Bazı ülkelerin mutfağı baharatla özdeşleşmişken, kimilerinde baharat neredeyse hiç kullanılmıyor. Bu farkın sebebi yalnızca damak zevki mi yoksa işin içinde öteki bir şey mi var? Bilim insanları, sıcak bölgelerde baharat kullanımının aslında tesadüf olmadığını söylüyor. Pekala sahiden neden daha sıcak ülkeler baharatlı yiyecekleri tercih ediyor?
1998 yılında yapılan bir araştırma, farklı ülkelerin yemek tanımlarını inceleyerek baharat kullanımının iklimle temaslı olup olmadığını araştırdı.
Tam 36 ülkeden, 93 geleneksel yemek kitabı tarandı ve içindeki 4.578 tanımda kullanılan baharat oranları tahlil edildi. Sonuçlar epey enteresandı:
-
Sıcak bölgelerde, yemeklerde baharat kullanımının besbelli halde daha yüksek olduğu görüldü.
-
Etiyopya, Kenya, Hindistan, Endonezya, İran, Tayland üzere ülkelerde her et yemeğinde en az bir baharat bulunuyordu.
-
Buna karşılık Finlandiya ve Norveç üzere soğuk ülkelerde birtakım tanımlarda hiç baharat kullanılmıyordu.
Peki lakin neden? Araştırmacılar, baharatların yalnızca lezzet için değil, birebir vakitte antimikrobiyal özellikleri nedeniyle kullanıldığını düşünüyor.
Sıcak iklimlerde, yüksek sıcaklıklar mikropların daha süratli çoğalmasına neden oluyor. Lakin birçok baharat, mikroplara karşı doğal bir müdafaa sağlıyor.
Bu da sıcak ülkelerde baharat kullanımının, aslında besin kaynaklı hastalıkları tedbire açısından değerli bir rol oynadığını gösteriyor!
Teori her ne kadar değişik olsa da birtakım araştırmacılar baharat kullanımı ve sıcaklık ortasındaki temasın düşündüğümüz kadar kolay olmadığını savunuyor.
2021’de yapılan bir çalışma, baharat kullanımının hastalıkları önlemek için evrimleştiği fikrine dair zayıf ispatlar bulunduğunu belirtti.
Eğer hakikaten bu sebeptense, sirke ve alkol üzere mikroplara karşı tesirli hususların de daha çok kullanılması gerekirdi. Fakat datalar bu türlü bir eğilim göstermedi.
Üstelik, çok soğuk iklimlere sahip Güney Kore üzere ülkelerde de bol baharat tüketiliyor. Kimchi, gochujang ve gochugaru üzere acı biber bazlı eserler, kışın dondurucu soğuklara karşın epey popüler!
Özetle, baharat kullanımı sadece sıcaklıkla açıklanamaz. Kültürel alışkanlıklar, ekonomik durum, hatta tarihi etkileşimler bile bu mevzuda belirleyici faktörler olabilir.
