Gözlerinizi kapatın ve Mozart’ın bir piyano konçertosunun birinci notalarını hayal edin… Güya beyin hücreleriniz küçük bir konser salonunda el ele tutuşup vals yapıyor, değil mi? Klasik müzik hem kulaklarımızı hem de zihnimizi besliyor. Bilhassa de çocukluk devrinden itibaren dinlenildiğinde hafızayı güçlendirdiği, duygusal zekayı geliştirdiği ve hatta sorun çözme maharetlerini bile desteklediği söyleniyor. Pekala lakin bu işin bilimsel istikameti ne? Haydi gelin, zeka gelişiminde klasik müziğin o büyülü dünyasına birlikte dalalım!
Mozart tesiri.
Bilim insanlarının “Mozart Etkisi” ismini verdiği fenomen, klasik müzik ile zeka ortasındaki bağı en çok öne çıkaran kavramlardan biri. Mozart’ın yapıtlarını dinleyen şahısların süreksiz olarak daha âlâ sorun çözme ve analitik düşünme yeteneğine sahip olduğu gözlemlenmiş. Bunun sebebi klasik müziğin beyin dalgalarını daha sistemli ve etkin hale getirmesi aslında. Yani aslında beyniniz, bir matematik sorunu çözerken orkestranın ritmine ayak uyduran bir şef üzere davranıyor. Doğal ki bu tesir mucizevi bir zeka patlaması yaratmıyor fakat beyin idmanı minvalinde çalışıyor.
Melodiyle hatırlamak daha kolay olduğundan hafızayı güçlendiriyor.
Klasik müzik, bilhassa de barok periyot yapıtları öğrenme sırasında art planda çalındığında hafıza üzerinde güçlü bir tesir bırakıyor. Zira bu müzikler ekseriyetle tertipli ritimlere ve tekrarlayan melodilere sahip. Bu da beynin bilgiyi depolama sürecini hızlandırıyor. Basitçe anlatalım! Bir imtihan öncesi çalışırken Bach dinlemek, sessiz bir odada çalışmaktan daha çok işe yarıyor. Hatta kimi öğrenciler, ders çalışırken duydukları bir melodiyi imtihan anında zihinde tekrar ederek bilgiyi hatırladıklarını söylüyorlar.
Empatiye giden yol notalardan geçiyor.
Klasik müzik sadece mantıksal zekayı değil, duygusal zekayı da ziyadesiyle besliyor. Çünkü farklı enstrümanların yarattığı his geçişleri, beynin empati ve duygusal farkındalık merkezlerini harekete geçiriyor. Mesela hüzünlü bir keman solosu, diğerlerinin hislerini anlamayı ve içselleştirmeyi kolaylaştırıyor. Bu da bilhassa çocuklarda empati marifetlerinin gelişmesini destekliyor.
Stresi azaltarak beynin daha rahat çalışmasını sağlıyor.
Klasik müzik dinlemek bir ölçüde gerilim hormonu kortizolün düzeyini düşürerek zihni daha berrak hale getiriyor. Beyin gerilim altında olduğunda yeni bilgileri işlemek ve yaratıcı düşünmek çok güç oluyor. Halbuki ki yumuşak bir piyano ya da yaylılar eşliğinde beyin adeta rahatla ve öğren moduna geçiyor. Sakinleşen bir zihin, sorun çözme ve öğrenme üzere karmaşık vazifelerde daha verimli çalışıyor.
Hayal gücünün kullanımını artırarak yaratıcılığı tetikliyor.
Klasik müziğin karmaşık melodileri ve değişken ritimleri, hayal gücünü önemli manada tetikliyor. Zira bu çeşit melodiler beynin farklı bölgeleri ortasında yeni temaslar kurmasına yardımcı olmakta. Bir ressamın klasik müzik eşliğinde çalışırken daha yaratıcı olması ya da bir müellifin yeni fikirler bulması tesadüf değil! Çocuklarda da bu tesir çok net ayrıyeten. Klasik müzik dinleyen çocuklar, fotoğraf çizerken yahut kıssa uydururken çok daha renkli ve yaratıcı fikirler üretebiliyorlar.
Çocuklukta dinlemek beyin yapısını etkiliyor.
Araştırmalar, erken çocukluk devrinde nizamlı olarak klasik müzik dinleyen çocukların beyin gelişiminde olumlu değişimler yaşadığını gösteriyor. Beynin lisan öğrenme, motor hünerler ve hafıza ile ilgili bölgeleri klasik müzikle daha etkin hale geliyor. Bebeklere ninni niyetine Mozart ve Vivaldi çalmanın önerilmesinin sebebi de bu. Yani klasik müziği, zekanın temellerini küçük yaşta sağlamlaştıran bir yatırım üzere düşünebilirsiniz.
Disiplinli düşünme ve sabır kazandırıyor.
Klasik müzik, uzun periyodik dinleme ve sabırlı olmayı gerektiren bir cins olduğu için zihinsel dayanıklılığı da geliştiriyor. Bilhassa çocuklar, klasik müziğin uzun ve karmaşık kesimlerini dinlerken konsantrasyonlarını muhafazayı öğreniyorlar. Bu da dolaylı olarak dikkat müddetini uzatıyor ve akademik başarıyı destekliyor.
