Kartalkaya’daki yangın büyük bir trajedi oldu ve maalesef güvenlik tedbirlerinin ihmal edilmesi çok sayıda insanın hayatına mal oldu.
Başımız sağ olsun.
40 yıldır turizm bölümünde olan Türkiye’nin en büyük otel zincirini kuran ve milyonlarca konuğu otellerinde konuk eden bir yatırımcı, işletmeci olarak görüşlerimi ve daha da kıymetlisi yapılması gerekenleri sizinle paylaşmak isterim.
Otelcilikte en korktuğum olaydır yangınlar. Hasebiyle da otel işletmelerinde de en titiz davrandığım husustur yangın önlemleri.
Maalesef Kartalkaya otel yangını dünyanın en büyük otel yangınları ortasına girdi.
Dünya tarihinde, otel yangınları maalesef büyük can kayıplarına ve trajedilere yol açmıştır.
İşte en fazla insan kaybının yaşandığı birtakım otel yangınları:
1. Daeyeonggak Oteli Yangını (1971, Seul, Güney Kore): 25 Aralık 1971’de Seul’deki 21 katlı Daeyeonggak Oteli’nde çıkan yangında 191 kişi hayatını kaybetti. Yangının, ikinci kattaki bir kahve dükkanında gaz tüpü patlaması sonucu başladığı ve süratle yayıldığı belirtildi. Bu olay, Güney Kore’nin en ölümcül otel yangını olarak kayıtlara geçti.
2. Winecoff Oteli Yangını (1946, Atlanta, ABD): 7 Aralık 1946’da Atlanta’daki Winecoff Oteli’nde çıkan yangında 119 kişi ömrünü yitirdi. Otelin “yangına dayanıklı” olduğu sav edilmesine karşın, yangın merdivenleri ve yangın söndürme sistemlerinin eksikliği bu trajediye katkıda bulundu. Bu olay, ABD tarihinin en ölümcül otel yangını olarak bilinir.
3. Dupont Plaza Oteli Yangını (1986, San Juan, Porto Riko): 31 Aralık 1986’da Dupont Plaza Oteli’nin balo salonunda başlayan yangın, süratle lobi ve kumarhane alanlarına yayıldı ve 98 kişinin vefatına neden oldu. Yangının, otel ile bir emekçi sendikası ortasındaki uyuşmazlık nedeniyle kasıtlı olarak çıkarıldığı tespit edildi.
4. MGM Grand Oteli Yangını (1980, Las Vegas, ABD): 21 Kasım 1980’de Las Vegas’taki MGM Grand Oteli’nde çıkan yangında 85 kişi hayatını kaybetti. Yangının, otelin birinci katındaki restoranlardan birinin soğutulmuş pasta vitrinindeki kusurlu kablolamadan kaynaklandığı belirlendi. Dumanın süratle otel kulesine yayılması, can kaybının artmasına neden oldu.
5. Grand Kartal Oteli Yangını (2025, Bolu, Türkiye): 21 Ocak 2025’te Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’ndeki Grand Kartal Oteli’nde çıkan yangında 78 kişi hayatını yitirdi. Bu olay, Türkiye tarihinin en ölümcül otel yangınlarından biri olarak kayıtlara geçti.
Şimdi soracağımız en kıymetli sorular:
• Türkiye’de otellerde yangın güvenliği yönetmeliklerine ne kadar uyuluyor?
• Kontrol süreçlerinin nasıl uygulanıyor ve ne kadar sıklıkta yapılıyor?
Bilirkişi raporlarında göreceğiz, lakin Kartalkaya örneğinde büyük ihtimalle yangın söndürme sistemlerinin yetersizliği, kaçış yollarının uygun olmaması ve yangına sağlam gereç kullanılmaması üzere faktörler tesirli olmuş olabilir.
Bu noktada yalnızca bu yangın değil, geçmişte yaşanan öbür yangın hadiselerinden da ders alınması gerektiğini düşünüyorum.
Bundan sonra misal trajedilerin yaşanmaması için şu hususlara dikkat çekmek istiyorum:
a) Yangın güvenliği standartlarının güncellenmesi ve uygulanması
Yangın alarm sistemleri, duman dedektörleri, otomatik yangın söndürme sistemleri (sprinkler) üzere sistemlerin otellerde her kategoride zarurî hale getirilmesi ve sistemli denetlenmesi gerekiyor.
b) Yangın kaçış planlarının tekrar düzenlenmesi
• Her otelde açık ve âlâ işaretlenmiş yangın kaçış planları bulunmalı.
