ChatGPT’ye Sorduk: Kanuni Sultan Süleyman Şehzade Mustafayı Öldürmeseydi Mustafa İhanet Eder miydi?
Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü periyotlarından birinde yaşanan Şehzade Mustafa’nın vefatı, hala zihinleri kurcalıyor. Yasal Sultan Süleyman, oğlunu neden öldürdü ve bu karar hakikaten gerekli miydi? Mustafa sahiden taht için isyan mı edecekti, yoksa bu bir saray entrikasının sonucu muydu? Bu soruların yanıtı net olmasa da tarih bize birtakım ipuçları sunuyor. Gelin, bu büyük tarihi soruyu birlikte irdeleyelim!
Şehzade Mustafa, Yasal Sultan Süleyman’ın en büyük oğluydu ve tahtın en güçlü adayı olarak görülüyordu. Zeki, yiğit ve karizmatik bir başkan olarak tanınıyordu ve ordunun da dayanağını gerisine almıştı. Lakin bu durum, saray içinde kimi istikrarları sarsmaya başladı.
Hürrem Sultan ve Sadrazam Rüstem Paşa’nın Mustafa hakkında Kanuni’ye ihanet söylentilerini taşıması, şehzadenin sonunu getiren fitili ateşledi. Fakat kaynaklar, Mustafa’nın babasına ihanet ettiğine dair net bir delil olmadığını söylüyor.
Eğer Yasal bu dedikodulara kulak asmasaydı ve Mustafa hayatta kalsaydı, tahminen de Osmanlı İmparatorluğu farklı bir istikamete evrilirdi.
Şehzade Mustafa’nın karakteri ve askeri yetenekleri göz önüne alındığında, onun tahtta başarılı bir padişah olma ihtimali hayli yüksekti. Fakat devrin siyasi şartları ve taht kavgalarının tabiatı, her vakit bir çatışma riskini beraberinde getirirdi.
Osmanlı İmparatorluğu’nda kardeş katli ve taht uğraşları neredeyse bir gelenek haline gelmişti. Şayet Mustafa, babasına karşı bir isyan başlatsaydı, Osmanlı ordusu ve halkı ortasında bir bölünme kaçınılmaz olabilirdi.
Ancak Mustafa’nın halk ve askeri destekçisi fazla olduğu için bu türlü bir isyanın başarılı olma ihtimali de vardı. Tahminen de Osmanlı tahtında Mustafa üzere güçlü bir önder oturacak ve imparatorluk farklı bir periyoda girecekti.
Mustafa’nın ordunun ve halkın takviyesine sahip olması, onu potansiyel bir tehdit haline getirmişti.
ChatGPT’nin karşılığı ise şöyle: Şayet Mustafa, Yasal Sultan Süleyman’ın tahtını devralmak için tez etseydi ya da bir isyan planlasaydı, bunu çoktan yapardı.
Babasına karşı açık bir isyan belirtisi göstermediği üzere, taht için direkt tehdit oluşturacak adımlar da atmadı. Onun sadakatine dair güçlü bir işaret olabilir.
Mustafa, şayet babası yaşadığı sürece tahtı ele geçirmek için bir isyan planlamadıysa, muhtemelen bunu hiç yapmayacaktı.
O, tahtın doğal ve legal varisi olarak, babasının vefatını beklemeyi tercih edebilirdi. Lakin saray entrikaları ve dedikodular, onun mukadderatını çizdi.
Tarih keşkelerle yazılmaz ancak… Tahminen de Mustafa, Osmanlı’nın en büyük hükümdarlarından biri olacaktı. Tahminen de taht için kanlı bir savaş başlayacaktı.
Ancak bir gerçek var, Yasal Sultan Süleyman’ın bu kararı Osmanlı tarihinde silinmez bir iz bıraktı.
