Anadolu’dan Sonsuzluğa Resim: Saime Taktak’ın Görsel Mirası

Harfleri karıştırılmış bir metinden, art geriye dizilmiş farklı ses frekanslarından, gün içinde karşılaştığımız ilgili-ilgisiz bir çok ipucundan manalar üreten bu sistem, zihnimizin örüntü tanıma sistemidir ve farkında olmasak da hayatımızı etkileyen irili ufaklı tüm kararlar, bir biçimde bu sistemin karmaşık bilgi sürece süreçlerine bağlıdır.

Zihnimizin kıymetli yeteneklerinden bir tanesi etrafımızda gözümüze çarpan her şeyi kendisini oluşturan bileşenleri ayırmak ve bu bileşenleri farklı ayrı inceleyerek bütünü nasıl meydana çıktığı hakkında fikir yürütme yeteneğidir. Aslına bakarsanız hislerimizle dünyayı tanımlamamız ve anlamlandırmamız, aslında büyük oranda bu örüntü algısı ile ilgilidir.

Öncelikle beynimiz hayatta kalmak beslenmek ve üreme talihini arttırmak için evrilmiş, şekillenmiştir. Tabiattaki tüm canlılar üzere insan da etrafında yararlı, ziyanlı, hatta ölümcül tehdit olacak objeler, öbür canlılarla, olaylarla çevrilidir. Doğal olarak hayatta kalmak için etrafında olan biten her şey hakkında mümkün olduğu kadar bilgi sahibi olması çok kıymetlidir. Bu yüzden beyin, niyetten aksiyona, öğrenmeyle yönelik yapılan her evreyi ödüllendirir. Bu yolla bireyi öğrenmeye, keşfetmeye motive eder. Zira belgisiz bilmediği şeyler tehlikeli, ziyanlı ya da tam zıddı yararlı da olabilir. Hasebiyle beyin, ne yapacağına, nasıl davranacağına karar vermek için bunların ne olduğunu ne işe yaradığını keşfetmek  öğrenmek üzere donanmıştır. Bu yüzden beyin, göze gelen bilgilerden manalı bir sonuç oluşturmak için gördüğü şeyle ilgili örüntüyü takip eder ve modüllü bilgilerden bütünü oluşturur. Örneğin yeşil yaprakların gerisindeki kamufle olmuş bir Aslana ilişkin göze gelen kesim parça  sarı benekleri birleştirir ve yaprakların gerisinde bir arslan olduğunu anlar. 

Özetlersek, görme olayında beyin, tümüyle imgelerin hafızalardaki kayıtlı bilgileriyle karşılaştırılarak manalı bir sonuç çıkarır. Örneğin, sinemada dev perdede izlediğiniz sinemalardaki insanları, otomobilleri, objeleri yakın planda görüce bunlar dev üzere, neden bu kadar büyük diye düşünmediğiniz üzere tıpkı sineması cep telefonunuzda izlediğinizde birebir otomobil ve insanlara bunlar ne kadar küçük karınca üzere demezsiniz. Zira beyinde bu objeler doğal ölçülerindeki boyutlarında ortalama bilgileriyle kayıtlıdır. Beyin oradan iddia ederek size görseli oluşturur. Onun için size olağan gelir ve şaşırmazsınız. Özetlersek beynimiz gördüğü şey ne kadar karmaşık, belgisiz olursa olsun illaki onun ne olduğu, nasıl birşey olduğunu öğrenmek, kestirim etmek biçiminde evrilmiştir. Mevzumuza dönersek beyin soyut fotoğraflara baktığında da birebir usulleri kullanır.

Bir fırçanın ucunda, vaktin tozlu yollarında gezinen bir masal başlar. Saime Taktak’ın sanatı, Anadolu’nun kadim yankılarını, mitlerin büyülü fısıltılarını ve insan ruhunun bitimsiz arayışını bir tuvale dokur. Onun yapıtları, sırf renk ve çizgiden ibaret değildir; her bir motif, her bir gölge, geçmişin derinliklerinden süzülüp gelen bir kıssayı anlatır. Taktak, bir masalcı üzere, fırçasını bir kalem misali kullanır; her darbesiyle, toprağın kokusunu, gökyüzünün müziğini ve cetlerin ruhunu çağırır. Bu eserler, bir kültürün nabzını fiyat; Türk sanatının şık dokusunu, Pers minyatürlerinin inceliğini ve kozmik bir estetiğin soluğunu bir ortaya getirerek izleyiciyi büyülü bir seyahate davet eder.

