Az Daha ABD ve İngiltere’nin Birbirine Düşmesine Sebep Olan Olay: Domuz Savaşı
Olay, sıradan bir çiftçinin bahçesinde patateslerini yiyen bir domuzu vurmasıyla başladı. Domuzun sahibi İngiliz, çiftçi Amerikalıydı ve her ikisi de tıpkı adada yaşayıp o toprakların kendilerine ilişkin olduğunu düşünüyordu. Birkaç gün içinde, bu küçük tartışma memleketler arası bir krize dönüştü ve iki ülke, yüzlerce askerle karşı karşıya geldi. Ne var ki işler düşündüğünüz üzere bir savaşa dönüşmedi fakat son derece farklı bir halde tarihe geçti. Üstelik bu olayın gerisinde çok daha derin bir hudut uyuşmazlığı vardı. Gelin bakalım…
Kaynak 1, Kaynak 2
Olay, aslında yıllardır çözülemeyen bir hudut sıkıntısının patlak vermesiydi.
1846 yılında ABD ile İngiltere, Oregon Antlaşması’nı imzalayarak Kanada ve ABD ortasındaki sonları kabaca belirlemişti. Lakin haritalar net olmadığından, Vancouver Adası etrafında yer alan San Juan Adaları üzerindeki deniz sonu konusunda iki taraf da farklı yorumlar getiriyordu.
İngilizler hududun doğudaki Rosario Boğazı’ndan, Amerikalılar ise batıdaki Haro Boğazı’ndan geçmesi gerektiğini savunuyordu. Bu belirsizlik yüzünden her iki ülke de San Juan Adası üzerinde hak argüman etti. İngilizler adada Hudson’s Bay Company aracılığıyla koyun çiftliği kurarken, Amerikalı yerleşimciler de tıpkı adaya gelip yerler talep etmeye başladılar ve işte tam bu ortamda bir domuz krizi patlak verdi.
Bir domuzun patates yemesiyle başlayan olay, birkaç hafta içinde iki ülkenin askerî müsabakasına dönüştü.
Amerikalı çiftçi Lyman Cutlar, bahçesindeki eserleri daima eşeleyen domuzu vurduğunda yalnızca kendi toprağını koruduğunu düşünüyordu. Lakin domuz, İngiliz Hudson’s Bay Company çalışanı Charles Griffin’e aitti ve Griffin, 10 dolar yerine 100 dolar tazminat isteyince işler çığırından çıktı.
İngilizler Cutlar’ı tutuklamakla tehdit edince Amerikalı yerleşimciler ordu takviyesi talep etti. ABD, San Juan’a asker gönderdi; İngiltere ise buna karşılık üç savaş gemisi yolladı. Bir noktada adada 461 Amerikan askeri 14 top ile konuşlanmışken, karşılarında 70 toplu 5 İngiliz savaş gemisinden oluşan 2.000 kişilik bir güç duruyordu ve tüm bunlar, bir domuz yüzündendi…
Savaşın eşiğine gelen bu absürt kriz, aklıselimin devreye girmesiyle baht yapıtı yatıştı.
Dönemin İngiliz Amirali Robert Baynes, valisinin buyruğuna karşın ‘iki büyük milletin bir domuz yüzünden savaşamayacağını’ söyleyerek atak buyruğunu reddetti. Aynı dönemde ABD Başkanı James Buchanan da gerginliği yatıştırmak için General Winfield Scott’u gönderdi ve yapılan görüşmeler sonucunda süreksiz bir tahlil olarak adada iki ülkenin de asker bulundurmasına müsaade verildi.
Böylece San Juan Adası, tam 12 yıl boyunca ortak işgalle yönetim edildi. Bu süreçte iki ordunun askerleri birlikte spor turnuvaları düzenledi, ulusal günleri birlikte kutladı ve birbirlerinin kamplarına ziyarete gitti. Hatta periyodun en büyük tehditlerinden biri, adadaki çok alkol tüketimi olarak kayıtlara geçti.
Olay nihayet 1872’de sonuçlandı ancak kimin kazandığına bir Alman imparator karar verdi.
Yıllar süren bu tuhaf tansiyon lakin 1871’de imzalanan Washington Antlaşması sayesinde milletlerarası tahkime taşındı. Hakem olarak Alman İmparatoru I. Wilhelm belirlendi ve tarafları dinleyen tahkim heyeti bir yıl süren görüşmeler sonunda kararını verdi. San Juan Adası, ABD sonları içinde kalacaktı.
Böylece Haro Boğazı, resmi deniz hududu olarak kabul edildi. Bu kararla birlikte tarihin en sessiz savaşlarından biri, nihayet sona erdi.
