Bir Kişiyi İşe Almak İçin 1 Milyar Dolar Teklif Eder misiniz?

Bu astronomik sayılar karşısında, gençlerin aklına gelen birinci soru şu: “Ben de bu trenin içinde olabilir miyim?” Kıt AI yetenek arzı ve bunlara olan büyük talep, maaş paketlerini üst itiyor ve teknoloji şirketlerini işe alma kurallarını yine yazmaya zorluyor.

Veriler çarpıcı: Top AI/ML bilimcileri ve araştırmacıları artık klasik teknik rollerinkinden çok daha yüksek fiyat paketleri alıyor. Alex Wang’a verilen 14.3 milyar dolarlık teklif, Vinicius Junior’ın reddettiği 1.1 milyar doları bile gölgede bırakıyor.

Peki, Mark Zuckerberg neden kâr etmeyen bir şirket ve onun 28 yaşındaki lideri için bu serveti gözden çıkardı? Zira yapay zeka alanında savaş, yetenek savaşıdır. Bu, ‘kazanan her şeyi alır’ prensibiyle işleyen bir piyasa. 

Alexandr Wang üzere bir deha, yalnızca bir çalışan değil; geleceğin trilyon dolarlık pazarlarını şekillendirecek stratejik bir silahtır. Onu transfer etmek, rakibinizin o silahı kullanmasını engellemek ve geleceğin teknolojik haritasında bir kıta fethetmektir. Bu, klâsik işe alım metriklerinin iflas ettiği, potansiyelin performanstan daha kıymetli olduğu yeni bir çağdır.

Ancak burada kritik bir noktayı görmezden gelemeyiz: Bu transferlerin gerçekleştiği dünyada, McDonald’s CFO’su Bloomberg’e şirketinin müşterilerinin birçoklarının artık kahvaltı yapacak parası olmadığını söylüyor. Dünyanın en büyük fast-food zincirine gelen bu rapor, yalıtılmış bir anekdot değil… Personellerin aç karnına işe gittiği gerçeğinin somut göstergesidir.

Ve işsizlik artıyor, fakat bunun nedeni yapay zeka değil. Yapay zekaya maruz kalan bir meslekteyseniz, işsizlik oranınız, maruz kalmayan işçilerinkinden değerli ölçüde daha düşüktür. 

Milyarlık teklifler ve kahvaltı yapamayan çalışanlar: Bu iki durum, tıpkı gezegene ilişkin değilmiş üzere duruyor:

• Değerin, nüfusun çok küçük bir kesitinin elinde toplandığı bir yapı. Bu kesim, yapay zeka üzere dönüştürücü teknolojileri yaratma, yönetme ve yönlendirme yeteneğine sahip olanlardan oluşuyor. Onlar için teklifler milyar dolarlarla ölçülüyor.

• Rutin, tekrar eden ve algoritmalar tarafından basitçe otomatize edilebilen işleri yapan milyonlarca insan. Onlar için ise gelecek, işsizlik, gelir adaletsizliği ve temel muhtaçlıkları karşılayamama telaşı demek.

Bu durum, bir teknoloji balonu olmaktan öte, ekonomik ve toplumsal yapının temelden sarsıldığının bir işaretidir. Soru artık ‘balon patlayacak mı?’ değil, ‘bu yeni yapıda ayakta kalmayı nasıl başaracağız?’ olmalıdır.

Tarih, büyük dönüşüm periyotlarında emsal hikayeler anlatır. 1849 California Altın Çılgınlığı’nda milyonlarca kişi servete koşarken, asıl varlıklı olanlar altın arayanlar değil kürek satanlardı. Levi Strauss kot pantolonuyla, John Studebaker el otomobiliyle, Samuel Brannan gereççi dükkanıyla servet yaptılar.

Aynı kıssa Sanayi Devrimi’nde de yaşandı. Steam çağında herkes fabrika sahibi olmaya odaklanırken, asıl kazananlar demiryolu şirketleri, çelik üreticileri ve finans kurumları oldu. İnternet patlamasında da benzeri: Birden fazla dot-com şirketi battı, lakin Amazon ve Google üzere altyapı sağlayıcılar ayakta kaldı.

Bugün de emsal bir dönüşüm yaşıyoruz. Herkes “AI uzmanı” olup milyar dolarlık teklifler almaya odaklanırken, tahminen de asıl fırsat öteki yerde. 

Peki AI çağının “kürek satıcıları” kimler olacak?

Kariyer planlanan gençler bugün iki radikal senaryo ortasında kalıyor:

Yapay zeka alanında uzmanlaşan az sayıda kişi, milyar dolarlık teklifler alıyor. Bu senaryo gerçek: Kimi teknoloji şirketleri, değerli AI yeteneklerini finanse etmek için gruplarını kesintiye uğratıyor. Bu durumda gençlerin stratejisi net: AI, makine öğrenmesi, bilgi bilimi ve gibisi alanlarda derinleşmek.

