Hayatta en çaresiz anlarımızda yanımızda hissettiğimiz görünmez yoldaş: Çağdaş bilimde ‘Üçüncü Adam’, inançta Hızır. İkisi ortasında bir paralellik var mı?
Detaylar 👇
Kaynak: https://www.ebsco.com/research-starte…
Bilim dünyasında “Third Man Syndrome” olarak isimlendirilen “Üçüncü adam sendromu”, ekseriyetle hayatta kalma hududunda olan insanların deneyimlediği inanılmaz bir durumdur.
Dağcılar, kutup kaşifleri ya da okyanusta kaybolan denizciler yahut enkaz altında kalanlar… Çaresiz ve yalnız kaldıklarını düşündükleri anda birden yanlarında görünmez bir yoldaşın varlığını hissettiklerini anlatır. Bu “üçüncü adam” birden fazla vakit bireye moral verir, yanlışsız yolu gösterir ya da yaşama tutunmasına yardımcı olur.
Psikolojik açıdan bakıldığında bu, çok gerilim, yorgunluk, açlık, susuzluk ya da oksijen yetersizliği üzere şartların beyni olağan dışı algılar üretmeye zorlamasının bir sonucu kabul edilir. Yeniden de bu hissi deneyimleyenler, onu sadece bir hayal değil, adeta hayat kurtaran bir rehber olarak tanımlar.
İslam kültüründe Hızır, darda kalanlara yetişen, yol gösteren ve hami bir figür olarak bilinir.
Kur’an’da direkt ismi geçmez, lakin Kehf Suresi’ndeki Musa kıssasında bahsi geçen bilge kulun Hızır olduğuna inanılır.
Tasavvuf geleneğinde ise Hızır, zorda kalanlara yardım eden, gerçek yolu işaret eden ve Allah’ın lütfuyla insanlara görünüp onları koruyan bir veli olarak tasvir edilir. Türk-İslam kültüründe Hıdırellez geleneği de bu inancın halk ortasındaki yansımalarından biridir.
Üçüncü Adam Sendromu ile Hızır inancı ortasında aslında güçlü bir paralellik vardır.
Her ikisinde de, insan en çaresiz anında görünmez bir yol göstericinin dayanağını hisseder. Bilim bunu beynin hayatta kalma sistemiyle açıklarken, inanç dünyası ilahi bir yardım olarak yorumlar. Farklı bakış açıları olsa da, ikisi de insanın güç anlarda yalnız olmadığını hissetme gereksinimine karşılık gelir.
