Paranın, servetin ve gücün tarifi insanlık tarihi boyunca daima değişti. Bir periyot altınla ölçülürken sonra gayrimenkuller ve fabrikalar devreye girdi. Artık ise teknoloji, bilgi ve hatta görünmeyen şeyler servetin yeni yüzü haline geliyor. Pekala gelecekte zenginlik dediğimiz kavram nasıl evrilecek? Yapay zekaya sorduk, o da yanıtladı!
Paradan çok bilgi zenginliği ön plana çıkacak.
Gelecekte paranın tek başına bir güç sembolü olması giderek zayıflayacak. İnsanların sahip olduğu bilgi, öğrenme suratı ve sorun çözme yeteneği, toplumda gerçek zenginlik kriteri haline gelebilir. Bilhassa yapay zeka çağında bilgiyi üreten değil, yanlışsız biçimde yöneten bireyler ayrıcalıklı pozisyona geçecek. Parası bol lakin bilgisi hudutlu olanlar, bilgi zengini birine kıyasla daha az saygın görülebilir. Bu da toplumsal hiyerarşileri yine şekillendirecek. Yani kim daha çok biliyor sorusu, kim daha çok kazanıyor sorusunun önüne geçebilecek.
Zenginlik, maddi mülkten çok vakitle ölçülecek.
Gelecekte insanların en değerli kaynağı para değil, vakit olacak. Zira teknoloji iş gücünü devraldıkça boş vakit, yaratıcılık ve kendini gerçekleştirme lüksü daha kıymetli hale gelecek. Bir kişi haftada 60 saat çalışıyorsa, çok para kazansa bile yoksul üzere görülebilir. Lakin bir oburu haftada yalnızca 10 saat çalışıp hayatının geri kalanında gezebiliyorsa, toplum gözünde daha varlıklı kabul edilecek. Yani saatlik özgürlük, banka hesaplarındaki sıfırları gölgede bırakabilir. Böylelikle vakit nakittir kelamı orijinal bir mana kazanacak.
Sürdürülebilirlik yeni lüks olacak.
Geleceğin zenginleri yalnızca kıymetli otomobiller ya da villalarla değil, tabiata saygılı ve sürdürülebilir ömür biçimleriyle anılacak. Plastik kullanmayan, kendi gücünü üreten ve ekolojik hayat alanlarında yaşayan bireyler statü sahibi olacak. Bugün lüks sayılan özel jet ya da devasa villalar, ileride çevreyi kirlettiği için eski başlı bir zenginlik algısı yaratabilir. Yeni kuşak ise gösterişten çok tabiata ziyan vermeyen sade bir ömrü öne çıkaracak. Böylelikle minimalist ve sürdürülebilir hayat üslubu, lüksün doruğu olacak. Parayı değil, dünyaya bıraktığın etkiyi göstermek itibar ögesi olacak.
Dijital varlıklar servet tarifini yine yazacak.
Kripto paralar, NFT’ler ve metaverse varlıkları günümüzde bile tartışma konusu. Gelecekte bunlar daha da gelişerek yeni zenginlik sembolleri haline gelebilir. Beşerler artık yalnızca fizikî mülklere değil, dijital koleksiyonlara ve sanal dünyalarda sahip oldukları varlıklara nazaran pahalandırılacak. Konut mi aldın, yoksa metaverse’de arsa mı sorusu hayatımıza girebilir. Hatta ileride bir kişinin dijital sanat koleksiyonu, fizikî altın külçesinden daha pahalı sayılabilir. Dijital zenginlik, görünmez lakin tesirli bir servet biçimi olarak yükselişe geçecek.
Ruhsal ve duygusal zenginlik ön plana çıkacak.
Gelecekte zenginliğin ölçüsü yalnızca banka hesapları değil, kişinin ruhsal dinginliği ve duygusal sıhhati olacak. Meditasyon yapan, iç huzur bulan ve kendini geliştiren bireyler daha varlıklı olarak görülmeye başlayacak. Zira çağdaş çağda depresyon ve telaş salgını büyüdükçe, içsel dengeyi kurabilmek kıymet biçilmez hale gelecek. Birçok kişi ruhsal memnunluğu maddi zenginlikten daha pahalı bulacak. Hatta şirketler bile çalışanlarına mental sıhhat yatırımı yaparak saygınlık kazanacak. Yani gerçek lüks, zihinsel huzur ve duygusal doyum olacak.
İtibar ve toplumsal tesir paranın önüne geçecek.
Geleceğin toplumlarında, zenginlik yalnızca ne kadar paranız olduğu ile değil, ne kadar beşere dokunduğunuzla ölçülecek. Toplumsal medya zati bunun birinci adımlarını atıyor; takipçi sayısı ve tesir alanı, birçok beşere ekonomik gücün önüne geçiyor. İleride bu durum daha da büyüyerek, toplumsal yarar yaratanlar gerçek güçlü sayılacak. Mesela bir kişi milyonlarca beşere ilham verebiliyorsa çok büyük mal varlığı olmasa da toplum gözünde daha güçlü görünecek. Tesir gücü, itibar ve prestij, paradan çok daha değerli hale gelecek.
Sağlık, en büyük zenginlik olarak tanımlanacak.
Teknolojinin gelişmesiyle ömürler uzadıkça sıhhat en temel servet ögesi olacak. Bir kişi milyarder olabilir lakin sıhhati yoksa toplum gözünde yoksul sayılacak. Bilhassa biyoteknoloji ve genetik mühendislik sayesinde sağlıklı ömür lüks bir ayrıcalık olmaktan çıkıp zenginlik kriteri haline gelebilir. Uzun, kaliteli ve faal bir ömür, kıymetli otomobilden yahut yalıdan çok daha itibarlı hale gelecek. Beşerler artık ne kadar uzun yaşayabiliyorsun sorusunu, ne kadar paran var sorusunun önüne koyacak. Gerçek zenginlik, hayat kalitesiyle ölçülecek.
Toplumsal dayanışma ve paylaşım zenginliğin manasını değiştirecek.
Son olarak, gelecekte ferdî servetten çok kolektif zenginlik ön plana çıkabilir. Paylaşım iktisadı, ortak mülkiyet ve topluluk temelli hayat biçimleri süratle yayılacak. Bir kişinin çok malı mülkü olması yerine, bir topluluğun refahı kıymet kazanacak. Örneğin bir mahallede herkes birbirine dayanak olup ortak kaynakları kullanıyorsa, bu mahalle daha güçlü kabul edilecek. Böylelikle kişisel değil, ortak zenginlik algısı yükselişe geçecek. Yani hepimiz zenginiz ya da hiçbirimiz değiliz mottosu geleceğin en güçlü telaffuzlarından biri olabilir.
