Bayramlar, sevdiklerimizle uzun müddettir ertelenmiş sohbetlerin, paylaşımların ve gerek şahsî ömür gündemine gerek ülke gündemine dair hususların konuşulduğu vakitler. Fakat herkesin farklı tecrübelere ve bakış açılarına sahip olduğu mevzularda, görüşlerin net bir biçimde ortaya konması vakit zaman ortamda gerginliğe yol açabiliyor. Bu türlü anlarda kurduğumuz irtibatın biçimi, hem sohbetin gidişatını hem de ilgilerin kalitesini etkileyebiliyor.
Klinik Psikolog Melis Demircioğlu, bayram sohbetlerinde bilhassa de ülke gündemine dair daha sağlıklı ve yapan bir diyalog kurabilmenin yollarını Onedio’ya anlattı.
Gözleme yayalı, yorumdan uzak başlangıçlar tercih edin
“Bu ortalar gündem hepimizin zihnini meşgul ediyor gibi…” demek, kimseyi savunmaya itmeden ortak bir yerden konuşmayı başlatır. Gözleme dayalı, yorumsuz tabirler hem itimat verir hem de karşı tarafın neye açık olduğunu anlamanızı kolaylaştırır.
Sözü yaylaştırmak için açık uçlu sorular kullanın
“Bu yaşananların sizde nasıl bir tesiri oldu?” üzere bir soru, direkt olarak kendi görüşünüzü yansıtmadan, karşı tarafın fikirlerine alan açar. Böylelikle sohbet, karşılıklı anlayış ve merak temelli bir tabana oturur.
Duygulara odaklanarak yargılamadan tabir edin
Olayların siyasal ya da toplumsal boyutundan fazla, insanların duygusal tecrübelerine değinmek; “Birçoğumuzun bu süreçte zorlandığını hissediyorum…” üzere tabirler, ortamda yargılayıcı bir hava oluşturmaz. Böylelikle, herkesin yaşadığı duygusal zorlukların ortak hissede haline gelmesi sağlanır.
Ortak pahalara ve birliktelik hissine vurgu yapın
“Ne yaşarsak yaşayalım, bu türlü vakitlerde dayanışmak, birbirimizi duyabilmek çok kıymetli…” demek, farklı görüşler ortasında köprü kurar. Ortak insani bedeller üzerine yapılan vurgular, kutuplaşmayı azaltıp, bir ortada olma hissini güçlendirir.
Aktif dinleme ve empatiyi öne çıkarın
İletişim sadece ne söylediğimiz değil, nasıl dinlediğimizle de şekillenir. Karşımızdakini dikkatle dinlemek, kelamını kesmemek, kısa aralıklarla başıyla onaylamak ya da “Devam et istersen” üzere cümlelerle desteklemek, hem dinlendiğini ve anlaşıldığını hissettirir hem de inançlı bir diyalog ortamı oluşturur.
Kendi gözlemlerinizi ve etkilenme biçiminizi samimi bir halde paylaşın
“Geçenlerde izlediğim bir görüntüde olanlar içimi burktu, insan bu türlü şeyleri görünce ister istemez düşünüyor: Biz neleri olağan karşılamaya başladık sanki?” üzere tabirler, his temelli lakin yargılayıcı olmayan bir paylaşım sunar. Bu cins sözler karşı tarafı savunmaya geçmeden düşünmeye davet edebilir.
Bilgiyi paylaşırken tarafsız kalın
“Bazen birebir bahse dair farklı kaynaklardan yahut bireylerden apayrı anlatımlar duyabiliyorum. Bu da bana her anlatının kendi bakış açısını taşıdığını ve sorgulayarak yaklaşmanın ehemmiyetini hatırlatıyor.”
Bu yaklaşım, bilgi akışının çeşitliliğine dikkat çeker ve tartışmadan uzak, ortak bir merak tabanı sunar.
Gerginlik sezdiğinizde konuşmanın tarafını değiştirin
Konuşmanın belirli bir noktada ısındığını hissederseniz, farklı bir hususa geçiş yapmak sohbeti yumuşatabilir. Fikir alışverişi her vakit mümkün olmayabilir; bazen yalnızca dinlemek bile kafidir.
Tartışma ortamı kaçınılmaz olursa kendinize ve karşınızdakine alan tanıyın
Bazen tüm efora karşın ortam gerilebilir. Bu türlü anlarda derinleşen tartışmaları sürdürmek yerine kısa bir mola vermek, mevzuyu şimdilik kapatmak ya da “Bu mevzuyu sonra daha sakin bir vakitte konuşsak olur mu?” demek gerginliği azaltabilir. Her fikre çabucak karşılık vermek zorunda değiliz; herkesin her fikra ikna olması da gerekmiyor, bazen susmak, ilgideki kıymetli bağları korumak ismine en olgun reaksiyon olabilir. Aile içinde herkesin farklı geçmişlerden, tecrübelerden geldiğini unutmamak; anlaşamamakla hürmet duymanın bir ortada var olabileceğini hatırlamak kıymetlidir.
