“Bir kitap bir dünyadır, lakin âlâ bir fantastik kitap kainatlar yaratır.” Ursula K. Le Guin
Hayal gücünün hudutlarını zorlayan, vakti, yeri ve hatta fizik kurallarını aşan bir tiptir fantastik edebiyat. Bu kitaplar sırf birer öykü değildir; okura hem kaçış hem yüzleşme sunar. Kimisi bir gardırop kapısından geçip diğer bir âleme uyanır, kimisi bir yüzüğün peşinde tüm varoluşunu sorgular. Fantastik romanlar, gerçekle masalın birbirine karıştığı, imkânsızın mümkün olduğu metinlerdir.Bu liste hem dünya çapında yankı uyandırmış hem de Türk edebiyatında iz bırakmış 10 efsanevi yapıtı bir ortaya getiriyor. Her biri, bir muharririn kendi mitolojisini kurduğu birer dünya. Bu dünyalar kimi vakit bir ejderhanın nefesinde gizlidir, kimi vakit büyülü bir sözün tınısında ya da gölgelerin arkasında unutulmuş bir allahın adımında…
1. Azraa-eel Menkıbeleri, Uğur Batı
Türk fantastik edebiyatının en dikkat alımlı yapıtlarından biri olan Azraa-eel Menkıbeleri, insanlığın varoluşu, mukadderatı ve vefat üzerine felsefi bir derinlik sunarken, mitolojik ögeleri ustalıkla harmanlıyor. Yapıtta, mevt meleği Azraa-eel’ in gözünden dünya ve insan öyküleri anlatılıyor. Destansı kurgusu ve özgün anlatımıyla çağdaş Türk fantastik edebiyatına değerli bir katkı sağlıyor.
2. Yüzüklerin Efendisi, J.R.R. Tolkien
Fantastik edebiyatın tepesi olarak kabul edilen Yüzüklerin Efendisi, Orta Dünya isimli hayali bir kozmosta geçiyor. Berbatlığın efendisi Sauron’un güç yüzüğünü ele geçirerek dünyaya hükmetme uğraşı, Hobbit Frodo ve arkadaşlarının bu yüzüğü yok etmek için çıktıkları kuvvetli seyahatle kesişir. Epik savaşlar, büyülü ırklar ve Tolkien’in eşsiz mitolojisiyle dolu bir şaheserdir.
3. Murathan Mungan – Çador
Murathan Mungan’ın mitolojik ve tarihi ögeleri fantastik bir kurguyla harmanladığı bu roman, Mezopotamya coğrafyasında geçen epik bir hikaye anlatır. Rabler, kahramanlar, büyülü objeler ve kadim inanışlarla örülü bu destansı anlatı, okuyucuyu mistik bir seyahate çıkarır. Mungan’ın güçlü anlatımı ve varlıklı imgeleriyle ‘Çador’, Türk fantastik edebiyatının değerli bir örneğidir.
4. Narnia Günlükleri, C.S. Lewis
Fantastik edebiyatın klasiklerinden biri olan bu seri, dört çocuğun bir gardırop aracılığıyla keşfettiği büyülü Narnia dünyasında geçen destansı maceraları mevzu alır. Aslan Aslan ve kötücül Beyaz Cadı ortasındaki gayret, yeterliliğin ve berbatlığın sembolik bir anlatımıdır. Çocuk ve yetişkin okurlar için büyük mana taşıyan bir yapıttır.
5. The Witcher Serisi, Andrzej Sapkowski
Geralt of Rivia isimli bir canavar avcısının öyküsünü anlatan The Witcher, karanlık, politik entrikalar ve büyü dolu bir dünyada geçiyor. Sapkowski’nin mitolojiden ve Doğu Avrupa efsanelerinden beslenen kıssaları, yetişkin fantastik edebiyatı için güçlü bir örnek teşkil eder. Son yıllarda hem dizi hem de oyun uyarlamalarıyla popülerliğini artırmıştır.
6. Yerdeniz Serisi, Ursula K. Le Guin
Büyü, denizler ve kadim bilgelik üzerine kurulu bir kainatta geçen Yerdeniz Serisi, büyücü Ged’in seyahatini takip eder. Ursula K. Le Guin, yalnızca büyü ve macera sunmakla kalmaz, birebir vakitte ruhsal ve felsefi derinlikleriyle dikkat çeker. Büyücülerin gücünü, kimlik arayışını ve dengeyi anlatan bu seri, fantastik edebiyatın en özgün yapıtlarından biridir.
7. Kral Katili Güncesi Serisi, Patrick Rothfuss
Rothfuss’un kaleme aldığı Kral Katili Güncesi, yetim bir çocuğun büyüyle dolu bir dünyada efsaneleşme sürecini anlatır. Rüzgârın Adı ve Bilge Adamın Korkusu isimli kitaplardan oluşan bu seri, şiirsel anlatımı ve ayrıntılı dünya inşasıyla büyüleyicidir. Kahraman Kvothe’nin hayatını öğrenirken, okuyucu da adım adım bu büyülü kainata dalar.
8. Amerikan Rableri, Neil Gaiman
Modern dünyada mitolojik ilahların yerini yeni rablerin aldığı bir kozmosta geçen Amerikan Tanrıları, eski ile yeninin savaşı üzerine kurgulanmıştır. Roman, Shadow Moon isimli bir adamın eski ilahlarla yaptığı seyahati ve bu süreçte karşılaştığı mistik olayları anlatır. Mitolojiyi çağdaş dünyayla harmanlayan bu eser, fantastik edebiyatın sonlarını genişleten bir başyapıttır.
9. Perg Efsaneleri Serisi, Barış Müstecaplıoğlu
Türk fantastik edebiyatının en değerli yapıtlarından biri olan Perg Efsaneleri, özgün bir cihanda geçer. Barış Müstecaplıoğlu’nun kaleme aldığı seri, klasik batı fantazyasının ötesine geçerek Doğu mitolojisinden, tarihinden ve kültüründen izler taşır. Kahramanlar, krallıklar, büyüler ve efsanelerle dolu bir dünyada geçen bu seri, Türk fantastik edebiyatının gurur kaynaklarından biridir.
10. Harry Potter Serisi, J.K. Rowling
Çağdaş fantastik edebiyatın en çok okunan ve en tesirli yapıtlarından biri olan Harry Potter, genç bir büyücü olan Harry’nin büyücülük okulundaki maceralarını ve karanlık büyücü Lord Voldemort’a karşı verdiği çabayı anlatır. Rowling, büyülü dünyasını ayrıntılı bir formda inşa etmiş ve jenerasyonlar boyunca milyonlarca okuyucuya ulaşmıştır.
Bu on eser, yalnızca fantastik cinsin değil, birebir vakitte insanlığın kolektif hayal gücünün birer modülü.
Onlar sayesinde neyin mümkün olduğunu tekrar düşünürüz. Gerçek dünyadaki hudutlarımızı, seçimlerimizi, kaygılarımızı öteki evrenlerde sınar, öbür kahramanların aynasında kendimizi buluruz.
Bir gün, kendi dünyamızın sıradanlığında yürürken, tahminen de içimizden biri bir sokak lambasının altında eski bir büyü sözcüğü fısıldayacak. İşte o an, fantastik edebiyatın gerçek gücü ortaya çıkacak: Bizi sırf öbür dünyalara götürmekle kalmayıp, bu dünyayı da büyülü kılmak…
X
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
