Hiç yarasaların neden uyurken baş aşağı durduğunu düşündünüz mü? Bu sıra dışı uyku durumu, onları öbür tüm memelilerden ayırıyor. Birinci bakışta rahatsız görünebilir, hatta tehlikeli bile sanılabilir. Meğer yarasalar için bu durum epey doğal. Pekala bu tuhaf alışkanlığın arkasında hangi sebepler var?
Evrimsel geçmişleri onları baş aşağı uyumaya yöneltti.
Yarasaların ataları ağaçlarda yaşayan, kabuk üzerindeki böcekleri avlayan memelilerdi. Avlarını yakalamak için ağaç gövdelerine baş aşağı konumda bekler, elleri ve ağızlarıyla yakalarlardı. Bu süreçte art ayaklarındaki pençeler, asılı dururken kilitlenebilecek biçimde evrimleşti. Böylelikle baş aşağı durmak neredeyse hiç kas gücü gerektirmeyen bir durum haline geldi.
Yer çekimi bu durumu müdafaalarına yardımcı olur, yarasa neredeyse hiç güç harcamaz. Bu durum inançlı bir uyku alanı da sağladı. Vakitle birtakım çeşitler yatay kısımların altına yahut mağara tavanlarına çekilerek yırtıcılardan korunmaya başladı. Günümüzde birden fazla yarasa bu formda uyur, sırf birkaç cins ağaç yapraklarının içinde kıvrılarak istisna oluşturur.
Bacak yapıları yere basmaya uygun değil.
Uçmak için hafif olmak zorunda olan yarasalar, kemiklerini inceltip kısaltarak yüklerini azaltmıştır. Bilhassa art bacak kemikleri ince ve kısa olduğu için, beden yükünü taşımaya uygun değildir. Üzerine basıldığında kolay kolay ziyan görebilecek bu kemikler, yarasaların yere sağlam basmasını ve uzun müddet ayakta durmasını pürüzler. Bu yüzden birden fazla cins yerde koşamaz yahut zıplayamaz.
Baş aşağı durmak ise bu sorunu büsbütün ortadan kaldırır. Böylelikle dinlenirken hem bacaklarına yük binmez hem de uçmak istediklerinde yerden kalkmak zorunda kalmazlar. Yerden havalanmak için gerekli kaldırma kuvvetini kanatlarıyla tek başına üretemeyen yarasalar, asılı durdukları yerden kendilerini bırakarak havalanmayı çok daha kolay hale getirir.
Baş aşağı uyumak yarasalar için hem güç hem güvenlik avantajı sağlar.
İnsanlar üzere asılı durmak için kas gücü harcamak zorunda değillerdir. Art ayak tendonları ve bağ yapıları, pençelerini otomatik olarak kilitler. Böylelikle saatlerce hareketsiz kalabilirler. Ayrıyeten baş aşağı durmak, onları yırtıcılardan korur zira çoklukla mağara tavanları, ağaç oyukları yahut yüksek kollar üzere ulaşılması güç yerlere tutunurlar.
Doğada bu kadar pratik ve korunaklı bir konum bulmak pek kolay değildir, bu yüzden baş aşağı uyumak yarasalar için vazgeçilmezdir.
