Cazı Türkiye’ye Taşıyan İsim: Müziğin Efsanelerinde Okay Temiz’le Tanışın
Anadolu’nun ritmini alıp caz sahnesine taşıyan, vurmalı çalgılarla hudut tanımayan, hem yerli hem de dünya müzik etraflarında hürmetle anılan bir isim varsa o da Okay Pak. İsmini duyduğunda “Aa tanıyorum!” diyenler kadar, “Keşke daha evvel tanısaydım!” diyenler de var. Hazırsan, gel birlikte bu efsanevi müzisyeni yakından tanıyalım:
Her şey annesinin dizinin tabanında başladı.
Okay Temiz’in müziğe olan ilgisi o denli rastlantısal değil. Annesi klasik Türk müziği eğitimi almış bir bayan. Konutta daima makamlar, tarzlar konuşuluyor. Küçük Okay ise bu dünyanın ortasında büyüyor. Ritme karşı özel bir ilgisi olduğunu fark ettiğinde ise durdurabilene aşk olsun. Ankara Devlet Konservatuvarı’nda vurmalı çalgılar okuyor, akabinde Tophane’de sanat enstitüsünde devam ediyor.
Sırt çantasını alıp müziğin peşinden dünyayı dolaşıyor.
1960’ların sonunda İsveç’e gidiyor ve burada Don Cherry ile yolları kesişiyor. Bu o denli sıradan bir tanışma değil; Don Cherry, caz tarihinin en deneysel ve özgür isimlerinden biri. Onunla birlikte Avrupa ve Amerika turnelerine katılıyor. Hindistan’a gidip tabla ve Hint ritimlerini öğreniyor, Afrika müziğine kulağını açıyor.
Darbukayı yalnızca çalmıyor, kendi yapıyor!
Şimdi bu insanın olayı yalnızca güzel çalmak değil… Bildiğin kendi enstrümanını da kendisi yapıyor. El dövmesi bakırdan darbukalar, tablasına kadar her şey özel üretim. Sahneye çıktığında o aletlerin hepsi bir orkestranın farklı bir karakteri üzere.
Magnetic Band, Oriental Wind ve özgür cazın Türkiye sesi…
Okay Temiz’in kurduğu birinci değerli topluluklardan biri Magnetic Band, akabinde gelen Oriental Wind ise adeta müzikal bir ihtilal. Bu kümelerle yalnızca caz yapmıyor; Anadolu halk müziğini, Sufi geleneklerini, doğaçlamayı ve ritmi birleştiriyor. Bir bakıyorsun sahnede bir ney sesi, gerisinden doğaçlama bir bas yürüyüşü, akabinde çat diye darbuka giriyor.
Daha evvel dinlemeyenleriniz varsa çabucak bu türlü alalım!
Albüm mü dedin? Onlarca…
Sadece çalmıyor, öğretiyor da…
Okay Pak “Ben sahnemi yaparım, gerisine karışmam” dememiş. Genç müzisyenler için atölyeler açmış, perküsyon dersleri vermiş, yıllarca bilgisini aktarmış. Hatta bir devir devlet sanatkarı bile olmuş.
Elektronikle uğraşan dedeler kontenjanından!
80’lerde elektronik müzikle ilgilenmeye başlamış. Synth kullanmış, ses efektleriyle oynamış. Yani daha memlekette MIDI kablosu ne diye tartışılırken, Okay Pak çoktan deneylerini yapmaya başlamış. Şimdilerde “deneysel müzik” denilen şeyin temelini atanlardan biri aslında.
Türkiye cazının öncülerinden biri.
Bugün Türkiye’de caz müziğinin bir sahnesi varsa, bunda Okay Temiz’in katkısı büyük. Zira o yalnızca müzik getirmemiş, müziği buradan alıp götürmüş. Cazın içinden geçen fakat Anadolu’dan hiç çıkmayan bir tını onunki. Kendi köklerine sadık kalırken, dünyaya açılan bir kapı olmuş resmen.
Ve evet… hala aktif!
Dile kolay, 80’ini devirmiş fakat sahneden inmiyor. Hala çalıyor, üretiyor, konser veriyor. Yeni kuşak müzisyenlerle projeler yapıyor. Gücü gençleri kıskandırır cinsten.
