PISA sonuçlarını incelediğimde aklıma daima tıpkı soru geliyor: Neden eğitim sistemimiz, çocuklarımızın potansiyelini tam manasıyla ortaya koyamıyor?
Bir yanda memleketler arası arenada isminden muvaffakiyetle kelam ettiren ülkeler, öteki yanda ise daima bir kısır döngüye hapsolmuş bir sistem… Pekala, biz bu döngüyü nasıl kırabiliriz?
Eğitim, bir ulusun geleceğini şekillendiren en değerli ögedir.
Ancak, PISA (Programme for International Student Assessment) üzere memleketler arası kıymetlendirme sistemlerinde Türkiye’nin yıllardır alt sıralarda yer alması, eğitim sistemimizin çıktılarını sorgulamamıza neden oluyor.
Şöyle bir düşünelim: Başarılı ülkeler bu noktaya nasıl geldi ve biz neleri yanlış yapıyoruz?
Gelin, Singapur, Güney Kore ve Finlandiya’nın eğitimdeki muvaffakiyetlerini kendi sistemimizle kıyaslayarak konuşalım.
Singapur: Meritokrasi ve şahsileştirilmiş öğrenme
Singapur’un eğitim sistemine baktığınızda, çabucak ‘meritokrasi’ kavramı dikkatinizi çeker. Burada bireylerin muvaffakiyetleri, toplumsal art planlarından bağımsız olarak kıymetlendirilir. ‘Streaming’ diye bir sistem var mesela; öğrenciler ferdî yeteneklerine ve öğrenme suratlarına nazaran gruplandırılıyor. STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) alanlarına ağır bir vurgu yapılırken, iş birliğine dayalı bir öğrenme ortamı oluşturuluyor. Bu model, her çocuğun kendi suratında ve kapasitesinde en âlâ biçimde öğrenmesine imkan sağlıyor.
Peki, bizde durum nasıl? Türkiye’de herkes tıpkı kalıba sıkıştırılmaya çalışılıyor. Kendi suratında öğrenemeyen çocuklar ya geri kalıyor ya da potansiyelini sergileyemiyor. Kişiselleştirilmiş öğrenme modellerine geçmek, eğitim sistemimizi daha adil ve tesirli bir hale getirmez mi?
Güney Kore: ‘Hagwon’ ve ileri teknoloji entegrasyonu
Güney Kore’yi düşünelim. Orada ‘Hagwon’ ismi verilen özel dershaneler neredeyse bir ömür biçimi olmuş. Çocuklar okuldan sonra bu dershanelere gidiyor ve eksiklerini kapatıyor. Lakin bu dershaneler yalnızca akademik performansı artırmakla kalmıyor, birebir vakitte teknoloji ile destekleniyor. Mesela, yapay zekâ tabanlı platformlar öğrencilerin eksiklerini anında tespit edip geri bildirim sağlıyor.
Türkiye’de teknolojiyi eğitimde ne kadar kullanıyoruz? Okullarımızın bir kısmında hâlâ temel altyapı eksiklikleri varken, teknoloji entegrasyonu hayal üzere görünüyor. Dijital dönüşümde geç kalmamak için ‘akıllı sınıflar’ ve yapay zekâ üzere yenilikleri bir an evvel benimsememiz gerekmez mi?
Finlandiya: Fenomen tabanlı öğrenme ve eğitimde eşitlik
Bir de Finlandiya’yı ele alalım. Onların da farklı bir yolu var. ‘Phenomenon-based learning’ diye bir sistem inşa edilen. Bu modelde öğrenciler, gerçek dünya sorunları üzerine çalışıyor ve böylelikle eleştirel düşünme hünerleri gelişiyor.
Ayrıca, Finlandiya’da eğitimde fırsat eşitliği o kadar güçlü ki, bir çocuğun başarısı ne yaşadığı bölgeye ne de ailesinin ekonomik durumuna bağlı. Tüm öğrenciler birebir kalitede eğitime erişebiliyor. Bizde ise kent merkezindeki okullarla kırsal bölgelerdeki okullar ortasında önemli farklar var. Bu farkları kapatmadan nasıl eşit bir eğitim sağlayabiliriz? Finlandiya’nın modelinden ilham alarak kendi bölgelerimizde eşitliği sağlamayı hedeflemek çok mu uzak bir hayal?
Sonuç: Geleceğe geç kalmak istemiyorsak
Eğitim, yalnızca bugünün muhtaçlıklarını karşılamakla kalmamalı, birebir vakitte geleceğin belirsizliklerine de hazırlıklı olmalı. Einstein’ın bir kelamı var: ‘Sorunları, onları yarattığımız niyet düzeyiyle çözemeyiz.’ Tam da bu noktada, eğitim sistemimizi kökten değiştirmemiz gerektiği açık değil mi?
Singapur, Güney Kore ve Finlandiya’nın muvaffakiyetleri bize kılavuzluk edebilir lakin burada kıymetli olan, bu modelleri yüzeysel bir halde kopyalamak yerine kendi kültürümüze uygun bir sistem geliştirmek. Şayet kişiselleştirilmiş öğrenme, dijital teknolojilerin faal kullanımı ve eşitlik prensiplerini merkezimize alırsak, tahminen biz de eğitimde o arzuladığımız sıçramayı gerçekleştirebiliriz. Fakat bunun için çabucak harekete geçmemiz gerekiyor. Zira gelecek bizi beklemiyor.
X
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’
