ABD’de Yaygın Türkiye’de Henüz Pek Yok: Rehin Dükkanı Açmak Kaça Patlar? Para Kazandırır mı?
Zor vakitlerin kurtarıcısı, belirsizliklerin finansal panzehiri. Rehin dükkanları! ABD’de neredeyse her mahallede karşınıza çıkabilecek bu sistem, insanların ellerindeki bedelli eşyaları süreksiz olarak nakde çevirmesine imkan tanıyor. Fakat Türkiye’de şimdi yaygın değil ve bu da teşebbüsçüler için hem büyük bir fırsat hem de dikkatli planlama gerektiren bir risk alanı manasına geliyor. Rehinci olmak ne alaka diye düşünebilirsiniz lakin işin içinde düşündüğünüzden daha fazla strateji, yasal sorumluluk ve kâr potansiyeli bulunuyor. Gelin rehin dükkanı açmanın maliyetlerini, prosedürlerini ve getirilerini birlikte ayrıntılıca inceleyelim!
Rehin dükkanı açmak için öncelikle önemli bir yasal süreçten geçmeniz gerekiyor.
Türkiye’de rehin dükkanı açmak için ‘Yetkili Kuyumcu’ ya da ‘Yetkili Tefeci’ lisansına sahip olmanız gerekiyor. Rehinci faaliyeti, 2006 yılında çıkarılan 5464 sayılı ‘Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu’ ile düzenlenmiş durumda. Bununla birlikte faaliyet alanınız, taksitli satışlar yahut faizli borç süreçleri içerdiği için BDDK’nın müsaadesine tabisiniz. Ayrıyeten vergi levhası, Ticaret Odası kaydı, esnaf sicili üzere klasik prosedürler de var. Bu süreç, ortalama 3-6 ay ortasında tamamlanabiliyor. Yani haydi rehinci oluyorum diyerek dükkan açmak ne yazık ki mümkün değil. Profesyonel bir hukukçu takviyesi koşul. Aksi halde büyük cezalara çarptırılabilirsiniz.
Başlangıç maliyetleri varsayım ettiğinizden daha yüksek.
Dükkan kiralama maliyeti, kent merkezindeyseniz aylık 40-60 bin TL bandına olacaktır. Fakat asıl maliyet, kasada daima hazır bulunması gereken nakit sermaye. Zira müşteriler ellerindeki eşyayı bırakıp karşılığında para alıyorlar ve siz o parayı her vakit hazırda tutmalısınız. En az 1 milyon TL’lik bir başlangıç sermayesi önerilirken, altın ve mücevher alımı yapacaksanız bu sayı 3-5 milyon TL’ye kadar çıkabiliyor. Güvenlik sistemleri, kasa, alarm, kamera, alarm temaslı çelik kapı üzere tedbirler ise ekstra 200-300 bin TL’ye mal olacaktır. Tefecilikle karıştırılmamak için her süreçte resmi doküman düzenlemek gerekiyor, hasebiyle yazarkasa, pos aygıtı, bilgisayar ve yazılım masraflarını da unutmamak gerekmekte.
Eşyaların ekspertizi için profesyonel takviye şart!
Size bir müşteri gelip Rolex saat bıraktığında yahut bu taş pırlanta dediğinde, göz kararı fiyat biçemezsiniz. Eşyaların kıymetini yanlışsız tespit etmek hem sizin hem müşterinin haklarını korumak için çok ancak çok önemli! Bu nedenle bir kuyumcu, saat eksperi ve antikacıyla çalışmanız gerek. Birtakım dükkanlar bu işleri dışarıdan hizmet alarak çözerken, kimileri ise kendi bünyelerinde uzman bulunduruyor. Bu da maaşlı bir uzman çalıştıracaksanız ekstra 30-40 bin TL’lik aylık masraf manasına geliyor. Ekspertiz yanlışı durumunda kıymetli bir eşya ucuza giderse, işletme ziyan görecektir. O yüzden bu adımda cimrilik yapılmamalı, kalite katiyen kural. Çünkü rehin dükkanında güvenilirlik, en az kâr kadar değerli bir öge.
Kâr marjı faiz üzerinden değil, risk ve müddete nazaran belirleniyor.
Diyelim ki müşteri size bir bilezik bıraktı ve siz 10.000 TL verdiniz. Kontrata nazaran bu para, 30 gün içinde %15 faizle geri alınacak. Yani bir ayda 1.500 TL kazanmış olacaksınız. Lakin müşteri gelmezse, eşyayı satma hakkınız doğmuş oluyor. Şayet piyasa kıymeti 9.000 TL olan bir şeyi 10.000 TL’ye rehin aldıysanız ve satmak zorunda kalırsanız ziyan edersiniz. Elhasıl yüksek faiz oranı teoride hoş gözükse de pratikte batmamak için çok dikkatli hesap yapılmalı. Ayrıyeten birtakım müşteriler nizamlı gelir kaynağı haline gelebilirken, kimileri ise hiç geri dönmeyebilir de. Bu da likidite krizine yol açacaktır. Riskli ancak istikrarlı oynarsanız getirisi yüksek olur!
Peki, hangi eşyalar rehin alınabilir, hangileri asla alınamaz?
Altın, pırlanta, saat, telefon, tablet, laptop üzere kolay taşınabilir ve yüksek pahası olan eşyalar genelde tercih edilenler. Elektronik eserlerde model yılı çok kıymetli zira süratli bedel kaybederler. Beyaz eşya, TV üzere hacimli eserler ise hem depo maliyeti yaratır hem de ilgi görmez. Tabanca, pasaport, kimlik üzere yasal düşünce yaratacak eşyalar ise muhakkak kabul edilmemeli. Ayrıyeten çalıntı eşyayı almanız durumunda hem eşya hem lisansınız elinizden gidebilir tam da bu yüzden rehin alınan her eser için kesinlikle kimlik karşılığı, fatura ve kontrat düzenlenir.
Türkiye’de rehin dükkanları için fırsatlar var mı?
Henüz yaygın olmaması, pazarda birinci olmanın avantajını beraberinde getiriyor. Büyükşehirlerde, bilhassa işlek merkezlerde bu sistemin talep görmesi öngörülebilir. Fakat tıpkı vakitte kültürel önyargılar, ayıp ya da çaresizlik üzere etiketlemeler bu sistemin toplumsal kabullenmesini yavaşlatacaktır. Bir de bankaların ferdi kredi sistemleri yaygınlaştıkça beşerler birinci tercih olarak rehinciye gitmiyor. Tekrar de kredi notu düşük, banka dışı tahliller arayan bir kesim her vakit olacak. Bu kesim için şeffaf ve etik çalışan bir rehin dükkanı kıymetli bir alternatif olacaktır. Hakikat pozisyon, yanlışsız strateji ve sağlam sermaye ile Türkiye’de de bu sistem önemli bir boşluğu doldurabilme imkanına sahip.