Taktak’ın tuvallerinde, vakit adeta bir ırmak üzere akar; geçmişle gelecek, gelenekle çağdaş ortasında bir köprü kurar. Onun sanatı, bir ayna üzere, izleyicinin ruhuna bakar ve orada hem tanıdık hem de uzak diyarlardan gelen yansımalar bulur. Ağaçların kollarında mitolojik hikayeler, ejderhaların kıvrımlarında güç, anka kuşunun kanatlarında umut gizlidir. İstanbul’un siluetinde tarih, çiçek motiflerinde tabiatın zarafeti, sınır sanatında ise manevi bir fısıltı can bulur. Bu dünya, Saime Taktak’ın görsel mirasıdır; bir miras ki, sadece gözle görülmez, kalple hissedilir, ruhla anlaşılır.

Saime Taktak’ın sanat cihanı, adeta bir vaktin ötesine uzanan bir ayna üzere, geçmişin gizemli derinliklerini bugünün ışığıyla buluşturur. Yapıtları, sadece bir görsel şölen değil, tıpkı vakitte bir kültürel mirasın nefes aldığı, mitlerin ve anıların dans ettiği bir dünya sunar. İncelediğim fotoğraflarda, her bir fırça darbesi, her bir motif, sanatkarın ruhunun ve kökenlerinin izlerini taşır; bu izler, izleyiciyi bir masalın içine çeker, onu Anadolu’nun kadim topraklarından İran’ın şık minyatürlerine, oradan da kozmik bir estetiğe götürür. Taktak’ın tuvallerinde, klasik Türk sanatlarının şık dokusu ile minyatür sanatının incelikli üslubu, adeta bir harmoni içinde birleşir; bu birleşme, sanatkarın hem köklere duyduğu saygıyı hem de yeniye olan açlığını yansıtır.

İlk dikkat çeken eser, o mükemmel ağaç motifiyle süslü kompozisyonudur.

Taktak fotoğrafının bir yorumunu yapmaya devam ediyorum. Merkezde yükselen ince, şık bir ağaç, adeta bir hayat sembolü olarak gökyüzüne uzanır. Bu ağaç, yapraklarının her biriyle mitolojik bir anlatıyı fısıldar; kökleri ise toprağın derinliklerinde, cetlerin kıssalarını saklar. Etrafını saran mavi-yeşil daire, gökyüzünün sonsuzluğunu ve denizlerin dinginliğini anımsatır; bu daire, ince altın tonlarıyla işlenmiş çiçek motifleriyle bezelidir ve adeta bir kutsal çember üzere eser. Alt kısımdaki Pers biçimi çizgi sanatıyla yazılmış metinler, bu görsel şöleni bir şiire dönüştürür; her harf, bir dua, bir niyaz üzere tuvalden yükselir. Bu fotoğraf, Taktak’ın klâsik sanatı çağdaş bir yorumla tekrar şekillendirme gayretinin en hoş örneklerinden biridir; geçmişin tartısını taşıyan bir zarafetle, geleceğe bir köprü kurar.

Bir öbür yapıtta, ejderha ve anka kuşunun dansı dikkat çeker. Kızıl tonlardaki ejderha, güç ve gizemin sembolü olarak kıvrımlı bir çizgiyle tuvali sararken, altın sarısı anka, tekrar doğuşun ve umudun kanatlarıyla gökyüzüne süzülür. Art plandaki bulutlar, adeta bu mitolojik müsabakanın şahitleri üzere yumuşak kıvrımlarıyla sahneyi çerçeveler. Bu kompozisyon, Taktak’ın mitolojik ögeleri nasıl ustalıkla harmanladığını gösterir; tabiatın döngüsel ritmi ile insan ruhunun arayışını birleştiren bu eser, izleyiciyi derin bir tefekküre davet eder. Renklerin canlılığı ve çizgilerin akıcılığı, sanatkarın iç dünyasındaki coşkuyu ve yaratıcı gücünü yansıtır.

