İngiltere’deki Bazı Evlerin Penceresi Neden Tuğladan Yapılmış?
İngiltere’de sokakta yürürken tuğlayla kapatılmış pencerelere denk geldiyseniz, bunun mimari bir ayrıntı olduğunu düşünebilirsiniz. Halbuki İngiltere’de bu manzaranın gerisinde çok daha farklı bir tarihî neden var. 1696’da getirilen pencere vergisi, yıllar boyunca meskenlerin mimarisini değiştirdi.
Gelin bu ilgi cazibeli tarihine bi’ göz atalım!
Kaynak 1, Kaynak 2
Ev sahipleri vergiden kaçmak için pencerelerini kapatmak zorunda kaldı.
1696’da Kral III. William devrinde yürürlüğe giren pencere vergisi, tam olarak isminden anlaşılacağı üzere meskendeki pencere sayısına nazaran ödeniyordu. Gaye, periyodun ekonomik problemlerini çözmek ve bilhassa madeni paralardaki bedel kaybından doğan açığı kapatmaktı. Vergi sistemi teoride zenginleri amaç alıyordu zira 10 pencere ve üstüne sahip olan konutlar vergilendiriliyordu.
Ancak pratikte her sınıfı etkiledi. Büyük kentlerde personel sınıfı apartmanları tek hane sayıldığı için haksız yere yüksek vergi ödemek zorunda kaldı. Ayrıyeten yasa metninde “pencere” tarifi net yapılmadığından, duvardaki küçük ızgaralar yahut çatlaklar bile vergiye dahil edilebildi.
Verginin yükünü hafifletmek isteyen mesken sahipleri farklı yollar aradı.
Kimi apartman sahipleri vergiyi kiracılara yansıttı, kimi de pencereleri büsbütün kapattı. Tuğlayla örülen bu boşluklar bugün hala tarihi binalarda görülebiliyor. 1766’da hudut daha da aşağı çekildi ve 7 pencereye kadar vergilendirme başladı.
Bunun sonucunda İngiltere ve Galler’de 7 pencereli konutların sayısı neredeyse üçte iki oranında düştü. Bu kapatılan pencerelere halk ortasında “Pitt’s Pictures” denildi. İsmin kaynağı, verginin en ateşli savunucularından olan siyasetçi William Pitt the Younger’dı.
Vergi yalnızca mimariyi değil, halk sıhhatini da önemli biçimde etkiledi.
Pencerelerin kapatılması konutları havasız ve karanlık hale getirdi. Bu durum tifo, kolera ve çiçek hastalığı üzere bulaşıcı hastalıkların yayılmasını kolaylaştırdı. Hekimler ve sıhhat vazifelileri yıllar boyunca verginin kaldırılması için davet yaptı. 1845’te Sunderland’deki sıhhat yetkilileri, pencerelerin kapatılmasının vefatları artırdığını açıkça rapor etti.
Gelen baskılar sonucunda, toplum sıhhatini tehdit eden bu uygulama 1851’de büsbütün kaldırıldı. Böylelikle İngiltere’de mesken sahipleri tekrar pencerelerini açmaya başladı.