• Acil çıkış kapıları kilitli olmamalı ve her katta kâfi sayıda çıkış bulunmalı.
• Yangın merdivenleri nizamlı denetim edilmeli ve bakımları yapılmalı.
c) İşçi eğitimi ve tatbikatlar
• Otel çalışanlarının yangın durumunda ne yapmaları gerektiğini bilmeleri için sistemli yangın tatbikatları yapılmalı.
• Konuklar için de otel girişinde yangın tahliye prosedürleri hakkında bilgilendirme sağlanmalı.
d) Otellerin sigorta ve kontrol süreçleri güçlendirilmeli
•Her kategoride otellerin yangın sigortası yaptırmaları zarurî hale getirilmeli.
• Bağımsız yangın güvenliği kontrolleri sıklaştırılmalı ve belirlenen eksikliklere önemli yaptırımlar uygulanmalı.
Benim genel olarak tavsiyelerim:
• Yangına güçlü gereçler ve ileri güvenlik teknolojileri kullanarak otellerin inançlı hale getirilmesi.
• Sürdürülebilir otelcilik anlayışı içinde yangın güvenliğini öncelik haline getiren bir model oluşturmak.
• Örnek bir otelcilik anlayışı geliştirmek: Türkiye’de faaliyet gösteren dünya çapındaki markaların yaptığı yangın güvenliğinin nasıl sağlanabileceğini gösteren bir güvenlik rehberi oluşturmamız gerekiyor.
• Bıkmadan usanmadan otel işçisinin eğitimini yapmak ve onlarla muhakkak aralıklarla tatbikat yapmak.
Ölenlerimize rahmet dileyim, ulusça başımız sağ olsun.
Ancak karşılıklı suçlamaları bir kenara bırakarak:
• Devletin, bakanlıkların, belediyelerin, turizm kesimi temsilcilerinin, sivil toplum örgütlerinin otel sahiplerinin ve işletmelerin seferberlik ilan ederek ve sıkı bir iş birliği yaparak bu mevzuda bir standart oluşturması gerekiyor. Bu çalışma hızla Turizm ve Kültür Bakanlığı liderliğinde yapılmalıdır.
• Türkiye’de otel yangın güvenliği için daha katı düzenlemeler yapılması gerektiğini ve kontrollerin sıklaştırılmasının koşul.
Artık yangın trajedisini tartışmanın ötesinde, gelecekte bu türlü olayların önüne geçmek için somut adımların atılmasını nasıl düzenleriz, nasıl teşvik ederiz ve uymayanları nasıl ağır halde cezalandırırız, ona konsantre olalım.
Yangın önlemleri yalnızca işletme sırasında dikkat edilecek mevzuları içermez.
Asıl önlemler tasarım, inşaat sırasında alınması gereken, hatta mecburî olması gereken önlemlerdir.
Otellerde yangına güçlü gereçler, yangının yayılmasını önlemek ve konukların tahliye müddetini uzatarak güvenliği artırmak için kritik ehemmiyete sahiptir.
İşte otellerde kullanılabilecek yangına güçlü gereç ve sistemlerin listesi:
1. Yapısal malzemeler
• Yangına sağlam beton: Yüksek ısıya karşı sağlamdır ve yapı bütünlüğünü korur.
• Yangına güçlü çelik: Yüksek sıcaklıklara dayanabilir ve yangının yayılmasını yavaşlatır.
• Alev geciktirici duvar panelleri (Fire-rated drywall): Yangın geciktirici alçı levhalar duvarlarda kullanılır.
• Yanmaz yalıtım gereçleri (taş yünü, cam yünü, seramik yünü): Bilhassa duvar, tavan ve çatı yalıtımında kullanılır.
• Yangına sağlam kaplamalar (intumescent coatings): Çelik yahut ahşap yüzeylere uygulanarak yangına dayanıklılığı artırır.
2. Kapı ve pencereler
• Yangına sağlam kapılar (Fire-rated doors): Ekseriyetle çelik, alüminyum yahut özel kaplanmış ahşaptan yapılır. Yangına karşı 30-120 dakika muhafaza sağlar.