Şehir görüntülerinin işlendiği bir diğer tuvalde, İstanbul’un silueti belirir. Kızıl bir fon üzerinde yükselen Maidens Kulesi, tarihle tabiatın kucaklaştığı bir anı ölümsüzleştirir. Etrafındaki dalgalı denizler ve uçan kuşlar, bu tarihi yapıyı bir masal diyarının ortasına yerleştirir. Kenarlardaki süslemeler, klasik Türk çini sanatından esinlenerek tuvale işlenmiş; bu ayrıntılar, sanatkarın köklerine olan bağlılığını bir defa daha gözler önüne serer. Taktak, bu yapıtta, bir kenti yalnızca bir görünüm olarak değil, bir kültürün ve tarihin canlı bir modülü olarak sunar.

Son olarak, tek bir harfin şık sınır sanatıyla işlendiği eser, sadeliğin gücünü ortaya koyar. “Hü” harfi, derin bir manevi mana taşır ve etrafındaki çiçek motifleriyle süslenmiş çerçeve, bu sadeliği bir şölene dönüştürür. Yanında duran tavus kuşu, tabiatın ihtişamını simgeler; bu kompozisyon, Taktak’ın estetik anlayışındaki dengeyi ve ahengi gözler önüne serer. Her bir yapıtında, sanatçı, klasiğin ruhunu çağdaş bir bakışla tekrar yorumlar; bu da onun sanatını üniversal bir lisana taşır.

Saime Taktak’ın sanatı, bir mirasın korunma uğraşından çok daha fazlasıdır; o, bu mirası tekrar şekillendirerek, ona yeni bir hayat verir. Tuvalleri, geçmişin izlerini bugüne taşıyan birer vakit kapsülü üzere durur; her biri, izleyiciyi bir seyahate çıkarır. Bu seyahatte, mitlerin büyüsü, tabiatın dinginliği ve insan ruhunun derinliği bir ortaya gelir; Taktak’ın fırçası, bu birleşimi bir şiir üzere tuvale işler. Onun yapıtları, yalnızca gözleri değil, kalpleri de okşar; bir kültürü, bir kimliği, bir sevdayı sonsuzluğa taşır.

Saime Taktak’ın sanatı, bir masalın son cümlesi üzere, hem bir bitiş hem de yeni bir başlangıçtır. Onun tuvallerinde, Anadolu’nun kadim ruhu, çağdaş dünyanın lisanıyla konuşur; her yapıtı, bir kültürün, bir kimliğin, bir sevdanın sonsuzluğa uzanan yankısıdır. Taktak, fırçasıyla sırf bir fotoğraf çizmez; o, bir mirası yine doğurur, bir kıssayı tekrar anlatır ve izleyiciyi, kendi ruhunun derinliklerinde bir seyahate çıkarır. Bu sanat, vaktin ötesinde bir ayna, sonsuzluğa açılan bir kapıdır; Saime Taktak’ın görsel mirası, kalplerde yaşamaya devam eder.

Eğitim

• Yüksek Lisans: Marmara Üniversitesi Hoş Sanatlar Enstitüsü Klâsik Türk Sanatları Tezhip Minyatür Ana Sanat Dalı

• Marmara Üniversitesi Pedagojik Formasyon Eğitim Programı Sertifikası

• Üniversite: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Klâsik Türk Sanatları Kısmı Tezhip Minyatür Ana Sanat Kolu (Yüksek Onur Öğrencisi)

Sergiler

• Devrim Erbil ve Genç Arkadaşları, Tüze Sanat Galerisi (Karma Sergi) 2012

• Sevgi Sanat Konutu Fotoğraf Standı 2008

• Moda Deniz Kulubü (Karma Sergi)2008

• Bahariye Stantları VII (Karma Sergi)2008