Bazen biriyle konuşurken fark edersiniz ki mevzu artık fikir alışverişinden çok “sabır testi”ne dönmüş. Karşı taraf o denli emin, o denli kendi doğrularına gömülmüş ki… Sizden tek beklentisi onun cümlelerine alkış tutmanız. O an, Üşümezsoy’un bence artık efsane olan repliği ile yanıt versek nasıl olur? “Tartışmadım seninle.”
İletişim akışının kırmızı ışığı üzere. Hem kibarca “Burada duralım” diyor, hem de az evvel söylenenleri yavaşça lakin net bir biçimde çöpe atıyor. Üst metinde “Ben olay çıkarmadım” var, alt metinde ise “Sen zati anlamazsın” notu. Karşılıklı fikir alışverişinin önüne “duygusal trafik lambası” dikmiş Üşümezsoy.
Eee gerçek hayatta ne işimize yarayacak bu hocam?
Aslında “Tartışmadım seninle” cümlesi, irtibat literatüründe bahis kesme (topic termination) ve çatışma idaresi tekniklerinin hibrit bir versiyonu. Zira bir yandan çatışmayı büyütmeden sonlandırıyor, öbür yandan da ruhsal üstünlük kuruyor.
İletişimde en kıymetli becerilerden biri, ne vakit susacağını bilmektir.Bu cümle, pasif-agresif bir halde de olsa “Ben bu tartışmanın bir modülü değilim” sonunu koyuyor. Ve bunu yaparken bağırmaya, küçümsemeye ya da ağır tabirler kullanmaya gerek kalmıyor. Ayrıyeten irtibat yalnızca sözlerden ibaret değil, güç değiş tokuşudur. Kimi konuşmalar, güç kazandırırken kimileri sizi tüketir. “Tartışmadım seninle” hali, bu açıdan tıpkı pil yüzdesi azalan bir telefonda art planda çalışan uygulamaları kapatmak üzere: Gereksiz yeri kapatır, enerjiyi korur. Daima “haklı çıkma” gereksinimi, zihinsel yorgunluk yaratır. Halbuki bu cümle, haklılığınızı ispatlamaya gerek duymadan mevzuyu kapatır. Bu da irtibat psikolojisinde ego tuzağına düşmemek olarak bilinir.
Tartışma dediğimiz şey, karşılıklı argümanlar ve açık kapılar ister. Bu cümle ise kapıyı daha siz tokmağı tutmadan kapatıyor. Karşı taraf, topu sürmeden maç bitiyor. Sonuç? Siz hem haklı kalıyorsunuz hem de “Bak, gerginlik çıkarmadım” puanını hanenize yazdırıyorsunuz. Bu biraz, tartışma kaslarını dinlendirmek için tek kullanımlık bir “sakin kalma” hilesi üzere. Ve en değerlisi: “Ben olay çıkarmadım” imajını koruyorsunuz.
Pasif agresif mi güya biraz?
Bu hali her yerde kullanırsanız “Üstten bakan” etiketini yemeniz olağan ki an sıkıntısı. Bir müddet sonra sahiden tartışmamayı değil, dinlememeyi alışkanlık haline getirebilirsiniz. Ve bu, münasebetlerde “soğuk savaş” başlatabilir elbette. Yani tek düğmeye basıp daima “sessize alma” alışkanlığı, uzun vadede karşılıklı inancı aşındırır. Zira beşerler, fikirlerinin dinlenmediğini hissettiklerinde “seninle konuşmanın bir manası yok” hissine kapılır. Bu his, münasebetlerde mikro kopuşlar yaratır; fark etmeden bağlar zayıflar.
İletişim istikrarını korumak için şu ufak harita işimize yarayabilir. İstikrar için ☺
-
Stratejik kullanın: Her hususta değil, yalnızca “kazananı olmayan” tartışmalarda devreye sokun.
-
Niyetinizi açıklayın: “Bunu uzatmak istemiyorum zira ikimiz de gerileceğiz” üzere bir ekleme, karşı tarafa kapıyı büsbütün kapatmadığınızı gösterir.
-
Bazen dinleyin: Katılmasanız bile “anlama” moduna geçmek, ilgideki inancı canlı meblağ.
Kısacası, Üşümezsoy taktiği hoş, ancak anahtar söz istikrar. Yoksa bir gün siz “Tartışmadım seninle” dersiniz, sonraki gün karşınızdaki de “O vakit ben de anlatmadım” diyerek sizi kendi duygusal karantinasına alır. Bazen kazanmanın en makul yolu, oyunu oynamamaktır. Fakat bunu yaparken karşı tarafı büsbütün kapatmayan, diyaloğa dönüş kapısı bırakan versiyonlarını üretmek de kıymetli: Mesela “Bu bahiste çok farklı düşünüyoruz, devam ederse uzar, burada bırakalım” üzere.
Evet, Üşümezsoy’un repliği gündem oldu zira kısa, net ve hafızada kalıyor. Lakin siz kendi bağlantı dilinizde bunun yumuşatılmış ya da esprili bir versiyonunu kullanarak hem gücünüzü koruyabilir hem de alakayı yakmadan noktayı koyabilirsiniz.
Neticede hayat, “haklı çıkma” oyunu değil; “enerjini kime harcayacağını bilme” sanatı. O denli değil mi?
X
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
