Bilim İnsanları Mars’ta Yaşayabilecek Bir Canlı Türü Keşfetti
Bir gün Mars’ta yaşamak mümkün olacak mı sorusu artık bilim kurgu değil, bilimsel araştırmaların konusu haline gelmiş durumda. Kırmızı gezegenin yüzeyinde sırt çantalı astronotlar yürüyüş yapmasa da yerleşim için atılan birinci adımlar çoktan başladı. Lakin Mars’ta yaşayabilmek için sırf oksijen değil birebir vakitte bitkiler, besin kaynakları ve en kıymetlisi ahenk sağlayabilen canlılara muhtaçlık var. İşte tam da bu noktada, ismini pek sık duymadığımız fakat aslında dünyanın en güçlü bölgelerinde bile yaşamayı başaran bir canlı çeşidi sahneye çıkıyor, yani ‘likenler.’
Mars neden bu kadar şiddetli bir yer ve neden bu türlü bir canlıya gereksinimimiz var?
Mars, yaşanabilirlik açısından Güneş Sistemi’nde en makul adaylardan biri olsa da hala birçok taraftan beşere karşı epeyce dost canlısı değil. Gezegenin atmosferi %95 oranında karbondioksitten oluşuyor ve sıcaklıklar geceyle gündüz ortasında önemli formda değişiyor.
Ayrıca yüzeydeki radyasyon ölçüsü, Dünya’dakinden kat kat fazla. Bu yüzden Mars’ta yaşamak istiyorsak, öncelikle bu güçlü şartlara dayanabilecek bir ekosistem oluşturmak zorundayız. Bilim insanları da bu noktada gözlerini dünyadaki en güçlü canlılardan biri olan likenlere çevirdi.
Peki likenler ne ve neden bu kadar özel?
Likenler aslında tek bir canlı değil, bir mantar ile alg ve/veya siyanobakterinin simbiyotik birlikteliğinden oluşan karmaşık yapılar. Bu birliktelik sayesinde kuraklık, çok sıcak yahut soğuk, ultraviyole ışınlar üzere kuvvetli koşullara karşı direnç kazanıyorlar.
Öyle ki likenler hem kutup tundralarında hem de kavurucu çöllerde yaşayabiliyor. Bilim insanları bu dayanıklılığı test etmek için iki farklı liken tipini Mars’ı taklit eden bir ortamda beş saat boyunca teste tabi tuttu. Bunlardan biri olan Diploschistes muscorum; değişken sıcaklıklar, X-ışını radyasyonu ve düşük atmosfer basıncı üzere şartlarda metabolizmasını faal tutmayı başardı.
Mars’a birinci yerleşecek canlı bir mantar ve alg paydaşlığı olabilir mi? Hakikaten olabilir.
Araştırmanın başyazarı Dr. Kaja Skubała, türün yalnızca hayatta kalmakla kalmadığını, savunma sistemlerini da muvaffakiyetle devreye sokabildiğini belirtiyor.
Bu, Mars’taki en büyük problemlerden biri olan iyonize radyasyona karşı kıymetli bir muvaffakiyet diyebiliriz. Şimdilik bu canlıları Mars’a fırlatmak için erken olsa da uzun vadeli deneylerle mümkün kolonileşme planlarında kritik roller üstlenebilirler.