Yapay zeka, meslek merdivenini tekrar şekillendiriyor, giriş düzeyi rolleri risk altına alırken global yetenek havuzlarını genişletiyor. Bu senaryo da gerçek: Yapay zekanın rutin misyonları otomatikleştirmesi nedeniyle milyonlarca emekçinin işinden olması olası.

UNICEF’in U-Report platformunda, 14-35 yaş ortası 330,000 gençten toplanan datalara nazaran, gençler AI’nin tesiri, bu süratle gelişen geleceğe hazırlıklıları ve yarınkı iş gücünü tanımlayacağına inandıkları marifetler hakkında niyetlerini paylaştı.

Sonuçlar dikkat alımlı: PwC’nin 2024 Global İşgücü Umudu ve Endişeleri anketi, genç çalışanların AI’yi benimsermeye istekli olduğunu ortaya koyuyor. Lakin AI’ye direnenler, gelecek 6 yılda talep gören işlerde çalışma konusunda başarısız olacak.

• Sadece teknik hünerler kâfi değil. 2025’te patronlar, AI’yi yalnızca işe alım sürecini otomatikleştirmek için değil, aday tecrübesini güzelleştirmek için kullanacak. Bu da insan odaklı hünerlerin kıymetini artırıyor.

• Yapay Zeka, genç istihdam programlarını dönüştürme potansiyeline sahip. Gençler AI’yi rakip olarak değil, güç çarpanı olarak görmeyi öğrenmeli.

• Gençlerin geleceğin iş gücünde başarılı olması için onları artık AI’ye hazırlamamız gerekiyor. Bu hazırlık yalnızca teknik eğitim değil, adaptasyon yeteneği geliştirmek manasına geliyor.

• Herkes AI geliştirmeye odaklanırken, AI’nin gereksinim duyduğu altyapıyı sağlayanlar kazanabilir. 

Veri temizleme ve etiketleme değerli. Zira, AI’nin hammaddesi olan kaliteli bilgi temel olacak. 

AI eğitimi ve danışmanlığı her vakit başvurulacak meslek alanları olacak. Şirketlerin AI’yi anlamasını sağlamak ve onları daha ehil kılmaz da cazibesini koruyacak. 

AI güvenliği ve etik en büyük tartışma alanlarının başında geliyor. Avrupa Birliği regülasyonlarına karşın, yasal düzenleme gereksinimi artamaya devam ediyor. 

AI-insan arayüzü dizaynının nereye varacağı kestirim bile edilemiyor. Teknolojiyi kullanılabilir kılmak değerli bir iş alanı. Bu ortada hatırlatalım: Sam Altman, AI ve insan beyni ile entegre çalışabilecek bir teşebbüse ortak oldu. 

Futbolcular nasıl kendilerini marka yapıp transfer bedellerini artırıyorsa, gençler de misal stratejiler uygulayabilir: Projelerini, muvaffakiyetlerini, öğrendiklerini görünür kıl… Daldaki yanlışsız beşerlerle ilişki kur… Klasik bir kural olan, “etrafındaki en yakın beş arkadaşının ortalamasısın” kuralı, burada da geçerli… Herkesin yaptığını yapmak yerine, kendine has bir alan oluştur… Yalnızca ne bildiğini değil, nasıl düşündüğünü de göster…

Evet, Mark Zuckerberg milyar dolarlık transferler konuşurken, milyonlarca insan kahvaltı parası bulamıyor. Bu paradoks hem tarihte yaşandı, hem de gençlerin bugün karşılaştığı gerçeklik.

Sanayi Devrimi’nde de emsal durum vardı: Fabrika sahipleri servet yaparken personeller fakirleşiyordu. Ancak sonuçta yeni iş kolları doğdu, hayat standartları yükseldi. AI ihtilali de misal bir süreç yaşatabilir. Natürel ki hakikat stratejilerle yaklaşılırsa.

Hızlı AI gelişmeleri birçok işi ortadan kaldırmakla tehdit ediyor, fakat tarih bize şunu öğretiyor: Asıl kazananlar trenin önünde koşanlar değil, gerçek vagonun içinde olanlardır.

Galatasaray 75 milyon Euro’yu Osimhen’e transfer etmeyi başardı zira onun pahasını gördü ve stratejik bir yatırım yaptı. Gençler de kendilerini bu biçimde düşünmeli: Bir yatırım projesi olarak. Ve tahminen de en kıymetlisi, California’daki altın arayıcıları üzere kalabalığa katılmak yerine, Samuel Brannan üzere “kürek satmayı” tercih etmeli.

Gençler için son soru şu: Bu yeni oyunda yalnızca piyon mu olacaksınız, yoksa oyunun kurallarını anlayan ve kendi stratejisini çizen bir oyuncu mu? 

Cevabınız, mesleğinizin ve tahminen de geleceğinizin rotasını belirleyecek…