Gündemimiz Almanya Seçimleri: Hükümet Başkanına Neden ‘Şansölye’ Deniyor?

Almanya, Avrupa Birliği’nin en büyük üye ülkesi ve tıpkı vakitte en büyük iktisadına sahip ülkesi olarak ön plana çıkıyor. Kasım aylarında Sosyal Demokrat Parti (SPD) Başbakanı Olaf Scholz’un başında olduğu 3’lü koalisyon, Maliye Bakanı’nı vazifeden aldı. Hükümet, daha sonra erken seçim kararı alarak seçmenlerin 23 Şubat’ta sandık başına gideceğini duyurdu. 

Seçimlerde 29 parti yer alacak ve toplam 59 milyon vatandaş oy kullanacak. Seçmenler, kendilerini 4 sene boyunca yönetecek olan 21. Federal Meclisi (Bundestag) belirlemek için oy kullanacak.

Seçimlerde 29 farklı parti bulunuyor. Anketlerin sonucunda, göçmen tersi sağcı Almanya İçin Alternatif (AfD: Alternative für Deutschland) partisinin sürpriz yapması bekleniyor. AfD’nin anketlerde önde gittiği aktarılıyor ancak merkez sağ Hıristiyan Demokrat Birlik’ten (CDU) Friedrich Merz’in merkez sol Toplumsal Demokrat Parti’den (SPD) Olaf Scholz’un yerine şansölye olmasına da bir ihtimal gözüyle bakılıyor.

ABD’de büyük bir sorumluluk üstlenen Elon Musk’ın da dayanağını alan AfD’nin uzun vakittir Avrupa Birliği’ni eleştirdiği ve Almanya’nın bloktan çıkması gerektiğini savunduğu görülüyor. Bu nedenlerden ötürü Almanya seçimlerinin hayli kritik olduğu aktarılıyor.

Almanya’da oy kullanma süreci Türkiye saatine nazaran 23 Şubat 20.00’ye kadar devam edecek. Açılan sandıklardan çıkacak olan sonuç da canlı olarak aktarılacak.

Almanya’da seçmenler, milletvekillerini belirlemek için oy kullanıyor. Federal Meclis ise başbakanı seçiyor.

BBC’nin aktardığına nazaran vatandaşların oy kullandığı seçimlerden birinci parti çıkan partinin başbakan adayının koalisyon ortağı ya da ortaklarıyla yürütülen müzakerelerde uzlaşı sağlaması halinde cumhurbaşkanı bu adayı meclise öneriyor.

Meclise önerilen bu adayın oylamada mutlak çoğunluğun oylarını alması halinde başbakan yemin ederek vazifesine başlıyor. Ancak koalisyon çalışmaları haftalar sürebiliyor.

Şansölye, Almanya Federal Cumhuriyeti’nin hükûmet başkanıdır. Almanya’nın şu anki şansölyesi Olaf Scholz’dur. 

Şansölye, bakanları ve hükûmet siyasetinin ana sınırlarını belirleyen kişidir. Pratikte en güçlü Alman siyasetçi olarak misyon alır. Kurallara göre ise devlet başkanı ve parlamento başkanından sonra üçüncü sırada yer alan devlet adamıdır.Şansölye, Almanya’da Federal Meclis (Bundestag) tarafından seçilir. 

Şansölye, sırf Almanya’da değil Avusturya’da da kullanılan bir tabirdir. Avusturya şansölyesinin misyonları ve makamı, Almanya’dakinden farklıdır. Şansöyle, Avusturya’da federal hükûmetin başıdır ve Avusturya Cumhuriyeti’nin hükûmet önderidir. Yani, ülkenin en yetkili siyasetçisidir. Buna karşın anayasaya nazaran Avusturya şansölyesinin farklı vazife tanımlamaları ve kısıtlamaları vardır.

‘Şansölye’ (Almanca: Kanzler) unvanı aslında günümüze Orta Çağ’dan geliyor. Bu terim, Avrupa’da kıymetli devlet vazifelileri için kullanılan bir tabirdi. Bilhassa Roma İmparatorluğu periyodunda idarede kıymetli bir rolu olan şahıslara bu unvan verilirdi. Şansölye unvanı bugüne kadar farklı ülkelerde, farklı misyon tanımlamaları için kullanıldı. Günümüzde ise Almanya’da çağdaş bir devlet yapısı olduğu halde hala bu unvan kullanılıyor. 

Şansölye terimi günümüzde daha çok başbakanlığa, hükümet başkanlığına denk düşen bir unvan olarak karşımıza çıkıyor. Farklı bir terim kullanılması ise Almanya’nın kendisine has kimliğini yansıtıyor.