yalnızca o gün, o an, bir defa “iyi olmak” da yetmiyor. Her gün daha fazla dikkat çekmek, daha fazla içerik üretmek, kendini daima güncellemek gerekiyor. Durağanlık, unutulmakla eş bedel. 7/24 fikir üretmek ve bunu dijital platformların istediği kurallarla, akla yatkın paylaşmak kaide.

Yani aslında… İster ekrana çık, ister sahneye, ister ofise git ya da konutunda, rastgele bir yerde çalış…İyi kazandıran her iş, o işi çok ancak çok güzel yapmayı gerektiriyor. Daima “beceri-bilgi-deneyim-çok çalışmak” temel.

Kimsenin müdahale etmediği yerde bile rekabet var. Seçenek çok. Daima – lakin hep – yaptığı şeyde “iyi olanlar, çok çalışanlar, risk alanlar, yaptığı işi hayatının emeli hâline getirenler, adananlar” kazanıyor.

Yanlış anlamayın, burada kazanmaktan kastım yalnızca milyonlar kazanmak değil. Ortalama yaşamak için de, daha mütevazı bir hayat kurmak için de bu geçerli. 

Ne yapmak istediğinizi ne kadar biliyorsanız, o kadar yapabiliyor, ne kadar verebiliyorsanız, o kadar alabiliyorsunuz. Hayat denklemi çok kolay. Gerisi aldatmaca…

Size pırıltılı anlatılarla, “şunu yap, çabucak bu olacak”, “şu kadar kazanacaksın” üzere gelen her şeye kuşkuyla bakın.

İşte tam da bu yüzden, bu yazıda tercih periyodundaki gençler ve onların yanında yol yürüyenler için birtakım net teklifler ve tavsiyeler paylaşacağım.

Dikkate alınmasında yarar var.

Eğer bir genç (aslında herkes) hakikaten ne yapmak, ne için, ne öğrenmek istediğini bilmiyorsa,Ders çalışmaktan, proje bitirmekten, araştırma yapmaktan içten içe sıkılıyorsa,Sadece “başkaları okuyor diye” ya da “puanı yetti diye” bir üniversiteye gidiyorsa…

Durmalı. Gitmemeli!

Çünkü artık bu lüks yok. Zira hedefsiz ve zoraki gittiği o üniversiteden, okuldan, “işsizlik garantisi ve bir diploma ile” mezun olacak!

Yapay zekâ, dijital öğrenme ve tecrübe bazlı sistemler sayesinde artık herkes her şeyi öğrenebiliyor. Fiyatsız, süratle, istediği kadar, istediği yerden. Yani üniversiteye yahut rastgele bir okula o kadar da mahkum değiliz!

Bugün üniversite diploması, ne yapmak istediğini bilen biri için dayanılmaz bir araç. Ancak ne yapacağını bilmeyen biri için yalnızca vakit ve para kaybı.

Zaten sistem de değişti:

Artık “kaç yaşında, ne diploması ile mezun olduğun” değil, ne bildiğin, ne yaptığın, ne tahlil sunduğun değerli.

Yani hâlâ geçerli olan şey şu: ‘Aynası iştir kişinin…’

Dolayısıyla; şayet bir genç hâlâ tarafını arıyorsa, bunu dört yıl daha havada asılı kalarak değil;İşe girerek, bir ustaya çıraklık ederek, bir toplumsal teşebbüse katılarak, gerçek dünyada tecrübe kazanarak yapmalı.

Hemen bir işe başlamalı. Olumsuz da olsa bir tecrübe kazanmalı, hayatın gerçekleri ile yüzleşmeli. 

Yeri vakti gelince tekrar öğrenmeye döner. Bu artık mümkün! Zira bu çağda öğrenme bir sefere mahsus değil, hayat uzunluğu süren bir döngü. İki yıllık bir teknik okul, amaçlı ve odaklı bir eğitim; körlemesine girilen dört yıllık bir lisans programından çok daha yararlı olabilir.

Ya da maharet kazanmak istediği bir yerde çalışmaya başlamak.

Artık diploma değil yetkinlik, Kurum değil katkı fark yaratıyor. Üniversiteyi bitirmek değil; hayat gayesini, neden başladığını ve o diploma ile ne yapacağını bilerek okumak değerli.

Ve birden fazla vakit bu sorunun karşılığını bulmak için biraz orta vermek, sistemden çıkıp dışarıdan bakmak gerekir. Bu yazı onun için…

Hiçbir şeyden korkmadan karar versen ne yapardın, ne yapmak isterdin? Onları düşün…Ve sonra realiteye geri dön.

O yüzden gençler ve ebeveynler:

Kendinize ve birbirinize dürüst olun. Hayalleri ve gerçekleri, akıllı bir potada, en fazla fayda sağlayacak seçeneklerde buluşturun. El âlem ne der, herkes o denli yapıyor diye değil.

Eğer hâlâ vakte gereksiniminiz varsa, sevdiğiniz işi ya da kısmı bulamadıysanız…O vakit da şuna sarılın:

“Ya bulduğunu sev ya da seveceğini bul!”

En akıllı ve güçlü tercih budur. Gerçek bir hayat stratejisidir.

Yolunuz, şahsınız, bahtınız daima açık olsun…