CHP Genel Başkanı Özgür Özel, erken seçim çağrısı yaparak parti olarak erken seçim hazırlıklarına başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son açıklamalarında ‘Allah ömür verirse, bu ülkeye hizmet etmeye devam edeceğiz’ sözleri, erken seçim ve ‘yeniden adaylık’ sorularını beraberinde getirdi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise 5 Kasım 2024’te TBMM Küme Toplantısı’nda Erdoğan’a bir periyot daha adaylık yolunun açılması için anayasa değişikliği istemişti.
Recep Tayyip Erdoğan toplamda üç; cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine nazaran iki sefer cumhurbaşkanı seçildi. Erken seçim kararı alınmazsa Mayıs 2028’de Türkiye tekrar seçime gidecek. Yapılacak yeni bir seçim ise ‘Cumhurbaşkanı Erdoğan tekrar aday olabilir mi?’ sorusu merak konusu oldu. Pekala, Erdoğan hangi koşullarda tekrar aday olabilir?
CHP, Genel Lider Özgür Özel’in öncülüğünde ve akabinde İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun desteğiyle erken seçim çalışmalarını başlattı.
Özgür Özel, “Aday Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olsun diğeri olsun fakat seçim çabucak olsun. Derhal seçim istiyoruz” kelamlarıyla erken seçim talebini yinelemişti.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ise ‘Ülkenin kaybedecek vakti kalmadı. Sıkıntılar giderek büyüdü, milletin sabrı kalmadı. Seçim çabucak şimdi” sözlerini kullandı.
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri takvime nazaran Mayıs 2028’de yapılacak. Lakin ana muhalefet bu takvimin ‘olabildiğince’ erkene çekilmesini istiyor.
CHP’nin Cumhurbaşkanlığı adaylarında ise en güçlü aday olarak Ekrem İmamoğlu’nun ismi öne çıkıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise muhalefetin erken seçim talebine şu sözlerle cevap vermişti:
“Belediyecilik hizmetleri bakımından irtifa kaybeden liderler ortada fol yok yumurta yokken meçhul bir adaylık peşinde koşuyor. Bu oyuna gelmeyiz. Ne vakit yapılacağını pek düzgün bilenlerdeniz.”
Erdoğan erken seçime dair olumlu bir yorum yapmazken AK Parti Genel Lider Vekili Mustafa Elitaş, erken seçimler için en uygun vaktin 2027 Kasım ayı olduğunu lisana getirmişti:
“Şu bir gerçek 14-28 Mayıs’ta millet bizi beş yıl Türkiye’yi yönetim edelim diye yetki verdi. Cumhuriyet Halk Partisi’nin erken seçim talebi varsa teklif edebilir ancak onu da teklif ettikleri yok. Onlar ‘Dostlar alışverişte görsün’ diye yapıyorlar.
2028 seçimlerinin bana nazaran 2027 kasım ayında yapılması benim için uygun vakittir, hakikat vaktidir.’
Cumhurbaşkanı Erdoğan Tekrar Aday Olabilir mi?
Erken seçim tartışmaları sürerken en merak edilen bahislerden birisi de Cumhurbaşkanı Erdoğan yine aday olabilir mi?
Anayasa’nın 101. Unsurunda bir kişinin en fazla iki kere Cumhurbaşkanı seçilebileceği belirtiliyor:
“Anayasa’da türel statüsü, yetkisi ve vazifesi ile hukuksal ve cezaî sorumluluğu tekrar düzenlenen ve artık Devletin başı ve münhasıran yürütme organı olan ve yürütme erkini tek başına kullanan cumhurbaşkanının misyon müddeti beş yıl olarak belirlendi. Bir kimseye en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilme hakkı verildi, Cumhurbaşkanının direkt halk tarafından seçilmesiyle TBMM üyeliği seçimi ile Cumhurbaşkanı seçiminin birlikte tıpkı gün yapılması kabul edildi. Ayrıyeten Cumhurbaşkanının siyaset yapma yasağı kaldırıldı. Artık isterse Cumhurbaşkanı siyaset de yapabilir, partili de olabilir.”
Ancak hukuksal ve siyasi duruma nazaran Cumhurbaşkanı’nın tekrar aday olması için birden fazla yorum var.
Erdoğan, Hangi Kurallarda Aday Olabilir?
• Erdoğan, 2014 ve 2018’de Cumhurbaşkanı seçildi. 2023’te yapılan seçimle ikinci periyodunu tamamladığı bedellendiriliyor. Bu durumda, anayasa gereği üçüncü defa aday olması mümkün görünmüyor.
• TBMM erken seçim kararı alırsa, Cumhurbaşkanı’nın tekrar aday olması mümkün olabilir. 2023 seçimlerinde Erdoğan’ın adaylığı bu münasebete dayandırılmıştı.
• Erdoğan’ın tekrar adaylığı için birinci seçenek Anayasa’nın 101. Hususundaki iki devir kuralının kaldırılması. Anayasa değişikliğinin kabulü için 360, direkt kabulü için en az 400 milletvekilinin kabul oyu vermesi gerekiyor.
MHP Lideri Devlet Bahçeli, Erdoğan’ın yine adaylığı için Anayasa değişikliği talebinde bulunmuştu:
“Eğer enflasyon canavarına kesif bir darbe indirilirse, Türkiye siyasi ve ekonomik istikrarın tepesine çıkarsa, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın bir defa daha seçilmesi doğal ve hakikat bir tercih değil midir? Ne yapacağız CHP’nin içinde dört yıl kala aday mı arayacağız?
Bu kapsamda lazım gelen anayasal düzenlemeyi yapmak önümüzdeki vazifeler ortasında olmayacak mıdır? Devlette devamlılık, siyasette istikrar, Türkiye Yüzyılının inşası için Sayın Recep Tayyip Erdoğan garantidir, milletin sevdalısıdır, deneyimiyle ve birikimiyle bize nazaran tek seçenektir.’
“İki kurum erken seçim isteyebilir. Parlamento kararı olursa tekrar aday olabilir.”
AK Partili Mustafa Elitaş, Erdoğan’ın yine aday olup olamayacağına dair şu bilgileri vermişti:
‘Şu anda iki kurum erken seçim isteyebilir. Birisi parlamento, 360 milletvekiliyle seçimin yenilenmesi kararı alabilir. Yahut Sayın Cumhurbaşkanı ‘Ben artık devam etmek istemiyorum’ der, aday da olamaz. Lakin parlamento kararı olursa Sayın Cumhurbaşkanı yeniden aday olabilir.
Anayasada bu karar mevcut. Lokal ve genel seçimlerin en uygun tarihi ekim ve kasım aylarıdır. Aralığın birinci haftası da olabilir.’
Sonuç olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tekrar aday olabilmesi için iki ihtimal var:
1. Anaysa değişikliği
2. Meclis’in erken seçim kararı alması.
