Eski model otomobillerde tamponlar koca bir metal levha üzere ön ve art kısımda göze çarpardı. Küçük kazalarda neredeyse hiç ziyan görmez, arabayı darbelere karşı sağlam tutardı. Lakin vakitle bu hantal, çıkıntılı tamponlar ortadan kayboldu ve yerlerini neredeyse görünmez, ince dizaynlar aldı. Pekala, ne oldu da tamponlar küçüldü ve gözden kayboldu? Gelin sebeplerine bi’ bakalım…
Kaynak 1, Kaynak 2
Tamponların geçirdiği en büyük değişim, 1973 yılında ABD’nin Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği Yönetmeliği (NHTSA) tarafından getirilen yeni kurallarla başladı.
Bu devirde yürürlüğe giren regülasyonlara nazaran, otomobillerin düşük surattaki çarpışmalarda fazla hasar almadan kurtulması gerekiyordu. Araçlar, yaklaşık 8 km/s süratle bir yere çarptığında hiçbir mekanik modülünün ziyan görmemesi kaide koşuluyordu.
Bu kural, araba üreticileri için tam bir baş belası oldu. Daha aerodinamik ve bütünleşik tamponlar tasarlamak yerine arabalara büyük, çıkıntılı ve ağır tamponlar eklenmeye başlandı. Hatta efsanevi Lamborghini Countach üzere muhteşem spor arabalar bile ABD’ye özel versiyonlarında büyük tamponları kullanmak zorunda kaldı.
Dev tampon devri uzun sürmedi.
1983 yılında NHTSA, tampon standartlarını hafifleterek çarpışma müdafaa suratını yaklaşık 4 km/s düşürdü. Bunun manası, otomotiv mühendislerinin daha hafif, daha küçük ve daha entegre tamponlar tasarlayabilmesi için bir fırsat doğmuş olmasıydı. Artık tamponların gayesi yalnızca çarpışmalarda enerjiyi emmek değil, araç dizaynının içine gizlenerek aerodinamik verimliliği artırmaktı.
Bu devirde plastik kaplamalar yaygınlaştı ve tamponlar eskiye nazaran çok daha hafif hale geldi. Eski ağır metal tamponların yerini, iç yapıda enerjiyi emen köpük dolgular ve esnek gereçler aldı.
Günümüzde otomobillerin tamponları eskisi üzere kocaman ve çıkıntılı olmasa da vazifeleri hala birebir.
Modern tampon sistemleri artık plastik dış kaplama, güç emici köpük katmanı ve gizlenmiş metal dayanaklardan oluşuyor. Bu yapı, düşük surattaki çarpışmalarda hasarı minimuma indirerek araç sahiplerine büyük tamir masraflarından kaçınma fırsatı sunuyor.
Üstelik günümüzde tamponlar yalnızca müdafaa sağlamakla kalmıyor, aerodinamiğe ve sürüş dinamiklerine de katkıda bulunuyor. Ön tamponlar hava akışını yönlendirerek yakıt verimliliğini artırırken, art tamponlar aracın yol tutuşuna yardımcı oluyor. Hatta kimi off-road araçlarında hala eski usulde, çıkıntılı metal tamponlar kullanılıyor.
Araba tamponları yıllar içinde tasarımsal bir ihtilal geçirdi.
1970’lerdeki devasa ve ağır tamponlar, güvenliği artırmak için eklenmişti fakat vakitle yerlerini daha hafif ve daha akıllı tahlillere bıraktı. Günümüzde tamponlar daha aerodinamik, daha hafif ve çarpışmalarda enerjiyi emen gelişmiş sistemler içeriyor.
Eski modellerdeki hantal ve çıkıntılı tamponlar artık pek görülmese de çağdaş tamponların vazifesini çok daha güzel yerine getirdiği açık.
