Bir Anda Yok Oldular: Türk Televizyonlarında Artık Sitcom Çekilmemesinin Nedenleri
Bir vakitler televizyon ekranlarımızı kahkahalarla dolduran sitcomlar nereye kayboldu? 90’lar ve 2000’lerin başında ‘Avrupa Yakası’, ‘Bir Demet Tiyatro’, ‘Yarım Elma’, ‘Tatlı Hayat’ üzere diziler izleyiciyi ekrana kilitlerken, bugün televizyonda neredeyse hiç sitcom kalmadı.
Peki, sitcomlar neden yok oldu? İşte bu değişimin gerisindeki sebepler:
Sitcomlar tabiatı gereği kısa, süratli ve tempolu olmalı.
Ortalama 20-30 dakika süren bu diziler, izleyiciye kompakt ve ağır bir cümbüş sunar. Fakat Türk televizyonlarında dizi müddetleri 120-150 dakikaya kadar uzadı. 2,5 saat boyunca tempolu bir güldürü üretmek hem yazım açısından zordur hem de izleyiciyi sıkabilir. Dram dizileri uzun mühletlere daha yeterli ahenk sağladığı için üretimciler bu formata yöneldi.
Dram dizileri reyting getiriyor ve reyting her şeydir.
Son yıllarda dram dizilerinin daha çok izlenmesi nedeniyle kanallar güldürü yerine ağlatan, acıklı ve entrikalı kıssalara yatırım yapıyor. Bir sitcom için 13 kısım talih verilirken, dram dizileri düşük reyting alsa bile birkaç dönem devam ettirilebiliyor. İzleyicinin de duygusal yoğunluk içeren öykülere olan ilgisi, güldürünün ikinci plana atılmasına sebep oldu.
Sitcom kültürü, bilhassa son yıllarda televizyon yerine Netflix, BluTV, Exxen üzere dijital platformlara kaydı.
Çünkü bu platformlar kısım müddetlerini kısa tutabiliyor ve sansür baskısı olmadan özgürce içerik üretebiliyor. ‘Gibi’, ‘Ayak İşleri’ üzere üretimlerin televizyon yerine dijitalde tanınan olması, üretimcileri klasik televizyon yerine bu alana yöneltti.
Kültürel değişim ve izleyici alışkanlıklarının da tesiri var.
90’larda ve 2000’lerin başında sitcomlar kentli, çağdaş, orta sınıf karakterler üzerine heyetiydi. Fakat günümüzde televizyon izleyici kitlesi daha çok dram, mafya dizileri ve klâsik aile temalarına yöneldi. Sitcomların temsil ettiği ömür şekli artık televizyonda daha az karşılık buluyor.
Sitcom yazmak, dram yazmaktan farklı bir marifet gerektirir.
Keskin diyaloglar, akıcı espriler ve güçlü karakterler sitcomun temel taşlarıdır. Lakin Türkiye’de uzun dizi mühletleri ve süratli üretim baskısı altında nitelikli güldürü senaryoları yazmak zorlaştı. Birebir vakitte sitcomlar stüdyo ortamında çekildiği için yapım açısından da farklı bir dinamiğe sahip. Bu da yapımcıların sitcom yerine daha kolay üretilen dram dizilerine yönelmesine neden oldu.
Günümüz televizyon yapısına baktığımızda, klasik kanallarda sitcomların geri dönmesi pek muhtemel görünmüyor.
Ancak dijital platformların büyümesiyle kısa ve eğlenceli formatların tekrar popülerleşmesi mümkün. Ancak şimdilik televizyon ekranları gözyaşı ve entrika ile dolmaya devam edecek üzere görünüyor.
Peki sizce sitcomlar geri dönmeli mi? Şayet televizyon tekrar güldürüye baht verirse, nasıl bir format daha başarılı olabilir?