• Yangına güçlü cam (Fire-resistant glass – Pyrobel, Pilkington Pyrostop): Isıya güçlü özel kaplamalar içeren cam cinsleri.
• Duman ve ısıya sağlam contalar (Intumescent seals): Yangın sırasında şişerek duman ve alevin yayılmasını maniler.
3. Döşeme ve mobilyalar
• Yangına sağlam halılar (Fire-retardant carpets): NFPA 701 ve EN 13501-1 standartlarına uygun halılar yangına güçlü kimyasallar ile işlenir.
• Alev geciktirici döşemeler (Fire-retardant flooring – LVT, taş, seramik, beton, vinil kaplamalar): Ahşap yerine taş yahut yangına sağlam vinil kaplamalar tercih edilmelidir.
• Yangına sağlam mobilya ve kumaşlar (Fire-retardant upholstery fabrics, IMO, NFPA 260 sertifikalı kumaşlar): Alev almaz kimyasallarla işlenmiş döşemelik kumaşlar kullanılır.
• Yanmaz perde ve dokuma eserleri (Flame-retardant curtains, draperies, bedding): Oteller için sertifikalandırılmış özel alev geciktirici kumaşlardan üretilmiştir.
4. Elektrik ve aydınlatma sistemleri
• Alev geciktirici kablo ve kablo kanalları (Fire-resistant cables, MICC cables): Elektrik yangınlarını önlemek için silikon kaplamalı yahut mineral izoleli kablolar kullanılır.
• Acil durum aydınlatma sistemleri (Emergency lighting): Yangın sırasında yönlendirme işaretlerinin görünür olmasını sağlar.
• Yangına sağlam prizler ve anahtarlar: Elektrik arkı oluşmasını engelleyen özel kaplamalara sahip eserlerdir.
5. Havalandırma ve yangın güvenlik sistemleri
• Yangına sağlam havalandırma kanalları (Fire-rated ductwork): Yangın sırasında zehirli gazların yayılmasını önleyen özel havalandırma sistemleri kullanılır.
• Yangına sağlam boya ve kaplamalar (Fire-retardant paints and coatings): Alev yayılımını geciktiren boyalar duvarlara ve tavanlara uygulanır.
• Yangın perdeleri (Fire curtains): Yangın durumunda alanları bölmek için kullanılır.
• Sprinkler sistemleri (Automatic fire sprinklers): Otellerde yaygın kullanılan yangın söndürme sistemleridir.
• Yangın söndürme tüpleri (Fire extinguishers – ABC tipi, CO₂, Halon alternatifi FM-200 üzere sistemler): Belli noktalarda zarurî olarak bulunmalıdır.
• Duman tahliye sistemleri (Smoke extraction systems): Yangın sırasında dumanı dışarı atarak tahliye mühletini uzatır.
6. Mutfak ve endüstriyel ekipmanlar
• Paslanmaz çelik mutfak ekipmanları (Stainless steel kitchen surfaces): Yangına güçlü ve kolay temizlenebilir.
• Yangına sağlam havalandırma ve davlumbaz sistemleri (Fire suppression systems for kitchen hoods – Ansul, Kidde): Otel mutfaklarında yağ yangınlarını önlemek için otomatik yangın söndürme sistemleri bulunmalıdır.
7. Dış cephe ve çatı malzemeleri
• Yanmaz dış cephe kaplamaları (Non-combustible cladding – ACM paneller yerine taş, seramik yahut metal kaplamalar): Bilhassa yüksek binalarda kıymetli bir faktördür.
• Çatı kaplamalarında yangına güçlü membranlar (Fire-resistant roofing membranes): Yangın sırasında erimeyen ve alev almayan materyaller kullanılır.
Otel binalarında yangına sağlam gereçlerin kullanılması, yangının yayılmasını önleyerek konukların güvenliğini artırır.
2 milyon yatağı, 20 bin civarı oteli olan, turizmde dünya 4. olan ülkemiz için turizm en kıymetli kesimdir.
Bize güvenip otellerimizde tatil yapan milyonlarca beşere karşı sorumluluğumuz var ve onlar için ve bir daha bu türlü bir olay yaşanmaması için her şeyi yapmalıyız.
Hep bir arada.
YouTube
Linkedln
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
